बेलाबखत राजनीतिक विसंगतिको समेत चिरफार गर्ने नेपालका एक प्रतिष्ठित डाक्टर सुन्दरमणि दीक्षितले मंगलवार दिएको अभिव्यक्तिपछि नेपालमा कोरोनाबारेको चिन्ता बढेको छ ।

नेपालका प्रथम जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री बीपी कोइरालाको समेत उपचार गरेका डा. दीक्षितको भनाइले सबैलाई झस्काइदिएको छ । 

डा. दीक्षितले दाबी गरेका छन्– मैले नै उपचार गरेका ३ जनालाई कोरोना संक्रमणको आशंका छ, मैले उनीहरूलाई स्वास्थ्य परीक्षणका लागि टेकु अस्पताल पठाएँ पनि, तर उनीहरूको परीक्षण गरिएन, अरू सर्वसाधारणको त के कुरा !

सत्यकुरा लुकाएर सरकारले जनतालाई धोका दिएको आरोप उनको छ ।

डा. दीक्षितको भनाइलाई विश्वास गर्ने हो भने नेपालमा कोरोना भाइरस भित्रिसकेको छ, मात्र डिटेक्ट (संक्रमितको परीक्षण) नभएको हो ।

‘नेपालमा कोरोना डिटेक्ट मात्र नभएको हो, संक्रमण भित्रिसकेको छ,’ भन्ने खालका अफवाह यसअघि पनि नफैलिएका होइनन्, तर कुनै चिकित्सकले किटेरै मेरो बिरामीमा कोरोनाको लक्षण देखें भनेका थिएनन् ।

यद्यपि उनको दाबीको औपचारिक पुष्टि भने भएको छैन ।

सरकारी संयन्त्रले र विश्व स्वास्थ्य संगठनले नेपालमा हालसम्म एक जनामा मात्र कोरोना संक्रमण भेटिएको र ती व्यक्ति पनि निको भइसकेको बताइरहेका छन् । 

स्वास्थ्य मन्त्रालयको बुधवार साँझसम्मको आधिकारिक तथ्यांकअनुसार ५१२ जना शंकास्पद्को परीक्षण हुँदा ५ सय ११ जनामा संक्रमण नरहेको पाइएको छ ।

कोरोनाको उद्गम स्थल मानिएको चीन र कोरोनाको संक्रमण फैलिन शुरू गरेको भारतको बीचमा रहेर पनि नेपालमा कोरोनाको संक्रमण नफैलिनु हाम्रा लागि सुखद् तर अनौठो विषय हो ।

अहिलेसम्म भेटिएको छैन भनी ढुक्क भएर बस्ने अवस्था होइन ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनले समेत नेपालसहित दक्षिण पूर्वी एसियाका ११ देश कोरोनाको अबको केन्द्रबिन्दु हुनसक्ने चेतावनी दिइसकेको छ ।

उपप्रधानमन्त्री ईश्वर पोखरेलको संयोजकत्वमा गठित कोभिड १९ संक्रमण रोकथाम तथा नियन्त्रण उच्चस्तरीय समन्वय समितिले बुधवार केही महत्त्वपूर्ण निर्णय गरेको छ ।

सबै युरोपेली मुलुकसहित संक्रमण फैलिएका देशबाट नेपाल आउन प्रतिबन्ध, विश्वविद्यालयको पठनपाठन बन्द, सिनेमा हल बन्द, सार्वजनिक यातायातमा सीट क्षमताभन्दा बढी यात्रु राख्न नपाइने लगायतका १८ बुँदे निर्णय समितिले गरेको छ । पहिलो चरणमा १५ बुँदे निर्णय सार्वजनिक भएकोमा त्यसपछि पूरक बैठक बसेर एसईई परीक्षा स्थगित गर्ने सहितका १८ निर्णय बुधवार नै सार्वजनिक भएको छ ।

ढिलै भएपनि सरकारले गरेको यो महत्त्वपूर्ण निर्णय हो ।

कोरोनाको संक्रमण फैलिन नदिन सरकारले थप केही पहलकदमी लिन आवश्यक छ । जस्तो कि कोरोना संक्रमण भित्रिहालेको खण्डमा पनि धेरै व्यक्तिमा नफैलियोस् भन्नका लागि बढी जनघनत्व भएका शहरी क्षेत्र (विशेषगरी राजधानी) बाट सर्वसाधारणलाई सकेसम्म सुरक्षित स्थान (आ–आफ्नो गाउँ) फर्किन आह्वान गर्ने ।

ठूला विश्वविद्यालय, अस्पताल र विमानस्थल लगायतका सुविधा र अवसर राजधानीमै भएका कारण सर्वसाधारण रोजगारीदेखि विभिन्न अवसर खोज्दै काठमाडौंमा थुप्रिएका छन् ।

बढ्दो जनघनत्वका कारण राजधानी काठमाडौं साँघुरो भइसकेको छ ।

पूर्वाधार, अस्पताल, खानेपानी र बढ्दो प्रदूषणले यसैपनि राजधानी शहर बस्न नहुने अवस्थामा पुगिसकेको छ, त्यसमाथि कोरोना जस्ता सरुवा रोगको महामारी फैलियो भने त्यसको फिलिङ्गो डँडेलो जस्तै फैलिने खतरा छ । 

सार्वजनिक यातायात र साँघुरा गल्ली सहितको बजारमा व्यक्ति–व्यक्तिको संसर्गबाट सरुवा रोग छिटो फैलिने खतरा टड्कारो छ । 

विद्यालय तहको परीक्षा सम्पन्न भइसकेको, विश्वविद्यालयको पठनपाठन चैत्र मसान्तसम्मका लागि रोक्ने निर्णय भइसकेको सन्दर्भमा अत्यावश्यक सेवामा काम गर्ने कर्मचारी बाहेकलाई तत्कालै घर फर्किन सरकारले नै प्रोत्साहन गर्नु उपयुक्त हुन्छ ।

उपप्रधानमन्त्री ईश्वर पोखरेलले समेत कुनैपनि बेला लकडाउन गर्नुपर्ने अवस्था आउन सक्ने बताइसकेका छन् ।

यस्तो अवस्थामा जरुरी काम नभएका व्यक्तिहरू तत्कालका लागि राजधानीबाहिर जाँदा कोरोनाको संक्रमण फैलिहाल्यो भनेपनि व्यवस्थापनमा सहज हुनेछ ।

कोरोना फैलिएपछि भागाभाग गर्नुभन्दा अहिलेदेखि नै बालबच्चालाई लिएर गाउँ फर्किदा राजधानी होलो हुन्छ, संक्रमण भयावह हुने जोखिम कम पनि ।

नेपालका अधिकांश ग्रामीण क्षेत्रमा पातलो बस्ती भएका कारण शहरको तुलनामा गाउँमा संक्रमण फैलिने जोखिम न्यून हुन्छ । 

अहिले नै गाउँफर्किंदा सुरक्षित भइन्छ भने यहाँ संक्रमण देखिएपछि फर्किंदा तिनै व्यक्तिसँगै संक्रमण पनि गाउँ–गाउँ पुग्ने खतरा रहन्छ, त्यसैले यसमा ढिला गर्न नहुने भइसकेको छ ।

हाल कोरोनाको इपीसेन्टर बनेको इटालीका एक नागरिकको अनुभव भनेर सामाजिक सञ्जालमा भाइरल एउटा सन्देशमा स्पष्ट भनिएको छ– संक्रमण देखिन शुरू भएपछि मानिसहरूको एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा आवतजावत तीव्र हुँदा कसरी सिंगो देश प्रभावित भयो भन्ने कुरा ।

यसबाट हामीले सिक्नुपर्ने कुरा के हो भने संक्रमण आयो भने विचार गरौंला भनेर कुरेर नबसौं, त्यतिबेला अवस्था सोचेभन्दा अप्रिय हुनसक्छ ।

छोराछोरी पढाउनका लागि मात्र काठमाडौं बसेका अभिभावक र तिनका बालबालिका, उच्च शिक्षा अध्ययनका लागि काठमाडौं बसेका विद्यार्थी लगायतलाई तत्काल घर फर्किन प्रोत्साहन गर्नु अति आवश्यक भइसकेको छ, त्यसैपनि परीक्षा समेत स्थगित भएको अवस्थामा शिक्षण संस्थाहरू बन्द भएका छन् ।

कोरोना भित्रिन नदिन सरकारले हरतरह प्रयास गरिरहेको छ, आशा गरौं नेपालमा संक्रमण फैलिने छैन । कथमकदाचित संक्रमण फैलिएको अवस्थामा पनि राजधानीमा न्यून जनघनत्व कम हुँदा त्यसलाई नियन्त्रण गर्न निकै सहज हुनेछ ।

अत्यावश्यकीय सेवामा संलग्न र जरुरी काम भएका बाहेकलाई अहिले नै सुरक्षित स्थानमा जान प्रोत्साहन गर्नु सबैभन्दा बुद्धिमानी हुनेछ ।