पाकिस्तान र नेपाल मिलेर सार्क प्रक्रियालाई पुनरुत्थान गर्ने सहमति गर्दा नयाँ दिल्लीमा खतराको घन्टी बजाएको छ । पाकिस्तानका प्रधानमन्त्री शाहिद खाकन अब्बासीले नेपाली समकक्षी केपी शर्मा ओलीलाई काठमाडौंमा भेटे अनि उनले नेताहरूलाई सार्क अध्यक्षका रूपमा नेपालले इस्लामाबादमा सकेसम्म छिट्टो सम्मेलनको पहल गर्न आग्रह गरे ।

अब्बासीले नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डसँग पनि भेटघाट गरे र काठमाडौंस्थित सार्क सचिवालयले आयोजना गरेको कार्यक्रमलाई सम्बोधन गरे ।

अब्बासी र ओलीले १९औं सार्क सम्मेलन इस्लामाबादमा आयोजना गरेर नयाँ दिल्लीलाई कुना पार्ने योजना बनाएका छन् । सन् २०१६ मा उक्त सम्मेलन स्थगित भएको थियो । भारतको उरी, जम्मु कश्मीरस्थित सैन्य अड्डामा आतंकवादी आक्रमण गरिएपछि सबै सार्क मुलुकले भारतसँग एक्यबद्धता जनाउँदै सम्मेलन बहिष्कार गरेका थिए ।

नेपालले सार्क अध्यक्षका रूपमा सम्मेलन बहिष्कार गर्न त सकेको थिएन तर इस्लामाबादमा सम्मेलन आयोजना गराउन अस्वीकार गरेको थियो ।

सार्कको वर्तमान अध्यक्ष नेपालले नयाँ प्रधानमन्त्री पाएको छ । स्रोतहरूका अनुसार, नेकपा एमालेका अध्यक्षले भारतको अधीनमा रहेको यो क्षेत्रीय संगठनमा चीनलाई पनि सदस्यका रूपमा जोड्न चाहेका छन् ।

प्रधानमन्त्री ओलीका प्रमुख राजनीतिक सल्लाहकार विष्णु रिमालले जारी गरेको वक्तव्यमा दुई प्रधानमन्त्रीले क्षेत्रीय विकासलाई प्रवर्द्धन गर्ने विषयमा छलफल अनि सार्कलाई थप प्रभावकारी संगठन बनाउनका लागि अन्य पहलकदमीहरू गर्ने कुरा उल्लेख छ । यसले यी दुई देश चीनलाई सार्कमा भित्र्याएर भारतलाई एक्ल्याउन चाहन्छन् भन्ने पत्ता लाग्छ ।

इस्लामाबाद र काठमाडौंले सुषुप्त अवस्थामा रहेको सार्कलाई पुनरुत्थान गर्ने प्रयासलाई अन्य दक्षिण एसियाली मुलुकको पनि समर्थन रहनेछ । पाकिस्तानका सबै कदमलाई यतिखेर माल्दिभ्सले समर्थन गर्न सक्छ किनकि अहिले माले र नयाँ दिल्लीबीचको द्विपक्षीय सम्बन्ध सबभन्दा न्यूनतम विन्दुमा छ ।

विगतमा बंगलादेशी कूटनीतिज्ञहरूले नयाँ दिल्लीसँग भन्दा बेइजिङसँग धेरै कुरा पाउन सफल भएका थिए । एसियाका दुइ ठूला शक्तिबीच सन्तुलनको खेल खेल्न अनि दुवैबाट अधिकतम फाइदा लिनका लागि उनीहरू पनि सार्कमा चीनलाई स्वागत गर्नेछन् ।

अफगानिस्तानका राष्ट्रपति अशरफ गानीले पाकिस्तानसँग सम्बन्ध सुधार्न चाहेका छन् र उनले तालिबानसँग शक्ति बाँडफाँट गर्ने इच्छा पनि देखाएका छन् । उनी पनि इस्लामाबादमा हुने सार्क सम्मेलनमा भाग लिन चाहन्छन् ।

यसरी पाकिस्तानतिर सन्तुलन ढल्केपछि श्रीलंका र भुटान पनि यस समूहबाट बाहिर रहन चाहँदैनन् र उनीहरूले इस्लामाबादमा हुने १९औं सार्क सम्मेलनमा भाग लिनेछन् ।

भारतलाई शक्तिहीन बनाउनका लागि चीन पनि सार्कमा जोडिन चाहन्छ र उसले स्ट्रिङ अफ पर्ल्स तथा पेटी सडक परियोजनाअन्तर्गत विशाल लगानीको अफर गरिरहेको छ । भारतको हातबाट नियन्त्रण गुम्दै जाँदा विदेश मन्त्रालयका अधिकारीहरूले सार्कलाई सुषुप्त अवस्थामा राखिरहने निर्णय गर्दा नयाँ दिल्लीका लागि त्यो प्रत्युत्पादक हुन सक्छ ।

यसरी घटनाक्रम विकसित हुँदा भारत चिन्तित भएको छ किनकि यसले दक्षिण एसियामा क्षेत्रीय महाशक्तिका रूपमा भारतको स्थितिमा गम्भीर असर पार्नसक्छ ।

- डेलीओ डट् इनबाट

भावानुवाद - विन्देश दहाल