कैलालीको धनगढी उपमहानगरपालिका–१९ का रमेश चौधरी ३ विघा जमिनमा पाकेको धान बाली भित्र्याउने तयारीमा थिए । २ दिनभित्रै भित्र्याउने उनको तयारी थियो ।

तर आइतवार दिउँसोदेखि अविरल परिरहेको  वर्षासँगै आएको बाढीले उनको धान बाली बगाएको छ । यससँगै वर्षभरिलाई पुग्ने गरी  फलाएको धान भित्र्याउने उनको सपना चक्नाचुर भएको छ ।

खोलामा बग्न थालेको धान बटुल्न खेतमा पुगेका रमेशले भने, ‘अहिलेसम्म १० कट्ठाको धान मात्रै भित्र्याउन पाएका थियौं । ३ विघाको धान बग्यो । वर्षभरिलाई पुग्ने अन्न अब केही रहेन ।’

जिल्लाको कैलारी गाउँपालिका–६ बेनौलीका लौटकुमार चौधरी आइतवारदेखि शुरू भएको झरी सोमवारसम्म पनि नरोकिएपछि राति नै धान खेत पुगे । वर्षभरिलाई पुग्ने धान आँखै अगाडि बगेको देखेपछि मन भतभती पोलेको बताउँछन् उनी ।

उनी भन्छन्, ‘सोमवारसम्मको बेमौसमी झरीले केही जोगिएला भन्ने झिनो आशा थियो तर मंगलवारसम्मको झरीले त सखापै भयो । काटिएको खेतको धान सबै खोलामा बगे । के खाने र खुवाउने होला ? सर्वस्व गुमे जस्तो भयो ।’

यो पीडा समग्र तराईका किसानको हो । अविरल वर्षाका कारण धानखेत जलमग्न बनेका छन् । बस्ती नै डुबानमा परेका छन् ।

अविरल वर्षाका कारण सुदूरपश्चिममा निकै नै ठूलो क्षति पुगेको छ । सुदूरपश्चिम कृषि निर्देशनालय दिपायलका अनुसार सुदूरपश्चिम प्रदेशमा १ लाख ८१ हजार हेक्टर जमिनमा धान खेती हुन्छ ।

कैलाली र कञ्चनपुर जिल्लामा मात्रै ६५ प्रतिशत धान खेती हुँदै आएको छ । कैलालीमा ७० हजार हेक्टर र कञ्चनपुर जिल्लामा ४८ हेक्टर धान खेती हुँदै आएको निर्देशनालयले जनाएको छ । कैलाली र कञ्चनपुर जिल्लामा मात्रै वार्षिक ४० लाख मेट्रिक टन धान उत्पादन हुँदै आएको छ ।

अविरल वर्षाअघि ६० प्रतिशत धान मात्रै भित्र्याउन पाएको बताउँछन् कृषि निर्देशक यज्ञराज जोशी । उनले भने, ‘म हिजोदेखि नै फिल्डमा छु । यो वर्षाले भूकम्प आए जस्तो भएको छ । अहिलेसम्म २० प्रतिशत उत्पादनमा ह्रास आउने हाम्रो अनुमान हो । यो अझै बढ्न सक्छ । काटेको धान त बगिसक्यो । मुठा पारेको पनि बिग्रिन्छ । सैका (कुन्यु) लगाएको धानको पनि गुणस्तर बिग्रिन्छ । वर्षात जारी छ । यसले निकै दूरगामी असर पार्छ ।’

निर्देशक जोशीले पहाडी जिल्लाको तरकारी, आलु, मासलगायत बालीमा नोक्सानी भएको छ तर अझै यकिन विवरण आउन बाँकी रहेको बताए ।