पुस ६, २०८०
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
संघीय संरचना अनुसार देशलाई सातवटा प्रदेशमा विभाजित गरिएको छ । जसमध्ये तनहुँ ,कास्की ,गोरखा ,लम्जुङ,स्याङजा ,मनाङ, मुस्ताङ, पर्वत तथा बाग्लुङ र नवलपरासीको आधा —आधा भाग समेटेर प्रदेश नम्बर ४ बनाइएको छ ।
भौगोलिक हिसाबमा हेर्ने हो भने प्रदेश नम्बर ४ ले दक्षिणमा भारत र उत्तर चीनको भू—भाग छोएको छ । जसका कारण यो प्रदेशलाई अन्य प्रदेशको तुलनामा राम्रै प्रदेशको रुपमा हेरिएको छ ।
त्यतिमात्र होइन प्राकृतिक सम्पदा ,जलस्रोत ,पर्यटन कृषि ,कला ,सस्कृति , धार्मिक हिसाबले समेत यो प्रदेशलाई सम्भावना युक्त प्रदेशको रुपमा हेरिएको छ । किनकि यो प्रदेशमा सेती ,मादी ,मरस्याङदी, काली गण्डकी लगायतका नदीहरु रहेका छन् भने धार्मिक हिसाबले महाभारत ,चारवेद र अठार पुराणका रचयिता वेदव्यासको जन्मस्थल दमौली, देवघाट , मुक्तिनाथ , गोरखा कालिका ,मनकामना लगायतका महत्वपूर्ण धार्मिक स्थलहरु यहि प्रदेशमा रहेको अवस्था छ ।
त्यस्तै कला सस्कृति र रीतिरिवाज समेत प्रदेश नम्बर ४ मुलुकमै निकै धनी मानिन्छ । किनकि घाँटु ,सोरठी,कौरा, झयाउेर लगायतका नेपालका चर्चित नाँच तथा लोकभाकाहरु समेत यहि प्रदेशमा नै बढी प्रचलनमा रहेको पाइन्छ । त्यस्तै तराईको थारु र हिमाली समुदायको कला र सस्कृति समेत प्रदेश नम्बर ४ मा समावेश भएको छ । यथार्थताको धरालतमा उभिएर भन्ने हो भने प्रदेश नम्बर ४ लाई लोकसंस्कृतिको राजधानी नै घोषणा गर्दा समेत केही फरक पर्ने देखिदैन ।
देशका ७ वटा प्रदेश मध्ये निकै सम्भावना बोकेको यो प्रदेशको नाम के राख्ने भन्दै वहस भइरहेको छ ।
यसरी वहसको विषय बन्नेक्रममा प्रदेश नम्बर ४ लाई गण्डक,गण्डकी, गोरखा, धवलागिरी , तमुवान ,मगरात, धवलागिरी लगायतका नामहरु राख्नुपर्ने आवाज उठिरहेका छन् ।
विगतलाई एकपटक फर्केर हेर्ने हो भने माओवादी सशत्र जनयुद्धका क्रममा प्रदेश नम्बर ४ लाई तमुवान प्रदेश नामकरण गरेको अवस्था थियो । तर मुलुकको राजनीति धेरै अगाडि बढि सकेको अवस्था छ । साच्चै भन्नुपर्दा माओवादीले त्यतिबेला उठान गरेको तमुवान प्रदेशको माग यतिखेर छाडि सकेको अवस्था छ । जसले गर्दा प्रदेश नम्बर ४ को नाम तमुवान हुने सम्भावना अत्यन्त कम रहेको छ । तमुवान मात्र होइन जातिय नारासँग जोडिएका अन्य नामबाट प्रदेशको नामाकरण हुने सम्भावना निकै कम रहेको अवस्था छ ।
यतिखेर चर्चा चले अनुसार गण्डक, गण्डकी ,गोरखा तथा गण्डकी धवलागिरी नै प्रदेश नम्बर ४ को नाम प्रवल सम्भावना रहेको छ । प्रदेश नम्बर ४ को नामको विषयलाई चर्चा परिचर्चा भईरहँदा एउटा सम्भावित नाम भने गर्भमा लुकेर रहेको छ । जुन नाम हो व्यास । जुन नामका विषयमा प्रदेश सभामा प्रतिनिधित्व गर्ने राजनीतिक दलका नेताहरुले गम्भीरता पूर्वक सोचिरहेको देखिदैन । गम्भीरता सोचेका हुँदा हुन त अवश्य पनि प्रदेश नम्बर ४ को नाम व्यास प्रदेश राखिनुपर्दछ भनेर आवाज उठाउने थिए ।
व्यास प्रदेश नै किन राख्ने ?
व्यास अर्थात वेदव्यास महाभारत ,चारवेद र अठार रचयिता हुन् । यिनको जन्म प्रदेश नम्बर अन्र्तगत पर्ने तनहुँको सदरमुकाम दमौलीमा परापूर्व कालमा भएको धर्मग्रन्थमा उल्लेख्य छ । धार्मिक महत्वको हिसाबले हेर्ने हो व्यास जन्मभूमि संसारका महत्वपूर्ण स्थलहरु मध्ये एक हो । जुन विषयलाई सारा संसारले मानि आएको छ । तर तिनै व्यासको जन्मभूमि भने उचित प्रचार —प्रसारको अभावमा ओझेलमा परिरहेको अवस्था छ । यस्तो अवस्थामा व्यासको नाममा प्रदेशको नामकरण अति सान्र्दभिक हुने देखिन्छ ।
प्रदेश नम्बर ५ कै हकमा हेर्नेहरु भने त्यसक्षेत्रका स्थानीय वासिन्दा ,सामाजिक संघसंस्था र राजनीतिक दलका नेताहरु बुद्धको नामसंग जोडेर प्रदेशको नामकरण गर्ने तयारीमा जुटिरहेको अवस्था छ । यस्तो अवस्थामा प्रदेश नम्बर ४ मा पनि व्यासको नाम जोडेर प्रदेशको नामकरण गर्दा अति सान्र्दभिक हुने देखिन्छ । प्रदेश नम्बर ४ मा व्यासको नाममा प्रदेशको नामकरण गर्ने हो भने हिन्दू धर्मको संरक्षण र सम्वद्र्धनमा समेत राज्यले विशेष ध्यान दिएको सहजै अनुमान लगाउन सकिन्छ । हेरौ, यस विषयमा प्रदेश सभाले कस्तो निर्णय गर्छ त्यो त भविष्यले नै देखाउँने छ ।
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
सर्वोच्च अदालतको परमादेशले प्रधानमन्त्रीबाट पदमुक्त भएपछि नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली बालुवाटारबाट रित्तो हात फर्केका थिए, २०७८ असार ३० गते । संसद् विघटनको अवगाल छँदै थियो, लामो समय सँगै राजनीति गर...
आफ्नो तेस्रो कार्यकालको दोस्रो वर्षलाई प्रभावकारी बनाउने भनी दाबी गरेका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले कांग्रेस महामन्त्री गगन थापालगायत केही नेतासँग नियमित सल्लाह सुझाव लिन थालेका छन् । रा...
सत्ता र शक्तिको आडमा गैरकानूनी ढंगले सरकारी जग्गा हडप्ने नेपालको शक्तिशाली व्यापारिक घराना चौधरी ग्रुपमाथि राज्यको निकायले पहिलोपटक छानबिन थालेको छ । काठमाडौंको बाँसबारीमा ठूलो परिमाणमा सरकारी जग्गा...
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
दुई–दुईपटक मिर्गौला फेरेको शरीर । मध्यजाडो नजिकिँदै गरेका मंसिरका चिसा दिन । त्यसमाथि वृद्धावस्था । यस्तो बेला ७० नाघेकाहरूको अधिकांश समय ओछ्यानमै बित्छ । नभए पनि घरको चार दिबारभित्र आराम गरेर अनि तात...
ललितपुरको गोदावरीस्थित सनराइज हलमा नेकपा (एमाले)का दुई महत्वपूर्ण कार्यक्रम भए । एमालेको प्रथम विधान महाधिवेशन (२०७८ असोज १५ र १६ गते) सनराइज हलमै भएको थियो । विधान महाधिवेशनले विभाजनदेखि चौतर्फी घेराबन्दी...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...