काठमाडौंको कलंकीमा नेपालकै ठूलो अत्याधुनिक फेन्सी होलसेल पसल झण्डै दुई वर्षदेखि सञ्चालनमा रहेको छ ।  

महाबौद्ध क्षेत्रको अव्यवस्थित होलसेल पसललाई व्यवस्थित र अत्याधुनिक बनाउने लक्ष्यस्वरूप नेसनल बिजनेस ट्रेड सेन्टर ‘एनटीबीसी’ सञ्चालनमा ल्याइएको थियो । 

२०७७ सालको असोज अन्तिमदेखि औपचारिक रूपमा सञ्चालनमा आएको यस व्यापारिक केन्द्र अहिलेसम्म सुनसान प्रायः छ । 

करीब ३ अर्ब लगानीमा २२ रोपनी जग्गामा फैलाइएको यस विशाल व्यापारिक केन्द्रमा करीब ९ सय शटरहरू रहेका छन् । 

तर २ वर्षको अवधिमा करीब ३ सय शटरमात्रै त्यहाँ सञ्चालनमा छन् । अरू शटरहरू बन्द छन् ।

‘विगतमा साथ दिए, अहिले आएनन्’

नेपालकै पहिलो एवं ठूलो अत्याधुनिक होलसेल पसल खोल्ने ‘कन्सेप्ट’ न्युरोडका व्यवसायीहरू आफैंले बनाएका थिए । 

व्यापारिक गतिविधि बढ्दै जाँदा सडक नै कब्जा हुने र त्यहाँ विभिन्न सास्ती खेप्नुपर्ने बाध्यतालाई चिर्न उनीहरूले उत्तम विकल्प कलंकी र बल्खुबीचमा होलसेल सेन्टर सञ्चालनमा ल्याउने सोच बनाए । 

न्युरोडका व्यवसायीहरूले करीब ५ वर्ष लामो अनुसन्धानपछि सो स्थानमा ‘एनबीटीसी’ सञ्चालन गर्ने निर्णय गरेका थिए ।

एनटीबीसीका एक व्यवसायीका अनुसार, विगतमा एनटीबीसी सञ्चालन गर्नका लागि तयार भएका स्थानीय व्यापारीहरूले नै अहिले साथ दिएनन् । 

ती व्यवसायी भन्छन्, ‘उत्तम विकल्पको रूपमा यहाँ होलसेल सेन्टर बनाइएको हो, उहाँहरू आउनुहुन्छ भन्ने नै हाम्रो अपेक्षा छ ।’

कतिपय विगतमा बूक भएका शटरहरूमा पनि व्यापार भएको छैन । उनीहरू त्यसै बसेको व्यवसायीहरू बताउँछन् ।

व्यापारी मात्र हैन ग्राहकको पनि आकर्षण छैन 

भव्य किसिमको सो व्यापारिक केन्द्रमा खुलेका शटरहरूमा व्यवसायीहरूको पनि दिन बिताउने मेसो जस्तै देखिन्छ । 

भव्य भवनमा किनमेल गर्नेको भीड बाक्लै हुनुपर्ने हो । तर न न्युरोड तथा महाबौद्धका होलसेलप्रति आकर्षण घटेको छ, न त एनबीटीसमा चहलपहल छ ।

न्युरोडको होलसेल पसललाई नयाँँ ढंगले कलंकीमा व्यवस्थापन गर्ने व्यवसायीहरूको सोच भएपनि कलंकीको व्यापारिक केन्द्रमा भने दैनिक करीब २ हजारजति ग्राहक जाने गरेको एनटीबीसीले बताएको छ । 

एनटीबीसीमा ग्राहकको भीड नलाग्नुको कारण भनेको न्युरोड क्रेज नै हो । व्यवसायीहरूले न्युरोडमा होलसेल पसल राख्न नछाडेसम्म त्यहाँबाट ग्राहकहरू यता ‘सिफ्ट’ नहुने एनटीबीसी व्यापार संघका उपाध्यक्ष हुतराज सुवेदी बताउँछन् ।

ग्राहकलाई होलसेल पसल भनेको न्युरोड नै हो भन्ने लागिरहँदा यता आउन नखोजेको उनको बुझाइ छ । 

त्यतिमात्रै नभएर व्यापारिक केन्द्रमा फेन्सी आइटमहरू महँगो पर्ने उनीहरूको गलत बुझाइका कारण पनि यता भीड नलागेको बुझिएको सुवेदी बताउँछन् । 

चिनियाँ नाकाबाट सामान नआउँदा समस्या

एनटीबीसीले सोचेजस्तो बजार लिन नसक्नुमा अन्य कारणहरू पनि छन् ।

कोरोना महामारीपछि चीनले राम्रोसँग सामान नपठाउँदा यहाँ व्यवसायीलाई निकै गाह्रो भएको एनटीबीसी व्यापार संघका अध्यक्ष होमनाथ गैरेले बताए । 

उनले भने, ‘अन्य कुराहरू त छँदैछ, तर चिनियाँ नाकाबाट सामान आइदिएन, यसले समस्या पार्‍यो भन्ने कुरा व्यवसायीहरूको छ ।’

चीनले कोरोना महामारीपछि नेपालमा निकै न्यून संख्यामा मात्रै सामान पठाउँदै आएको छ । 

नाका खुकुलो गर्न माग राख्दै व्यवसायीहरूले सरकारको ढोका ढकढक्याइरहेपनि अहिलेसम्म समस्याको उचित सामाधान निस्किन सकेको छैन । जसका कारण व्यवसायीहरू सामान नै नहुँदा शटरमात्रै के खोल्नु भनेर पनि एनटीबीसीमा नआएको अध्यक्ष गैरे बताउँछन् । 

चिनियाँ नाका खुलेको ३ महिनाभित्रमा व्यवसायीहरूले पूरै शटर खोल्ने अध्यक्ष गैरेको दाबी छ । 

उनले भने, ‘ती नाकाहरू सहज भएको ३ महिनाभित्रमा हरेक व्यवसायीहरूले यहाँ शटर खोल्छन्, यो मेरो पूरा विश्वास हो ।’

काठमाडौंको यस व्यापारिक केन्द्रबाट करीब ८० देखि ८५ प्रतिशतसम्म उपत्यकाबाहिर फेन्सी सामान बिक्री गर्ने कम्पनीको सोच छ । 

तर एनटीबीसीमा व्यवसायी नै जान नमान्दा समस्या भइरहेको एनटीबीसीले बताएको छ । 

विशेष गरी सुन्धारा, न्युरोड, महाबौद्ध क्षेत्रको व्यापारलाई व्यवस्थापन गर्नका लागि यस व्यापारिक केन्द्रको मुख्य भूमिका हुन्छ । 

शहरी सौन्दर्यकरणलाई जोगाइराख्नका लागि पनि सो क्षेत्र खुलाउनुपर्ने र जसका लागि एनटीबीसीमा सबै व्यवसायी आउनुपर्ने एनटीबीसीको भनाइ छ ।

व्यापारीहरूका लागि विशेष छुट 

व्यापारीहरू सोचेअनुसार सो होलसेल बजारमा नगएपछि एनबीटीसीले विशेष छुट तथा अफरहरू सार्वजनिक गर्दै आइरहेको छ । 

जसमा कम्पनीले तोकेको भाडादरमा २ वर्षसम्म ७० प्रतिशत छुट हुने छ । 

यस्तै २ वर्षसम्म भाडा नबढाउने, ५ वर्षसम्मको सम्झौता तुरुन्तै गरिने एनटीबीसीले बताएको छ । 

पसलको भाडादर न्यूनतम ५ हजारदेखि शुरू हुने एनटीबीसीको भनाइ छ ।

आकर्षक अफरहरू सार्वजनिक गरेपनि सो व्यवसायीहरूले भने त्यसमा चासो राखेका छैनन् ।

एनटीबीसीले समयसमयमा विभिन्न किसिमका मनोरञ्जनात्मक गतिविधि तथा खेलकुदहरू पनि गराउँदै आएको छ । 

न्युरोडका व्यवसायीको आफ्नै गुनासो 

न्युरोडका व्यवसायीहरूले अहिले सामान नै कम आएकाले अर्को शटर लिएर अतिरिक्त भार खेप्न नचाहेको बताएका छन् ।

एनबीटीसीमा शुरूमा रिटेल व्यापारी लगिएपछि व्यवसायीहरू बिच्किएको न्युरोडका एक होलसेल व्यवसायीले बताए । 

ती व्यवसायीले भने, ‘शुरूमा, उद्घाटनमा चाहिँ भोटेबहालका रिटेल व्यवसायी लैजाने, अनि अहिले व्यवसाय नचलेपछि चाहिँ अरू व्यवसायी खोज्ने ?’

ती व्यवसायीले अहिलेकै अवस्थामा न्युरोडको विकल्प नदेखिएको पनि बताए । 

‘ग्राहकहरूलाई होलसेल बजार भनेको न्युरोड नै हो भन्ने बुझाइ छ,’ ती व्यवसायी भन्छन्, ‘भइरहेको व्यवसायलाई कसले घटाउन चाहन्छ ?’

यस्तो छ एनटीबीसीको विशेषता

एनटीबीसीमा एउटै छातामुनि रेडिमेड लत्ताकपडा, जुत्ताचप्पल, क्याप, बेल्ट, पर्स, गार्मेन्ट, अन्डरगार्मेन्ट, घडी, चस्मा, मोबाइल, कुर्ता सुरुवाल, साडी, सल, इलेक्ट्रोनिक सामान लगायत सबै सामान पाइने एनटीबीसीले जनाएको छ ।

एनटीबीसीमा ७ वटा लिफ्ट सञ्चालनमा रहेका छन् । यस्तै महिला र पुरुषका लागि अलग–अलग २०/२० वटा शौचालय समेत रहेको छ । 

साथमा ५८ हजार स्क्वायर फीट क्षेत्रफलमा पार्किङको व्यवस्था रहेको एनटीबीसीले जनाएको छ ।

कम्पनीले ७७ वटै जिल्लामा सामान ढुवानीका लागि यातायातका साधनको व्यवस्था गरिएको कम्पनीको भनाइ छ ।