अहिलेकी चर्चित गायिका रचना रिमाल त्यतिबेला कक्षा ५ मा पढ्दै थिइन् । पहिलोपटक विद्यालयबाट जिल्लास्तरीय गायन प्रतियोगीतामा उनी सहभागी भइन् । 
उकाली ओरालीहरूमा
भञ्ज्याङ अनि चौतारीहरूमा....

त्यहाँ उनले तारादेवीको यो गीत गुन्गुनाइन् । सबैलाई पछि पार्दै उनै प्रथम भइन् । पुरस्कार ५०० रुपैयाँ र डायरी पाइन् । उनमा खुशीको सीमा रहेन । गाउन सक्दो रहेछु भन्ने विश्वास बढेर गयो । 

उसो त उनी त्योभन्दा अगाडिबाटै गाउँथिन् । सानै उमेरदेखि । ‘सानैदेखि भजन गाउन मन पथ्र्यो । ‘भजन कीर्तनमा जान्थे, गाउँथे । मादल बजाउन पनि सिकिसकेकी थिएँ,’ केही दिनअघिको भेटमा रचनाले बाल्यकाल सुनाइन्, ‘तर,  जिल्लास्तरीय प्रतियोगितामा प्रथम भएपछि गाउँनुपर्दो रहेछ, राम्रो हुँदोरहेछ भन्ने महसुस भयो । गायनमा प्रोत्साहित भएँ ।’ 

कक्षा ४ देखि निजी विद्यालय पढ्न पुगेकी रचनाको गायन क्षमतालाई उक्त विद्यालयका संगीत शिक्षकले सोही वर्ष चिनिसकेका थिए । एउटा कार्यक्रममा गितार र तबलामा गीत गाउन लगाए । 

विद्यालयबाहिर छरिएर रहेकाहरूलाई पनि रचनाको स्वरले नजिक–नजिक ल्यायो । त्यो क्षण सम्झिँदै उनले लोकान्तरसँग भनिन्, ‘त्यतिबेला राम्रो गायौं भनेर सरले २० रुपैयाँ दिनुभएको थियो । पहिलो पटक गीत गाएर पाएको पैसा भएकाले त्यो अहिले पनि सुरक्षित राखेकी छु ।’ त्यसको अर्को वर्ष हो रचना जिल्लास्तरीय प्रतियोगितामा प्रथम भएको । 

‘चटपटेवाली गायिका’ जब नेपाल आइडलमा पुगिन्
तेह्रथुममा जन्मिएकी रचना झापाको चन्द्रगढीमा हुर्किएकी हुन् । बुवा–आमा अनि तीन दिदीबहिनी गरेर पाँच जनाको परिवार । रचना माइली छोरी । बुवा पहिले वैदेशिक रोजगारीमा थिए । आमाले घरछेउमै घुम्ती पसलमा चटपटे बेच्थिन् । कहिलेकाहीँ रचना पनि त्यो पसलमा बस्थिन् र चटपटे बेच्थिन् । प्रतियोगिताहरूमा गएर गाउने गरिरहेकी थिइन् ।

बुबाले स्क्रिनटच मोबाइल ल्याइदिएका थिए । इन्टरनेट भएको छिमेकीका घरमा पुगेर रचनाले आफूलाई मन परेका गीतहरू डाउनलोड गर्थिन् । तिनै गीत सुनेर गाउने कोसिस गर्थिन् । तारादेवी, अरुणा लामा, भक्तराज आचार्य लगायतका गीतहरू त्यस समय बढी सुन्ने गरेको उनी सुनाउँछिन् । कक्षा ९ मा पढ्दा गीत गाएरै हार्मोनियम समेत जितेकी थिइन् । त्यतिबेला उनले संगीतको प्रशिक्षणसमेत लिएकी थिइन् । 

कक्षा १० मा पढ्दाको कुरा हो, एकदिन पसलमै हुँदा अन्तवार्ता लिन युट्युबर आए । र, अन्तवार्ता लिएर युट्युबमा ‘चटपटेवाली गायिका’का रूपमा प्रस्तुत गर्दै अपलोड गरे । उक्त अन्तर्वार्ता स्रोता–दर्शकले निकै रुचाए । त्यसपछि रचनालाई ‘चटपटेवाली गायिका’ भनेर धेरैले चिने । ‘त्यसबेला मेरो अन्तरवार्ताले युट्युबमा भन्दा पनि फेसबु्क पेजमा लाखौं भ्युज पाएको थियो । त्यसबाट धेरैले चिन्नुभयो,’ उनी सुनाउँछिन्, ‘उक्त भिडियोको कमेन्टमा धेरैले नेपाल आइडल जानु राम्रो हुन्छ भन्नुभएको देख्थेँ । एकदमै खुशी लाग्थ्यो ।’ 

रचनाले नेपाल आइडलमा जानुअघि गीत गाइसकेकी थिइन् । उनलाई संगीतकार वसन्त सापकोटाले सांगीतिक क्षेत्रमा ब्रेक दिएका हुन् । उनले कक्षा १० मा पढ्दाकै समयमा वसन्तको शब्द तथा संगीतमा ‘रुमाल चिनो’ बोलको गीत गाएकी थिइन् । उनलाई सांगीतिक क्षेत्रमा लाग्न परिवारको बलियो साथ रह्यो । उनकी आमाले उनलाई सांगीतिक क्षेत्रमा लाग्न सधैँ प्रोत्साहन गरिरहिन् । 

नेपाल आइडलको अडिसनबारे थाहा पाएपछि सहभागी हुने निधो गरिन् । बिर्तामोडमा भएको पहिलो अडिसनबाटै रुचाइँदै गइन् । सयौंबाट छानिएर प्रस्तुति दिँदै गइन् । तीन पटकसम्म सबैभन्दा बढी भोट पाएकी थिइन् । सबैबाट तारिफ बटुल्दै उत्कृष्ट आठसम्म पुगिन् । आउट हुन्छु भन्ने सोचेकी थिइनन् यद्यपि, उत्कृष्ट ८ बाट उनी बाहिरिइन् । तर, त्यसले उनको गायन यात्रा अगाडि बढ्न रोकेन । बरु सांगीतिक यात्राको रफ्तार ह्वात्तै बढ्दै गयो । 

स्रोता–दर्शकको कमेन्टले पाएको ‘फोटो फिरिममा...’
नेपाल आइडलमा गएपछि रचनालाई चिन्ने र माया गर्नेहरू ह्वात्तै बढेका थिए । त्यसपछि केही गीतहरू गाएकी थिइन् । उनको धेरै चलेको पहिलो गीत भने ‘फोटो फिरिममा...’ हो । रचना स्रोता–दर्शकको कमेन्टले आफूले उक्त गीत पाएको बताउँछिन् । भएको के रहेछ भने कलाकार शिशिर भण्डारी नयाँ गीत ल्याउने तयारीमा थिए । आफ्नै शब्द तथा संगीतमा गीत ल्याउने तयारीमा रहेको जानकारी दिँदै उनले यो गीत कुन गायिकालाई गाउन दिँदा ठीक होला ? भन्ने प्रश्नसहित फेसबुकमा स्टाटस लेखेका थिए । स्टाटसमा धेरैले कमेन्ट गरेका थिए, रचना रिमाल । 

‘म नेपाल आइडलबाट भर्खर भर्खर आउट भएकी थिएँ । शिशिर दादाको स्टाटसमा धेरैले मेरो नाम लिनुभएको हुनाले त्यो गीत गाउन पाएँ,’ रचनाले सुनाइन् । 

गीत युट्युबमा सार्वजनिक भयो । तर, सुरुवातमा ह्वात्तै चलिहालेको थिएन । त्यहीबीच कोरोना महामारीका कारण नेपालमा लकडाउन सुरु भयो । त्यो समय धेरैका लागि समय टक्क अडिएझैँ भयो । त्यही समय रचनाको गीतले गति लिँदै गयो । अन्ततः यो गीत यति चल्यो कि उनलाई गाउन अफरको ओइरो लाग्यो । यद्यपि, उनी त्यतिबेला काठमाडौं नभएर झापामा थिइन् । 

लगातार अफरहरू गइरहेको थियो, उनले टिपोट गरिरहेकी थिइन् । अफरको संख्या ३३ पुग्यो । तर, त्यतिञ्जेलसम्म उनी गीत गाउन काठमाडौं आउन पाइरहेकी थिइनन् । केही सहज भएपछि उनी काठमाडौं आएर तय भएका ती गीतहरू क्रमशः गाउँदै गइन् । नयाँ गीतका अफरहरू उत्तिकै बढिरहेको थियो । 

‘त्यतिबेला दिनमा पाँच वटासम्म रेकर्डिङ गर्थेँ । राति स्वर बसेको हुन्थ्यो, बिहान पनि त्यस्तै हुन्थ्यो । जब स्टुडियो गएर गाउन थाल्थेँ, स्वर खुल्थ्यो,’ उनले सुनाइन् । क्रमशः ‘आयौं चेली’ बोलको तीज गीतमा स्वरसँगै अभिनय गरिन् । गीत चल्यो । ‘सुनन पियारी’, ‘उनको प्रीति’ जस्ता गीतहरू पनि निकै चले । रेकर्डिङसँगै मेला महोत्सव र विदेशका स्टेज कार्यक्रमसम्म दौडधुप बढ्यो । ‘मिनरल वाटर’, ‘पहिलो पल्ट भेट हुँदा’, ‘नमुछे आमा दहीमा टीका’को नयाँ भर्सन, ‘चाहन्छु’, ‘सम्झिनी पानी छम्किनी’, ‘भन साइँला’, ‘पैसा सापटी’ जस्ता उनका थुप्रै गीतहरू रुचाइएका छन् । रचनाले सांगीतिक करिअर सुरु गरेको धेरै भएको छैन । 

पहिलो चर्चित गीत ‘फोटो फिरिममा’ सार्वजनिक भएको चार वर्ष नहुँदै उनी १२ सय बढी गीतमा गुञ्जिइसकेकी छिन् । चलचित्रका गीतमा समेत उनको स्वर गुञ्जिइसकेको छ । उमेरले २१ वर्ष पुगेकी उनले पाएको सफलता साँच्चिकै लोभलाग्दो छ । उनीसँग सहकार्य गरेकाहरू भन्छन्, ‘गायकीसँगै सरल स्वभाव पनि उनको विशेषता हो । सरल स्वभावकी भएका कारण पनि उनी रेकर्डिङ र स्टेजमा धेरै खोजिने गायिकामा पर्छिन् । 

आफ्नै कमाइले घर बनाइन्
पहिले वैदेशिक रोजगारीमा रहेका बुवा अहिले घर फर्किएर अटो चलाउँछन् । चटपटे पसल पनि बन्द भइसकेको छ । माटोको गारो भएको पुरानो घर भत्किएर नयाँ पक्की घर बनिसकेको छ । 

समग्रमा उनको परिवारमा दुःखको आयतन घटेको रचनाले संगीतक्षेत्रबाट पाएको सफलताबाट हो । उनको सानैदेखिको सपना थियो, आमाबुवालाई नयाँ घर बनाएर राख्ने । छिमेकका दाइहरू विदेश गएर कमाएर घर बनाएको देख्दा उनी आफू पनि विदेश गएर कमाएर भए पनि घर बनाउँछु भन्ने सोँच्थिन् । गीत रेकर्डिङबाट केही कमाइ हुन थालेपछि बाबाआमालाई भनिन्– अब, हामी पनि नयाँ घर बनाऔं । 

‘गीतहरू चलिरहेको थियो । रेकर्डिङ पनि राम्रो भइरहेको थियो । त्यसपछि मसँग अलिकति पैसा भएपछि घर बनाउन सुरु गरेँ,’ रचनाले ३ वर्षअगाडिको कुरा सुनाइन्, ‘खातामा १० लाख जम्मा भएपछि घर बनाउन सुरु गरेकी थिएँ ।’

रचना सांगीतिक क्षेत्रबाटै घर बनाउँदा निकै खुशी देखिन्छन् । उनले भनिन्, ‘जे होस् गीत गाएर घर बनाउन सफल भए । सबैको माया र आशीर्वादले यो सम्भव भएको हो । साँच्चिकै मनैदेखि सपना देखेपछि पूरा हुँदोरहेछ भन्ने लाग्यो ।’ 

बुवाआमालाई नयाँ घरमा राख्ने सपना रचनाले पूरा गरेकी छन् । अबको सपना चाहिँ के छ त ? प्रश्नमा रचनाले हाँस्दै भनिन् ‘अर्को घर बनाउने काठमाडौंमा । त्यो चाहिँ कहिले पूरा हुन्छ थाहा छैन ।’ 

रचना अहिले संगीत मूल विषय लिएर आरआर कलेजमा स्नातक दोस्रो वर्षमा अध्ययनरत छिन् । पढाइमा पनि उनी निकै तीक्ष्ण छिन् । कक्षा १० सम्म प्रायः सधै प्रथम भएकी रचनाले ३.४४ जीपीए ल्याएर कक्षा १२ उत्तीर्ण गरेकी थिइन् । उनले धेरै गायक/गायिकाका गुरु चण्डीप्रसाद काफ्लेसँग संगीत प्रशिक्षणसमेत सुरु गरेकी थिइन् । 

‘रेकर्डिङ र स्टेज कार्यक्रमले कलेज पनि खास्सै जान पाउँदिनँ । संगीत क्लासमा पनि त्यति समय दिन पाएकी छैन । अब, पढाइ र संगीत क्लासलाई पनि अलि बढी समय दिने सोँच छ,’ उनले भनिन्, ‘सिक्न पाइरहेकी छैन । नयाँ कुुराहरू सिक्दै, कमजोरीहरू सुधार्दै सांगीतिक क्षेत्रमै अगाडि बढ्नेछु ।’ उनी पछिल्लो समय खेलकुलप्रेमी गायिकाका रूपमा समेत चिनिन्छिन् । यतिबेला भने रेकर्डिङलाई थाती राखेर उनी स्टेज कार्यक्रमको शिलशिलामा काठमाडौंबाहिर छिन् ।
तस्वीरहरू: विश्वास खनाल/लोकान्तर डटकम