कात्तिक ८, २०८०
असोज तेस्रो साता बिहीबार, बुकीबाट गोठ औल झर्ने दिन । लाहुरेहरू आउनु र बुकीबाट गोठालाहरूको हुल गाउँमा झर्नु दशैंको रौनक हो । ‘भोलि साँझ डाँफे चराउन जाने’, सुत्ने बेला गोठमा सल्लाह भयो । घर...
काठमाडौंमा कामको चापले मानसिक शान्तिमा असर पर्न थालेपछि मैले बाहिर कतै घुम्न जाने निर्णय लिएको थिएँ ।
अहिले मुस्ताङ (मुक्तिनाथ) जाने सीजन चलिरहेकाले जस्ता किसिमका पनि ‘टुर प्याकेज’ हरू पाइने रहेछन् । एउटा प्याकेज लिएर पत्नी विपुलासँग म मुक्तिनाथ दर्शनका लागि अघिल्लो साता गएको थिएँ ।
सातजना पर्यटकसम्म अट्ने स्कोर्पियो गाडीमा हामी गएका थियौं । हामीसँग म्याग्दी मूल घर भएका पुन मगर परिवारका पाँच सदस्य सहयात्री थिए ।
त्यसो त उपल्लो मुस्ताङको लोमान्थाङ र कोरला नाकासम्मै पुग्ने योजना बनाइएको थियो । तर परिस्थितिले साथ नदिँदा मुक्तिनाथ, मार्फा, लेते लगायतका स्थानको भ्रमण मात्र गर्न पाइयो ।
पहिलो दिन काठमाडौंबाट हाम्रो स्कोर्पियो गाडी पोखरातिर दौडियो । खासमा यो बाटो पाँच घन्टामा पार गर्न सकिन्छ तर अहिले सडक विस्तारको काम चलिरहेकाले अलि लामो समय लाग्यो । अब केही वर्षको अन्तरालमा चार लेनको उक्त सडक बनेपछि पोखरासम्मको स्थलमार्ग यात्रा निकै सहज हुनेछ ।
पहिलो दिनको वास म्याग्दीको गलेश्वरमा बस्ने तालिका थियो । हामी पोखराबाट पहिला बाग्लुङ गयौं अनि त्यहाँ कालिका मन्दिरको दर्शन गर्यौं । माताको दर्शनले आनन्दित भएको मनलाई रोमाञ्चित तुल्याउन हामी गण्डकी गोल्डन ब्रिज नाम दिइएको आधा किलोमिटरभन्दा लामो पुल वारपार गर्यौं ।
यसअघि दुईपटक म बाग्लुङ र पर्वत पुगिसकेको थिएँ । ती दुवै अवसरमा दुई जिल्ला जोड्ने झोलुंगे पुल तरेको थिएँ । पहिलो अवसरमा त्यति डर लागेको थिएन भने दोस्रो अवसरमा डर लागेर बीचैबाट फर्केको थिएँ ।
उचाइबाट तर्सिने म यसपालि पनि पुल तर्दा निकै डराएँ । तल बगिरहेकी कालीगण्डकी नदीलाई नहेरी मास्तिर पहाड अनि पारिको गाउँ हेर्न त्यहाँका स्थानीयहरूले सल्लाह दिएपछि छिटोछिटो पुल पार गरें । अझ, मन शान्त बनाउन हनुमानजीको मन्त्र पनि पढें । फर्किँदा पनि त्यही कुरा दोहोरियो ।
पुलमा अनुभव गरेको रोमाञ्च मनमा सँगाल्दै हामी म्याग्दीको सदरमुकाम बेनीतर्फ हुइँकियौं । बेनीबाट पनि अझै उता गलेश्वरमा हामी बस्ने प्रबन्ध थियो ।
मुक्तिनाथको सीजन चलेकाले होटल/लजहरू खचाखच भरिएका थिए । वृद्धवृद्धाहरूको ठूलो जमघट थियो ।
बेनी–जोमसोम सडकखण्ड निर्माणको काम चलिरहेकाले रुप्सेनजिक बिहान ६ बजेदेखि १० बजेसम्म सवारी आवागमन बन्द गरिँदो रहेछ । त्यसैले हाम्रा स्कोर्पियो चालकले हामीलाई बिहान ४ बजे नै तयार भएर गाडी चढिसक्न भनेका थिए । हुन पनि मेरो आँखा ठ्याक्कै पौने ४ बजे खुलेछन् अनि झटपट तयार भएर गाडीमा चढियो ।
उज्यालो नहुन्जेल बाटोका कुनै पनि दृश्य देख्न पाइएन । रुप्से नजिक पुग्दा उज्यालो भयो अनि मनोरम झरना देखियो । तर त्यहाँ भुलेर बस्नलाई हामीसँग समय थिएन ।
घाँसाबाट मुस्ताङ जिल्ला शुरू हुने रहेछ । त्यहाँबाट अघि बढेपछि पहाडी दृश्यहरू परिवर्तन हुन थाले । तिब्बती पठार क्षेत्रमा पर्ने मुस्ताङमा निकै कम मात्र पानी पर्ने भएकाले त्यो अर्धमरुभूमि जस्तो छ । त्यसैले होला शायद त्यहाँका पहाडहरूको रंग नेपालका अन्य ठाउँका पहाडभन्दा फरक देखिएको ।
म्याग्दी खण्डमा सडक नराम्रो भए पनि मुस्ताङमा चाहिँ कहीँकहीँबाहेक राम्रो पिच गरिएको रहेछ । अझ, लेते पुग्दा त सडक यति चिल्लो थियो कि स्कोर्पियो यात्रा आनन्ददायी बन्यो । त्यसमाथि बिहानीको घामको किरण हिउँका चुचुराहरूमा टल्किएको अनि भिन्न रंगका वृक्षविहीन पहाडहरूको मनोरम दृश्य देख्दा मन पुलकित भयो ।
अघि बढ्दै जाँदा हामी जोमसोम पुग्यौं । जिल्लाको सदरमुकाम जति राम्रो होला पनि अपेक्षा गरेको थिएँ, त्यति राम्रो लागेन । बाटो पनि साँघुरो थियो र पिच पनि भत्केको थियो । त्यहाँ नओर्लिकन विमानस्थल पनि गाडीबाटै हेरियो ।
जोमसोमबाट अघि बढ्दै जाँदा केही बेरमा कागबेनी आइपुग्यो । हामीमध्ये कसैलाई पनि पितृउद्धार कार्य गर्नुपर्ने नभएकाले श्राद्धस्थलतर्फ गएनौं ।
गाडी त्यहाँबाट उकालो लाग्न थाल्यो । राम्रो पिच बाटो भएकाले माथिको यात्रा सहज रह्यो । हावा मन्दमन्द चलिरहेको थियो अनि हिमालहरू नजिकैबाट देखिन्थे । प्राकृतिक दृश्यको आनन्द लिँदै हामी मुक्तिनाथ क्षेत्र पुग्यौं ।
त्यहाँ तल गाडी रोकिने बिसौनी रहेछ । त्यहाँबाट अलिकति तेर्सो बाटो लागेपछि मन्दिरसम्म पुग्न सिँढी चढ्नुपर्ने रहेछ । हामीसँग भएका सहयात्रीलाई ‘हामी हिँड्यौं है’ भन्दै विपुला र म खुरुखुरु अघि बढ्यौं ।
उचाइको कारणले होला, सिँढी चढ्दा अलिक थाकेको अनुभव भयो । एकछिन सुस्ताएर हामी मुक्तिनाथ मन्दिरको प्रांगणमा पुग्यौं । मैले मन्दिर निकै विशाल होला भन्ने कल्पना गरेको थिएँ तर सानो रहेछ ।
हामी पुगेको दिन औंसी परेको रहेछ । त्यसैले तीर्थयात्रीहरूको भीड थियो ।
मुक्तिनाथ मन्दिरमा कुण्ड र १०८ धारामा नुहाउने प्रबन्ध छ । श्रद्धालुहरू लुगा खोलेर कुण्डमा चोबलिने अनि हिउँको चिसो पानी आउने धारामा दौडेर नुहाउने गरिरहेका थिए ।
कुण्डको पानी मैलो देखेपछि मलाई त्यहाँ चोबलिन मन लागेन । अनि धाराको पानी छाम्दा चिसो भएकाले नुहाउन आँट पनि आएन । तर विपुलाले नुहाउनका लागि लुगा फेरिन् अनि धारामुनि दौडिइन् ।
अनि मलाई पनि आँट आयो र कट्टु मात्र लगाई धारामुनि टाउको थाप्दै दौडिएँ । चिसो पानी टाउकोमा पार्दा घनले हाने जस्तो अनुभव हुँदो रहेछ । कुनै पनि धारामुनि नअडिइकन खुरुरु दौडिएमा मात्र नुहाउन सकिने रहेछ ।
त्यहाँ नुहाएर लुगा फेरेपछि हामी मुक्तिनाथ भगवानको दर्शनका लागि लाइन लाग्यौं । लाइन लामो भए पनि २० मिनेट जतिमा पालो आयो । त्यहाँ दर्शन गरेर हामी बाहिर निस्कियौं ।
हाम्रा सहयात्रीहरू आइपुगेनन् । अनि हामी बाहिर बनाइएको एउटा वाटिकामा घुम्न थाल्यौं । त्यहाँ भगवान् बुद्धको एक विशाल प्रतिमा पनि राखिएको रहेछ । अनि त्यहाँ भएका बेन्चमा बसी हिमाल र पहाडका दृश्यपान गर्न पाइने रहेछ । केही समय त्यतै बसेर तस्वीरहरू खिच्दै खिचाउँदै हामी आनन्दित भयौं ।
तर राम्रो क्वालिटीको क्यामरा नभएको मोबाइल बोक्दा निकै थकथकी लाग्यो । हातैले छुन मिल्ने जस्तो दूरीमा रहेका हिमाललाई आँखाले देख्दा जति आनन्द आएको थियो, मोबाइलको क्यामरामा कैद हुँदा त्यति चित्ताकर्षक भएन ।
त्यसपछि भोक लाग्दै आयो र हामी तलतिर झर्यौं । चालक भाइ तल होटलमा थिए र उनीसँगै बसेर हामीले खाना खायौं । हाम्रा सहयात्रीहरूको थाहापत्तो थिएन । फर्किंँदाखेरी पनि हामीले उनीहरूलाई भेटेनौं ।
हामीले खाना खाएको दुई घन्टापछि बल्ल सहयात्रीहरू आइपुगे । उनीहरूमध्ये दुईजना पैदल अनि तीनजना घोडा चढेर मन्दिर गएका रहेछन् । घोडा चढ्ने एक महिलालाई लेक लागेछ अनि निकै गाह्रो भएछ । उनी त्यो दिनभरि आलसतालस भइन् ।
मुक्तिनाथमै यस्तो गाह्रो भएकी महिलालाई लोमान्थाङ र कोरलामा के हालत होला भनी हामीले उपल्लो मुस्ताङ जाने योजना रद्द गर्यौं ।
उनीहरूले खाना खाएपछि हामी मार्फामा वास बस्ने गरी तलतिर झर्न थाल्यौं । बीचमा एउटा सेल्फीडाँडा भन्ने ठाउँ पर्दो रहेछ । त्यहाँ कुर्सीमा बसेर तल कागबेनीका दृश्य हेर्न मजा आउने रहेछ । तर अपराह्नको समयमा बेतोड हावा चलेर झण्डै मान्छे नै उडाउला जस्तो गर्दो रहेछ ।
त्यहाँ फोटोसोटो खिचाएर हामी मार्फातिर लाग्यौं । होटलमा पुग्दा निकै थकाइ लागेकाले म एक निद्रा सुतें । अनि बेलुकातिर उठेर मार्फा गाउँ घुम्न गयौं ।
मार्फा निकै सुन्दर ठाउँ रहेछ । पुराना घरहरूले उहिलेदेखिको परम्परा धानेका रहेछन् । नेपाली फिल्म जेरीको शूटिङ पनि त्यहाँ भएको रहेछ र त्यहाँ त जेरी गल्ली नै रहेछ ।
त्यहाँको विशाल गुम्बामा हामी चढ्यौं । माथिबाट हेर्दा सबै घरहरूको छतमा दाउराको कुन्यू लगाएको देख्यौं । त्यस क्षेत्रमा धेरै वनजंगल नभएकाले दुःखकष्ट गरेर जम्मा गरेको दाउरा छतमा राखिने रहेछ । त्यो ऊर्जा सुरक्षाको एउटा माध्यम रहेछ । चिसो ठाउँ भएकाले घरहरू पनि होचाहोचा रहेछन् ।
मार्फा स्याउ र आरुका लागि प्रसिद्ध ठाउँ हो । त्यहाँ हामीले आरुको जुुस चाख्यौं जुन निकै स्वादिलो थियो ।
मार्फामा रात बिताएपछि भोलिपल्ट बिहान हामी म्याग्दीतर्फ लाग्यौं । रुप्से झरना क्षेत्रमा बाटो बनाउने काम चलिरहेकाले डेढ घन्टा जति रोकिनुपरेको थियो । त्यस अवसरलाई सदुपयोग गर्दै हामी झरनामा धेरै बेर बसेर फोटो खिचाइरह्यौं ।
गाडी खुलेपछि हामी गलेश्वरतिर लाग्यौं । गलेश्वरमा भगवानको दर्शन गरी खाना खाएर हामी पोखरातर्फ लाग्यौं । लगभग ३ बजेतिर पोखरा पुगेपछि होटलमा केही बेर सुस्तायौं ।
सहयात्रीहरू पुम्दीकोटतर्फ गए भने विपुला र म फेवातालको किनारमा बस्न गयौं । पोखरा गएपिच्छे म फेवातालको किनारमा समय बिताउन छुटाउँदिनँ । त्यहाँ म अर्कै किसिमको आनन्द अनुभव गर्छु ।
रात परेपछि होटलमा फर्केर खाना खायौं अनि सुत्यौं । भोलिपल्ट उठेर हामी काठमाडौंतिर लाग्यौं र अपराह्न पाँच बजेतिर काठमाडौं आइपुग्यौं ।
यसरी तीन रात, चार दिनको हाम्रो मुक्तिनाथ यात्रा सम्पन्न भयो । त्यहाँ घुम्ने धीत अझै मरेको छैन र केही वर्षपछि म फेरि उपल्लो मुस्ताङसम्म पुग्ने गरी यात्रा गर्ने सोचमा छु ।
असोज तेस्रो साता बिहीबार, बुकीबाट गोठ औल झर्ने दिन । लाहुरेहरू आउनु र बुकीबाट गोठालाहरूको हुल गाउँमा झर्नु दशैंको रौनक हो । ‘भोलि साँझ डाँफे चराउन जाने’, सुत्ने बेला गोठमा सल्लाह भयो । घर...
वरिष्ठ पत्रकार तथा साहित्यकार आचार्य कमल रिजालद्वारा लिखित उपन्यास ‘सुकर्म’को अंग्रेजी संस्करण ‘डीप क्वेस्ट' प्रकाशित भएको छ । २०६९ सालमा नेपालीमा प्रकाशित उक्त उपन्यासको अंग्रेजी संस्करणलाई स...
गोपी मैनाली कविहरूले केका लागि कविता लेख्छन् भन्नेमा मत्यैक्यता पाइँदैन । कोही आनन्दका लागि भन्छन्, त कोही उपयोगिताका लागि । अझ कोही त अभिव्यञ्जनाको अर्को उद्देश्य नै हुँदैन भन्ने गर्छन् । ...
लेखक एवं पत्रकार अखण्ड भण्डारीको उपन्यास ‘बोरा’ विमोचन भएको छ । अन्नपूर्ण पोस्ट दैनिकका प्रधान सम्पादक भण्डारीको ‘बोरा’ उपन्यास शुक्रवार काठमाडौंमा आयोजित कार्यक्रममा विमोचन गरिए...
सानीमा भेट्न चितवन गएको थियो गोपाल चार दिन हिँडेर । राप्ती किनार नजिकको सानो गाउँमा बस्दै आएकी थिइन् उनी, जो पहाडमा खान लाउन नपुगेपछि केही वर्ष अघि पुगेकी हुन् त्यतातिर । त्यतिबेला अहिलेजस्तो यातायातको साधन...
गोपाललाई सानैदेखि धूमपानको लत बसेको थियो, शायद संगतको प्रभाव भनेको यही हुनुपर्छ । घरमा बाबुदाजुहरू हुक्का तान्थे । त्यति बेलाको चलन के भने सबैभन्दा सानोले तमाखु भर्नुपर्ने । त्यतिसम्म त ठीकै थियो, सल्काएर समे...
हामी १५औं अन्त्य गरेर १६औं योजनाको तयारीमा जाँदै छौं । दलका शीर्ष नेताबीच १६औं योजनाको विषयमा छलफल भएको छ । १५औं योजनाको असफलता र नमिलेका कुरालाई १६औं मा सुधार्छौं । हाम्रो गन्तव्य कहाँ हो भन्ने संविधानले ...
सच्चा लोकतन्त्रमा सिमान्तमा रहेको नागरिकले पनि यो देश मेरो हो भन्ने अनुभूति गर्न सक्नेछ- माहात्मा गान्धी । माथि गान्धीको भनाइ किन उद्धृत गरिएको हो भने नयाँ वर्षको आगमन भैसकेको छ र २०८० को बिदाइ बडो हर्षपूर्वक...
एक दिन काम विशेषले नयाँ सडकतिर गएको थिएँ, मोबाइल टिङटिङ गर्यो । हेरेँ पुराना मित्र जयदेव भट्टराई, सम्पादक मधुपर्क (हाल अवकाश प्राप्त) ले सम्झेका रहेछन् । हामी दुई लामो समयसम्म सँगै रह्यौँ, कहिले गोरखापत्र...