उत्तर कोरियाका शासक किम जोङ उन र दक्षिण कोरियाका निर्वाचित राष्ट्रपति मून जे-इन शुक्रवार सीमावर्ती पानमुनजोम गाउँमा एक-अर्कालाई भेट्न उपस्थित थिए । यो भेटघाट संसारभरि नै ठूलो समाचार शीर्षक बनेको छ किनभने यसले कोरियाली प्रायद्वीपलाई आणविक हतियारमुक्त गराउने बाटो खोल्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

सन् १९५०-५३ को दुई कोरियाबीचको लडाञीपछि पनि जारी रहेको तनाउको क्रममा भएका अनेक हिंसात्मक घटनाले कोरिया आणविक युध्दमा फस्न सक्ने र त्यसो भएमा सम्पूर्ण विश्व अशान्त हुने जोखिम थियो । केही महिना अघिसम्म  दक्षिणसित चर्को वाक्‌युध्दमा समेत संलग्न उत्तर कोरियाका शासकले हालैका महिनामा एकपछि अर्को गर्दै आणविक परीक्षणहरू गरेर जापान र संयुक्त राज्य अमेरिकालाई पनि झस्काएका थिए । अहिले एकाएक हृदय परिवर्तन भई किम दक्षिणसित सम्पर्कमा आउन राजी भएको पाइयो । केही सातामा उनले डोनाल्ड ट्रम्पसित भेट्ने चर्चा भैरहेको छ । यी प्रयत्नहरू विश्वमा बढिरहेको अशान्तिलाई मत्थर गर्न प्रभावकारी हुने आशा पैदा भएको हो । नेपाल सरकारले ‘पानमुनजोम घोषणा’ लाई स्वागत गरेको कुरालाई यसै सन्दर्भमा हेर्नु सामयिक हुनेछ ।

तर शुक्रवारको भेटघाटबाट पश्चिमी विश्व ‘चाहिनेभन्दा बढी’ उत्साहित हुन चाहिरहेको छैन । यस नविनतम् घटना-विकासलाई सावधानीका साथ ‘सकारात्मक’ भनिरहेको अवस्था छ । सावधानीको शैली सही नै हो, किनभने कोरियाली प्रायद्वीप युध्दको जोखिमबाट मुक्त हुने  अवसर कम्तिमा चार पटक गुमिसकेका छन् । अर्को कुरा, उत्तर कोरियाका किम लोकतान्त्रिक प्रणालीबाट निर्वाचित राष्ट्राध्यक्ष होइनन् र यिनलाई कुन हदको जनसमर्थन छ, यसै भन्न गाह्रो छ । कोरियाली युध्दताका उत्तरलाई मद्दत गर्ने चीन र रुस (साविकको सोभियत संघ) यतिखेर कोरियाबारे खास उत्साहित देखिएका पनि छैनन् । उता, दक्षिण कोरियाको अभिभावक रहँदै आएको अमेरिकाका राष्ट्रपति ट्रम्प पनि पश्चिमी विश्वले भरोसालायक नेताको रूपमा स्वीकार गरिएका व्यक्तित्व हुन सकेका छैनन् ।

पानमुनजोम घोषणापत्रले ‘पूर्ण आणविक निशस्त्रीकरण’ को इच्छा प्रकट गरे तापनि त्यो सहजै वा निकट भविष्यमै हासिल हुने अपेक्षा गर्न सकिंदैन । यसमा सुसंगत उपायहरू अवलम्बन गरेर विश्वासको वातावरण निर्माण नगरिएसम्म उत्तरका किमले धम्कीका भाषा र व्यवहार पूरै त्यागे भनेर ढुक्क हुन असम्भव छ । तसर्थ तत्काललाई विश्व समुदायले ‘पर्ख र हेर’ को नीतिमा अडिन दिएको सङ्केतलाई समयोचित नै मान्नु बेश हुनेछ ।