नरेश भण्डारी माओवादीका वौद्धिक युवा नेताका रूपमा चिनिन्छन् । २०६४ सालमा पहिलोपटक सभासद बनेर आएका भण्डारीले दर्ता गराएको विधेयकमा सरकारले स्वामित्व लिएपछि अहिले जुम्लामा विश्वविद्यालय स्तरको कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान स्थापना भएको छ । हालै उक्त प्रतिष्ठानले ३०० शय्याको मेडिकल कलेज निर्माण गरेको छ । मंसिरमा सम्पन्न प्रदेशसभा चुनावमा जुम्लाबाट विजयी भण्डारी अहिले प्रदेश नम्बर ६ को मुख्यमन्त्रीका एक दाबेदार हुन् । माओवादी सांसद भण्डारीसँग लोकान्तरका लागि सुशील पन्तले कुराकानी गरेका छन् । प्रस्तुत छ, कुराकानीको सम्पादित अंशः

प्रदेश नम्बर ६ को मुख्यमन्त्रीको दौडमा हुनुहुन्छ, तपाईंको दाबी किन ?

नेपालको सबैभन्दा गरीब प्रदेशका रूपमा ६ नम्बर प्रदेश रहेको छ, राष्ट्रिय योजना आयोग र अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयले गरेको पछिल्लो अध्ययनले पनि यो देखाएको छ । प्रदेशका ५१ प्रतिशतभन्दा धेरै नागरिक गरीब छन् । प्रदेश नम्बर ६ विकास र समृद्धिको प्यासले काकाकुल भएको प्रष्ट हुन्छ । समृद्धिको चाहानालाई सम्बोधन गर्नका लागि मैले मुख्यमन्त्रीको दाबी पेश गरेको हुँ । अहिले त्यो प्रदेश गरीबी हेर्ने ठाउँ भएको छ ।

कर्णालीका आमाको मृत्युको हृदयविदारक तस्वीर खिच्नका लागि मिडियाकर्मी त्यहाँ पुग्ने गरेका छन् । त्यो प्रदेशमा साहित्यकारलाई आमन्त्रण गर्ने दु:खका कथा लेख्नका लागि हो । हामी यो प्रदेशलाई यस्तो बनाउने सपना देख्दैछौँ, २० वर्षमा ६ नम्बर प्रदेशमा समृद्धि हेर्न जान पाइयोस् । समाजवादी मोडलमा प्रदेश नम्बर ६ लाई ड्राइभ गर्न सकिन्छ ।

तपाईंको पार्टीबाट अरू पनि आकांक्षी छन्, तपाईं नै किन ?

प्रदेश नम्बर ६ मा तत्काल चुनौतीको चाङमा सम्भावना खोज्नुपर्ने छ । कर्णालीमा हजारौँ मेगावाट विद्युतको क्षमता भए पनि बस्तीहरू अझै अँध्यारा छन् । रारा र फोक्सुण्डो तालको पिंधमा डलर थेग्रिएको छ, तर औषत ४६ वर्षको आयु लिएर मानीसहरू जिइरहेका छन् । श्रीस्थान ज्वाला क्षेत्र, सुनभन्दा महङ्गा जडिबुटीको खानी, खस सभ्यताको केन्द्र, मानसरोवरको गेटवे पनि त्यही क्षेत्रमा छ ।

मैले लामो समयदेखि त्यो क्षेत्रको विकासको रिसर्च पनि गरेको छु, मसंग ६ नं. प्रदेशको विकासको दूरगामी दृष्टिकोण र स्पष्ट खाका छ । सार्वजनिक भूमिकाका रहदा त्यो क्षेत्रलाई न्याय दिलाउन अहोरात्र खटेको छु । त्यसैले त्यो  भूमिकाका लागि आफूलाई योग्य र हकदार ठानेको छु ।

विगतमा सांसद जितेर तपाईंले के गर्नुभयो र ? 

पहिलोपटक सभासद् बनेर आउँदा कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान विधेयक दर्ता गरेँ । एकजना डाटर नबस्ने ठाउँमा स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान स्थापना भएमा आत्मदाह गरिदिने चुनौती पनि दिइयो । नेपालको संसदीय इतिहासमा सांसदको विधेयकलाई सरकारले स्वामित्व लिएर पास गरेको यो दुर्लभ घटना पनि हो । प्रतिष्ठान अन्तर्गत ३०० शय्याको शिक्षण अस्पताल निर्माण भएको छ । हाल २५ जना विशेषज्ञ डक्टरहरू कार्यरत छन् ।

संघर्षको बलमा कर्णाली विकास आयोग गठन गर्न सफल भयौं । कनिका छराइको शैलीमा हुने विकास मोडलको विकल्पमा योजनावद्ध ढंगले दीर्घकालीन महत्वका कामहरूको थालनी गरेँ । अग्रज जनप्रतिनिधिहरूले नुन चामलको राजनीतिको कुरा गर्दा मैले विकास र समृद्धिको सपना देखाएँ । ५ धाराको खानेपानी योजना भन्दा माथि नसोच्ने विकास मोडललाई चुनौती दिँदै १० हजार धारा भएको हिमाली क्षेत्रकै ठूलो धौलीगाड खानेपानी आयोजना शुरु गरेँ । कर्णालीमा पहिलो पक्की पुल, पहिलो डिग्री कलेज स्थापना, २९ वर्षसम्म विद्यालयस्तरमा खुम्चिएको नेपालको पहिलो प्राविधिक शिक्षालय कर्णाली प्राविधिक शिक्षालयलाई स्तरोन्नतीको अगुवाई गरेँ ।

प्रचण्ड सरकारको नेतृत्वमा मुलुकलाई समृद्ध गर्न ६ वटा विशेष आर्थिक क्षेत्र निर्माणको घोषणा भयो, जसमध्ये एक आर्थिक क्षेत्र जुम्लामा स्थापना गर्न पहल गरेँ । हाल निर्माणकार्य अगाडि बढ्दैछ । त्यो क्षेत्रको विकासका लागि पूरै समर्पित भएर काम गरेकाले मुख्यमन्त्रीका लागि मेरो दाबीलाई स्वभाविक ठानिएको छ ।

मुख्यमन्त्रीमा तपाईंको व्यक्तिगत दाबी मात्र हो कि, पार्टीको समर्थन छ ?

चुनावमा जानुभन्दा पहिला नै अध्यक्ष प्रचण्डलगायत शीर्ष नेतृत्वले मलाई ६ नं. प्रदेशको मुख्यमन्त्रीको रूपमा चुनाव लड्न पठाएको हो । पार्टीको शीर्ष नेतृत्वले गरेको प्रतिबद्धता अनुसार नै मैले मुख्यमन्त्रीको दाबी गरेको हुँ । औपचारिक निर्णय हुनेमा विश्वस्त छु ।

तपाईंले पार्टीमा के योगदान गर्नुभयो र माओवादीले तपाईंलाई मुख्यन्त्री बनाउने ?

मेरो बुबा हरिबहादुर भण्डारीको नेतृत्वमा नेकपा (मशाल) जुम्लाको स्थापना भयो। जतिबेला बुझ्ने भएँ, त्यो बेलादेखि पार्टीका लागि योगदान गर्दै आइरहेको छु । औपचारिकरूपमा २०५१ सालबाट पार्टीमा संगठित भएर क्रियाशिल राजनीति प्रारम्भ गरेँ । खुला र भूमिगत राजनीतिमा आफूले पाएको जिम्मेवारी इमान्दारी र अब्बल ढंगले सम्पादन गर्दै आएको छु ।

पार्टीको तर्फबाट सामाजिक उत्तरदायित्वको कामको पनि अगुवाइ गरेको छु । सांसद हुँदा यो क्षेत्रको विकास निर्माण र अधिकारका सवालमा मैले निर्वाह गरेको भूमिकाले जुम्ला जिल्लामा पार्टीलाई मजबुद् बनाउन सघाएको छ । माओवादीले नेपालका ३ वटा जिल्लामा पहिलो स्थान हाँसिल गरेको छ, जसमध्ये जुम्ला एक हो ।

मुख्यमन्त्री बन्नुभयो भने कर्णालीलगायत समग्र ६ नम्बर प्रदेशको विकासका लागि के गर्नुहुन्छ ?

हामी नयाँ संरचनामा प्रवेश गर्दैछौँ । विकास र समृद्धिको ट्रेन हा‌ँक्ने कुसल चालकहरूको खाँचो छ मुलुकलाई । प्रदेश सरकार नेतृत्वले दीर्घकालीन विकासको खाका कोर्न जरुरी छ । लगानीमैत्री नीति, वातावरण र संरचना निर्माण गरेर आन्तरिक र बाह्य लगानीकर्तालाई आकर्षित गर्न सकिन्छ ।

कर्णालीका नदीहरूमा बगिरहेको सेतो सुन, सुनभन्दा महंगो जडिबुटी र भू-स्वर्गजस्ता पर्यटकीय स्थलहरूलाई सदुपयोग गरेर त्यहाँको गरीबीलाई भगाउन सकिन्छ । युवालाई आहृान गर्न सकिन्छ, तिमीहरूको भविष्य नेपालमा छ, हाम्रो माटोमा सुन फल्छ ।

रारा, फोक्सुण्डो, सिंजा, श्रीस्थान ज्वाला, स्यार्पुदह, मानसरोवरलाई पर्यटकीय सर्किटमा आवद्ध गरेर पर्यटकहरूलाई आकर्षित गर्न सकिन्छ । कर्णालीका डाडामा ढुंगा माटो मात्र होइन युरेनियम पनि छ, त्यसको उत्खलन गरेर समृद्धि हासिल गर्न सकिन्छ । प्रदेशको गर्भमा छिपेका असिमित सम्भावनालाई उपयोग गर्न सके यो प्रदेश मोडल प्रदेशकोरूपमा स्थापित हुनेछ । कर्णालीको विकासबारे मैले पुस्तक पनि लेखेको छु ।

तपाईँले ‘चाँदीको घेरा’ पुस्तक पनि लेख्नुभयो, के भयो भने कर्णालीको विकास हुन्छ ? 

कर्णाली र सिंगो ६ नम्बर प्रदेशको विकासका लागि अरु प्रदेशभन्दा फरक ढंगले सोच्नुपर्ने हुन्छ । केन्द्रीय सरकारले ६ नं. प्रदेशका लागि विशेष नीति र अनुदानको व्यवस्था गर्न जरुरी छ । दिर्घकालीन विकासको गुरुयोजना निर्माण गरेर प्राकृतिक साधन, श्रोतको भरपुर उपयोग गर्न जरुरी छ ।

शीघ्र अन्तर्राष्ट्रिय नाका खोलेर व्यापार र पारवहन सम्बन्ध स्थापित गरिनुपर्दछ । यातायात, जलविद्युत, पर्यटन र सञ्चारलाई प्राथमिकता दिइनुपर्दछ । विकास दल गठन गरेर युवाहरूलाई प्रदेशको समृद्धिका लागि परिचालन गर्नुपर्दछ । विकास र मेहनतको प्यास जगाएर प्रदेशका नागरिकहरूलाई वर्कहलीक बनाउन जरुरी छ ।

सक्षम नेतृत्व पाएमा छोटो अवधिमा नै ६ नं. प्रदेशको समृद्धि मोडल मुलुककै समृद्धि मोडल बन्छ भन्ने मेरो गहिरो विश्वास छ ।