नेपालका समकक्षीको निम्तोमा भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी आज शुक्रवार    जनकपुर हुँदै काठमाडौं आउँदै हुनुहुन्छ । यसपल्टको दुईदिने भ्रमणलाई राजकीय भनिएको छ । कूटनीतिकवृत्तमा यसको आफ्नै अर्थ, महत्व होला ।

प्रधानमन्त्रीको हैसियतमा मोदीको तेस्रो भ्रमणलाई प्रेसमा तीर्थाटन भनेको पनि पाइएको छ । पशुपतिनाथ र मुक्तिनाथका दर्शन-पूजाहरूको सिलसिला हेर्दा यसलाई अतिसयोक्ति भन्न पनि मिल्दैन । हिन्दुत्वको पृष्ठभूमिमा संगठित भारतीय जनता पार्टीका नेता भएको हुनाले मोदीले आफ्नो धार्मिक विश्वास र मान्यतालाई सार्वजनिक ढङ्गले नै प्रकट गर्दै आएको देखिन्छ । वैदिक सनातन हिन्दू पध्दति र परम्पराले अनुप्राणित संस्कृतिमा हुर्के-बढेका बासिन्दाहरूको बाहुल्य भएको नेपालमा मोदीको आगमनले अनुकूल प्रभाव पार्नु अनौठो भएन । ऐतिहासिक पक्ष यसैमा छ ।

तर यो साँस्कृतिक आयाम बहु-आयामिक द्विपक्षीय सम्बन्धको एउटा आयाम मात्र हो । राजनीतिकस्तरमा नेपाल-भारत सम्बन्ध सन् १९४७ मा भारत नामक देश अस्तित्वमा आएपछि मात्र निर्माण भएको हो । यस यथार्थबाट टाढा रहेर दिइने अभिव्यक्तिबाट नेपालीहरूले बहकिनु हुँदैन । हिमालयको काखमा रहेको अध्यात्मभूमि नेपालको इतिहास विश्वका धेरै देशहरूको भन्दा सबल र सम्पन्न छ । दिल्लीको किल्लाबाट विगत सात दशकदेखि भारतको शासन गर्ने नेतागण र तिनको कर्मचारीतन्त्रले यस वस्तुतथ्यलाई बेला-बेलामा बिर्सने गर्छन् र भूगोलको आकारलाई आधार मानेर छर-छिमेकका मुलुकलाई हेप्ने, करेप्ने गर्छन् ।

करिव तीनवर्ष अघि नेपालमाथि दिल्लीले थोपरेको आर्थिक नाकाबन्दी यस परिप्रेक्ष्यको सग्लो प्रमाण हो । कुनै पार्टी वा तिनका नेता विशेषसित खास मामिलामा असहमति भएकै थियो भने पनि त्यस बापत नेपालका मैत्रीपूर्ण जनतालाई नाकाबन्दीको सकसमा पार्नुलाई कदापि न्यायोचित कदम मान्न सकिंदैन । त्यस क्रममा नेपालमा भारत-विरोधी भावना विस्तार भयो; नेपालको युवापुस्ता समेत भारतको छिमेकी नीतिबाट झस्किन पुगेको छ । यसबाट हुने दूरगामी असरको प्रभाव नेपाल-भारत सम्बन्धमा पर्नु अपरिहार्य छ ।

त्यसैगरी, सिङ्गो नेपालबाट आफ्नो देशका लागि सद्‌भाव आर्जन हुने ठाउँ छँदाछँदै क्षेत्रीय तहमा विद्वेष फैलाउने तराईको एक समूहलाई काखीच्याप्ने जस्तो दुष्कार्यलाई दुरुत्साहन गरेपछिका परिणति नराम्रो हुनु पनि अवश्यम्भावी थियो । सम्भवत: दिल्लीका शासकहरूलाई अब यस कुराको अनुभूति भएको छ ।

नरेन्द्र मोदीबाट अहिलेको भ्रमणको उपयोग यी चर्चित पक्षहरूमा यतिञ्जेल देखिएको यसप्रकारको असहजतालाई सम्बोधन गर्ने दिशामा उपयुक्त पाइला चालिन सक्छ । हाल सामाजिक सञ्जालको माध्यमद्वारा नेपालबाट प्रतिध्वनित भएका स्वरलाई कदर गरी भारतका प्रधानमन्त्रीले काठमाडौंमा रहँदा विगतका गलत नीति नदोहोरिने सार्वजनिक प्रतिबध्दता प्रकट गरेमा त्यो सकारात्मक सङ्केत मानिन सक्दछ । र, मोदीको यस्तो पहलले आपसी विश्वासको नयाँ चरण थालनी गर्न सघाउ पु-याउने छ ।