चिनी धेरै सेवन गर्नु स्वास्थ्यका लागि हानिकारक छ भन्ने कुरामा धेरै सचेत हुन थालेपछि यसको विकल्प खोजियो र व्यावसायिक रूपमा सुगर फ्री सुगर (शून्य क्यालोरी चिनी) बजारमा आयो । 

सुगर फ्री भनेर सफ्ट ड्रिंक्सहरू पनि एकपछि अर्को आउन थाले । धेरैले यसलाई ढुक्क साथ सेवन गर्न थाले । हुबहुँ चिनीको स्वादमा आउने यस्ता खालका कृत्रिम चिनीहरूका प्रयोगकर्ता पछिल्लो समय ह्वात्तै बढेका छन् ।

चिया, कफीमा प्रयोग हुँदै आएको चिनी अब सुगर फ्री चिनी प्रयोग गर्न थालिएको छ । शरीरमा धेरै गुलियो पदार्थ हुँदा डाइबिटिज हुनेहरूले पनि सुगर फ्री मिठाइ, सुगर फ्री सफ्ट ड्रिंक्स लगायत सेवन गर्न तम्सिन थाले ।

धेरै मानिसहरूले अत्यधिक मात्रामा थपिएको चिनी उपभोग गर्छन्, जसको कुनै पोषण लाभ छैन र धेरै थपिएको चिनीले हाइब्लड सुगर लेबल, इन्सुलिन प्रतिरोध, मेटा बोलिक सिन्ड्रोम, दन्त समस्याहरू, ट्राइग्लिसराइड्स, मोटोपना र दोस्रो टाइपको मधुमेह जस्ता स्वास्थ्य समस्याहरू निम्त्याउँछ । फलफूलको जुस, मह, मोलासेस र म्यपल सिरप जस्ता मिठासहरूमा प्राकृतिक चिनी हुन्छ र केही पौष्टिक फाइदाहरू हुन्छन् । ताजा फलफूलहरूमा फाइबर, भिटामिन र एन्टिअक्सिडेन्ट हुन्छ । काँचो महर म्यापल सिरपमा पनि एन्टिअक्सिडेन्ट र फलाम, क्याल्सियम र पोटासियम जस्ता खनिजहरू हुन्छन् ।

सुगर फ्री चिनी खादा चिनीको जस्तै मिठास दिने एक किसिमको कृतिमा रासायनिक रूपले बनेको अणु हो । आर्टिफिसियल स्वीटनर्स (कृत्रिम मिठासहरू) मुख्यतः २ किसिमका हुन्छन्, जुन एस्पारटेम र सुक्रालोज नामले चिनिन्छ । त्यसैले धेरै मोटोपन छ भने चिनी त त्यसै पनि कम खानुपर्‍यो अर्थात् पूर्ण रूपमा छाड्नुपर्‍यो र यदि सुगर फ्री स्वीटनर्स लिने हो भने पनि मात्रा मिलाएर मात्र खाने गर्नुपर्छ । सुगर फ्री ट्याबलेट, पाउडर, ड्रप जुन लिए तापनि अत्यधिक नियमित रूपमा धेरै लिने बानी गर्‍यो भने चिनीभन्दा पनि धेरै घातक हुने विज्ञहरूको ठहर छ ।

के हो वास्तविक सुगर फ्री ?

फूड एन्ड ड्रग एडमिनिस्ट्रेसन (एफडीए) का अनुसार यदि कुनै खानामा प्रतिसेवा ०.५ ग्रामभन्दा कम चिनी छ भने यसलाई ‘चिनीरहित’ (सुगर फ्री) मानिन्छ । खाना पस्कँदा वास्तविक कुरा बुझ्नपर्ने के छ भने दाबीका साथ चिनीरहित भन्न गाह्रो हुन्छ । किनकि चिनीरहितमा पनि प्राकृतिक रूपमै चिनीको मात्रा हुने हुँदा सुगर फ्री भन्नका लागि आर्टिफिसियल स्वीटनर्सको ट्याबलेट या पाउडर प्रयोग गर्नुपर्ने हुन्छ ।

एफडीएले फूड लेबललाई कुनै चिनी थपिएको छैन भनी दाबी गर्न अनुमति दिन्छ यदि प्रशोधन वा प्याकिङको क्रममा कुनै चिनी थपिएको छैन भने मात्रा । जसमा म्यानुअल रूपमा खानामा चिनी थपिएको छैन, उसले यो दाबी गर्न सक्छ । यो शब्द चिनीमुक्त जस्तै होइन, किनकि प्राकृतिक रूपमा हुने चिनी, कृत्रिम चिनी र चिनी अल्कोहलहरू अझै पनि उपस्थित हुन सक्छन् । ग्रानोला, पिनट बटर, फलफूलको रस, फल संरक्षण, र थप जस्ता खानाहरूमा यो दाबी खोज्नुपर्छ । चिनीमुक्त सुगर फ्री आइटममा जसमा एस्पार्टम हुन्छ र सुकरलोजबाट बनेको सुगर फ्री नेचुरा हो । उपभोगका लागि सुरक्षित छ तर कुनै पनि खाद्यवस्तु वा सामग्रीको अत्याधिक उपभोग हानिकारक साबित हुनसक्छ ।

यो सुक्रालोज प्रयोग गरेर बनाइएको छ, जुन चिनीको विकल्प हो । सुक्रालोजको स्वाद चिनी जस्तै हुन्छ तर यसमा क्यालोरीको मात्रा हुँदैन । यसले तपाईंलाई अतिरिक्त क्यालोरीहरू प्राप्त गर्ने चिन्ता नगरी चिनीको मीठो स्वादको आनन्द लिन अनुमति दिइरहेको हुन्छ ।

मधुमेह रोगी र स्वास्थ्यमा सचेत व्यक्तिहरूका लागि वरदान मानिएको यो स्वीटनर्स खाना पकाउन र बेकिङका साथै पेय पदार्थहरूमा थप्नका लागि आदर्श मानिन्छ । ताप स्थिरता नगन्य मात्रामा या शून्य क्यालोरी रहेको हुनाले मधुमेह र तौल घटाउन चाहनेहरूका लागि अत्यन्त उपयोगी मानिन्छ । नो सुगर र सुगर फ्री २ भिन्न कुरा हुन् । चिनीरहित प्रति १०० मिली वा १०० ग्राममा ०.५ ग्रामभन्दा कम चिनी भएको मानिन्छ । अर्कोतर्फ नो सुगर एडेडको अर्थ हो कि उत्पादनमा कुनै पनि चिनीको मात्रा थपिएको हुँदैन । त्यसकारण यसमा प्राकृतिक रूपमा हुने चिनी मात्र हुन्छ ।