कैलालीको गोदावरी नगरपालिकाको अत्तरियास्थित विष्ट टोलका मतदाता नेताहरूले यसअघि गरको प्रतिबद्धता पूरा नगरेको र जनताका पक्षमा काम नगरेको भन्दै असन्तुष्ट छन् ।

गोडेपानी खोलाले विष्ट टोललाई बर्सेनि समस्या दिन्छ भने गोदावरी नदी पनि बस्ती नै पस्ने अवस्था आइसक्दा पनि सरकारले आफूहरूको गुनासो नसुनेको स्थानीयको आरोप छ ।

अघिल्लोपटक विष्ट टोललाई सुरक्षित गर्न गोडेपानी खोलाको बाढी टोल बस्न नदिने गरी बाँध बाँध्ने प्रतिबद्धता गरिएको थियो ।

‘अहिलेसम्म २ परिवारको नाममा २५/२५ र अर्को २ परिवारलाई १५/१५ वटा ढुंगा भर्ने जाली दिएर टारिएको छ, न यति जालीले पुग्छ न त थप काम नै भएको छ,’ विष्ट टोलका स्थानीय जानकी विष्टले गुनासो गरिन् ।

उनले नेताहरूको स्वभाव देखेर आक्रोशित हुँदै भनिन्, ‘यसपालि पनि भोट माग्न त आउलान् नि ...!’

लोकान्तर टोली रिपोर्टिङका क्रममा गोदावरी नगरपालिका– २ को विष्ट टोल पुग्दा गोडेपानी खोला पीडित १० परिवारले अघिल्लो चुनावमा दिएको आश्वासन हालसम्म पूरा नगरेको भन्दै आक्रोश पोखे ।

‘५ वर्ष भयो नेताहरूले हाम्रो टोललाई व्यवस्थित गरिदिन्छौं भनेको । अहिलेसम्म पनि त्यो कामको शुरूआत पनि भएको छैन । जसका कारण ठूलो पानी परेको दिन बस्ती नै बगाउँछ कि भनेर रातभर अनिँदो बस्नुपर्छ । दिनमा पनि कतिबेला बाढी आउँछ भन्ने पत्तै हुँदैन । वर्षाको समय लागेपछि शुरू हुने त्रासदीपूर्ण जिन्दगी वर्षातको मौसम नसकिँदासम्म रहिरहन्छ,’ विष्टले लोकान्तरसँग भनिन् ।

गोदावरी नदीले खेतीयोग्य भूभाग कटान गर्दै बस्ती नजिक आइपुग्न लागेको छ भने गोडेपानी खोलाका कारणले बस्ती डुबानमा पर्ने गरेको छ । नदीले घरखेती बगाएको र रोकथाम गर्न पटक–पटक वडा र नगरमा निवेदन दिँदा हालसम्म बेवास्ता भइरहेको विष्ट टोलकै अर्का स्थानीय वीरबहादुर विष्टले बताए ।

उनी भन्छन्, ‘अघिल्लो चुनावमा एमालेका वडा अध्यक्षका उम्मेदवार हरिसिंह साउँदको प्रचारप्रसारमा लागेर जिताइयो पनि तर बाढी रोकथामका लागि उनले पनि गरेका छैनन् । त्यसैले यो पटक जसले घर अगाडिको खोलामा बाँध हालिदिन्छ उसैलाई भोट दिने हो ।’

विष्ट टोलका स्थानीयको प्रश्न छ, ‘वर्षातमा प्राकृतिक विपत्ति भोग्नु नपरोस् र त्यसको रोकथाम हुन्छ भन्ने आशले अघिल्लो चुनावमा भोट दिएको तर त्यही समस्याको समाधान नभएपछि भोट चाहिँ किन दिने ?’

सीता विष्टले भनिन्, ‘वर्षायाममा यो टोलका घरको एकतला नै डुबान हुने गरी बाढी आउँछ । रातभर जागा बस्नुपर्ने बाध्यता छ, त्यसलाई सम्बोधन गर्छौं भनेका थिए । फेरि चुनाव आइसक्यो, जितेर गएका नेता फर्केर आएनन् । तिनै नेता फेरि भोट माग्न आए ढुंगाले हानेर लखेट्ने भनेका हौं ।’ 

पारिपट्टि नेताका आफन्त भएकाले तटबन्धनका लागि आवश्यक सामग्री उपलब्ध गराइएको तर पहुँच नभएकाले आफूहरूलाई बेवास्ता गरिएको उनको आरोप छ । उनका अनुसार पल्लोतिरका मानिसहरूसँग पैसा भएकाले काम छिटो गरिदिएको तर आफूहरू गरीब भएकै कारणले काम नगरिदिएको गुनासो पनि सीताले गरिन् ।

‘नेताहरू भोट माग्ने समयमा मात्रै तपाईंहरूको समस्या के छ भनेर सोध्छन्, समस्या बतायो भने समाधान गरिदिने वाचा पनि गर्छन् तर भोट पाएपछि फर्किने भनेकै ५ वर्षपछि मात्रै हो,’ उनले भनिन् ।

अत्तरिया बजार र बसपार्क व्यवस्थित गर्न ढल निकास नभएका कारणले करीब २०० घरपरिवार बाढीको जोखिममा छन् । स्थानीयका अनुसार बजारमा भएको फोहोर खोलामा फालिने र त्यो फोहोरका प्लास्टिकले गर्दा पानी बग्न नपाएर बस्ती पस्ने गरेको छ ।

‘अब नेताहरू भोट माग्न नआए हुन्छ, काम नगर्ने नेताहरूलाई भोट दिँदैनौं,’ कविता विष्टले लोकान्तरसँगको कुराकानीका क्रममा भनिन्, ‘जो आए पनि उस्तै रहेछन्, गरीबलाई हेर्ने कोही छैनन् ।’

गोदावरी नदीले एकै परिवारको ७–८ कट्ठाका दरले नम्बरी जमिन बगाएर लगेको छ । त्यसमा तटबन्धनका लागि नगरपालिकाले कुनै पनि पहल नगरेको स्थानीयले आरोप लगाएका छन् । नदीमा भएको ढुंगा र बालुवा निकाल्न नगरपालिकाले ठेक्का दिँदा समस्या अझै बढेको स्थानीयले बताएका छन् । 

नदीले कटान गरेका कारण १४० कट्ठाभन्दा धेरै नम्बरी जमिन बगरमा परिणत भइसकेको छ । नदीको कटानलाई रोक्न नसके बर्सेनि गाउँलेहरूलाई सुकुम्बासी बनाउँदै जाने चिन्ता बढेको स्थानीय एक शिक्षकले बताए ।

स्थानीय खड्के नेपालीको ६ कट्ठा जमिन थियो । अघिल्लो बर्खामा आएको बाढीले घर भएको जमिनबाहेक सबै बगाएर लग्यो । राति आएको बाढी घर गोठमै पस्यो । बाढीले गाईबाख्रा बगाए पनि घर धन्न जोगियो । गत वर्षको बाढीले घरको जग नै खोतलेकाले यसपालि घर जोगाउन सकिन्न कि भन्ने चिन्ता नेपालीलाई छ ।

नेपाली भन्छन्, ‘नगरपालिकाका नेताहरूले राहत दिने र तटबन्धन गरिदिने आश्वासन दिएका थिए ।’ त्यही आशामा उनले ऋण खोजेर ट्रयाक्टरमा ढुंगा, बालुवा र सिमेन्ट आसार्दै घर अगाडि तटबन्ध लगाए तर हालसम्म पनि बजेट निकासा नगर्दा आफू थप समस्यामा परेको उनले बताए ।

नेपालीले लोकान्तरसँग गुनासो पोखे, ‘राहतका लागि मोबाइलबाट फोटो खिचेर लगे । पैसा आउँछ काम गर्दै गर भने । ऋण खोजेर गरेको कामको हालसम्म पनि पैसा दिएका छैनन्,’ उनले भने । ट्रयाक्टर चलाएर गुजारा गर्दै आएका नेपालीले आफ्नो समस्याको समाधान गर्ने नेतालाई भोट दिने बताए ।

गोदावरी नदीदेखि मशिन रोडसम्मको तटबन्धनको समस्यालाई कसैले सम्बोधन गरेका छैनन् । भोट माग्न भने आइरहेका छन् । जो आए पनि ‘तपाईंलाई नै भोट दिने हो’ भनेर त स्थानीयले भन्ने गरेका छन् तर समस्याको समाधान नगर्नेलाई यसपालि भोट नदिने सल्लाह गरिरहेको स्थानीय शिक्षक शिवराज जोशीले बताए ।

‘हाम्रो तटबन्धनको समस्या कसैले हेर्ला जस्तो देखिँदैन, अघिल्लोचोटी आफ्नो क्षेत्रको उम्मेदवार भएकाले पार्टी नभनेर जितायौं, उसले काम गरेन, अब हामीले कसलाई विश्वास गरेर भोट दिने ?’ शिवराजले लोकान्तरसँग भने, ‘जो नेता आए पनि हामी त तिम्रै हौं, भोट पक्का भनेर पठाएका छौं, १ हजार घरपरिवार बाढीको जोखिममा छन् । यिनैले दिने भोट निर्णायक हुनसक्छ । त्यसैले यो पटक आफ्नो विवेक प्रयोग गर्छौं ।’

थप तस्वीरहरू: