पुस १८, २०८०
देशका विभिन्न शहरमा गरिब–मजदूरहरूले छाक काटेर सहकारीमा जम्मा गरेको पैसा बदनियतपूर्ण ढंगले हिनामिना गरेर टेलिभिजनमा लगानी गरेको विषयले बजार तातिरहेको छ, जसमा जोडिएका छन् रास्वपा सभापति रवि लामिछाने...
जेठ ५, २०७९
वैशाख ३० गते सम्पन्न स्थानीय तह निर्वाचनको नतिजा आइरहेको छ । अहिलेसम्मको नतिजा हेर्दा यो चुनावको सन्देश– पहिलो त नेपालका राजनीतिक पार्टीहरू गठबन्धनको सहकार्यलाई विस्तार रूपले स्वीकार गर्दैछन् भन्ने छ ।
दोस्रो, माओवादी त्यति कमजोर थिएन, एउटा विद्रोही जसलाई धेरै टाढा राख्नुहुँदैन भन्ने छ । धेरैजसो उसैका एजेण्डाका आधारमा हामीले संविधान बनाएका हौं । तेस्रो कुरा, नेपाली कांग्रेस धेरै कमजोर भइसकेको थियो, भलै गठबन्धनबारे कांग्रेसभित्र आफ्ना तर्कवितर्क थिए, आशंका थिए । गठबन्धनले गर्दा धेरै ठूलो उपलब्धि माओवादी र नेकपा एकीकृत समाजवादीलाई भएको छ । कांग्रेसलाई पनि फाइदा भएको छ ।
चौथो कुरा, एमालेको पालामा आफ्नो दुईतिहाइ सरकार चलाउन नसकेको अवस्था, केन्द्र र प्रदेशका सरकार चलाउन नसकेर आन्तरिक द्वन्द्वमा फसेको कारणले काम गर्न सकेनौ भन्ने सन्देश पनि जनताले दिएका छन् । देशमा सुशासन कायम गर्दै गरीबीको अन्त्य गर भन्ने सन्देश पनि चुनावले दिएको छ । यी कुराहरू मतदानमार्फत नेपाली जनताले फैसला गरेको विश्लेषण गर्न सकिन्छ ।
यसकारण कांग्रेसलाई रुचाए
गत स्थानीय चुनाव, संघ र प्रदेशमा जनताले एमाले रोजेका थिए, तर उसको असफलतापछि कांग्रेस रोज्नुबाहेक जनतासित विकल्प थिएन । एमाले अध्यक्ष केपी ओली नेतृत्वको सरकार चल्न सकेन । ओली सरकारमाथि स्वयं सरकारको नेतृत्वकर्ता दलबाट विभिन्न प्रश्न उठे । भ्रष्टाचारका कुरा उठे । दोस्रो, ओली कामभन्दा पनि अरूलाई गाली गलौजमा उत्रिएको कुरा जनताले मन पराएनन् ।
तेस्रो, घरभित्रको द्वन्द्वबाट पार्टी छियाछिया भयो । जनताका समस्या उस्तै छन् । जनताका सामान्यभन्दा सामान्य समस्या समाधान भएका छैनन्, तर देशको नेतृत्व गरेको दलका नेताले ठूला कुरा गर्दा जनता र नेताको बीचमा तालमेल भएन । त्यो असन्तुष्टि मतदानमार्फत जनताले प्रकट गरे ।
२३ सीट जितेको कांग्रेसको नेतृत्वमा सरकार बन्ने परिस्थिति केपी ओलीकै कारण बन्यो । कांग्रेस कसैलाई गाली नगर्ने, सबैलाई मिलाएर जान सक्ने र खुरुखुरु काम गर्ने रेसिस्ट पावर भएको पार्टी भएकाले जनताले कांग्रेसलाई नै उचित विकल्प देखे । जनताको यो विश्वास जित्नु अब कांग्रेसको दायित्व हुन पुगेको छ ।
ओलीप्रतिको आकर्षण घट्यो
पछिल्लो केही समययता सामाजिक सञ्जाल हेर्दा बिहानदेखि बेलुकासम्म केपी ओलीले अरूलाई गाली गरेको बाहेक केही देखेनौं । भाषणमा कुनै रचनात्मक कुरा छैन । मैले के गर्छु, पार्टीलाई कसरी लैजान्छु, स्थानीय तह कस्तो बनाउँछु भन्दा पनि गालीगलौजमा उत्रिनुभयो । हेर्नुस् त, उहाँले कांग्रेसलाई लगाएको आरोप । उहाँले अन्य दलका नेतालाई यति गाली गर्नुभयो कि मानिसले त्यो सहन सकेनन् ।
आधुनिक र सभ्य विश्वमा अहिले गालीभन्दा पनि आफ्नो एजेन्डाका आधारमा भोट पाएको देखिरहेका छौं । देशलाई कसरी अगाडि बढाउन चाहन्छ, स्थानीय तहलाई कसरी विकास गर्छ भन्ने कुरा जनताले हेरेका हुन्छन् । खेती किसानी गर्ने जनताले के खोजिरहेका छन् ? गाउँका जनताले स्कूल कस्तो खोजिरहेका छन्, कलेज कस्तो खोजिरहेका छन्, गाउँको समस्या के हो ? यो कुरालाई भन्दा पनि ओलीले जनताको जीवनमा प्रभाव नपार्ने ठूला कुरा मात्र गर्नुभयो । ओली गालीगलौजमा सीमित रहेका कारण जनताले एमालेलाई मन पराएनन्, पत्याएनन् ।
बन्न सक्छ फेरि वामपन्थी गठबन्धन ?
चुनावमा एमालेलाई लागेको धक्कापछि फेरि वामपन्थी गठबन्धनको हल्ला चलेको छ, तर म त्यो सम्भावना देख्दिनँ । यो चुनावमा भोट गर्दा शीर्ष नेताहरूले गठबन्धनलाई २० वर्षसम्म चलाउने भनेका थियौं, त्यति लामो नगए पनि आगामी संसदीय चुनावसम्म यो सरकार चल्छ ।
गठबन्धन पछिसम्म जान्छ भनेर प्रधानमन्त्री एवं कांग्रेस सभापति शेरबहादुरजी, माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डजी, माधवजीले, झलनाथजीले भनिरहनुभएको छ । हुन त नेपालको राजनीति सत्ता र स्वार्थकेन्द्रित भइरहेको छ, तथापि उहाँहरूले स्थानीय तहको चुनावमा भोट माग्दै गर्दा जे कुरा लिएर जानुभएको छ, त्यसको आधारमा यो गठबन्धन प्रतिनिधि सभा चुनावसम्म जान्छ भन्ने नै लाग्छ ।
संसद् विघटन र संविधान कुल्चिएको अवस्थामा बनेको यो गठबन्धनको धरातल त्यति कमजोर छैन । गठबन्धन बनाउँदादेखि अस्ति चुनावअघि गरेको वाचाअनुसार पनि नेताहरू यसप्रति इमान्दार देखिएका छन् । विगतमा नेताहरूले इमान्दारी कुरा गरेका छैनन्, जनतालाई विश्वासघात गरेका छन्, यो नगरुन् भन्ने उनीहरूको चाहना छ । ठूला कुरा गर्नुभन्दा पनि जनताका समस्या समाधान गर्ने एजेन्डा लिएर चुनावमा जानुपर्छ ।
काठमाडौंको अभिमत– दलप्रतिको आक्रोश
काठमाडौंमा स्वतन्त्र उम्मेदवार बालेन साहले मेयरमा पाइरहेको लोकप्रिय मतलाई हामीले दुई तीन तरिकाले हेर्नुपर्छ । काठमाडौंको कुरा हेरौं, अहिलेको लिडरसिपले युवाहरूको आवश्यकता र चाहना बुझ्न नसकेका कारण उनले भोट पाए । अहिले ग्लोबल भिलेजको कुरा आइरहेको समयमा जनताले के चाहिरहेका छन् ? त्यो कुरा राजनीतिक दलका शीर्ष नेताले बुझेनन् ।
अहिले जसरी भ्रष्टाचार र दण्डहीनताले गर्दा राजनीति दुर्गन्धित भइरहेको छ । अहिलेको स्थानीय तहको चुनावले त्यसलाई हटाउन सकेन भने स्वतन्त्रले चुनाव जित्ने प्रवृत्ति अझै बढेर पार्टीहरू कमजोर हुन्छन् । राजनीतिक दलहरूप्रतिको असन्तुष्टिले नेपालमा भारतको केजरिवाल जस्तो वैकल्पिक राजनीतिक दल स्थापना हुनसक्छ । पार्टीहरूले आफूभित्र व्यवस्थापन गर्न सकेनन् र पारदर्शी बनेनन् भने बालेन जस्ता स्वतन्त्र उम्मेदवार बन्ने प्रवृत्तिलाई रोक्न सकिन्न ।
(कांग्रेस नेता भण्डारीसँग गरिएको कुराकानीमा आधारित) ।
देशका विभिन्न शहरमा गरिब–मजदूरहरूले छाक काटेर सहकारीमा जम्मा गरेको पैसा बदनियतपूर्ण ढंगले हिनामिना गरेर टेलिभिजनमा लगानी गरेको विषयले बजार तातिरहेको छ, जसमा जोडिएका छन् रास्वपा सभापति रवि लामिछाने...
दुई–दुईपटक मिर्गौला फेरेको शरीर । मध्यजाडो नजिकिँदै गरेका मंसिरका चिसा दिन । त्यसमाथि वृद्धावस्था । यस्तो बेला ७० नाघेकाहरूको अधिकांश समय ओछ्यानमै बित्छ । नभए पनि घरको चार दिबारभित्र आराम गरेर अनि तात...
चरम आर्थिक संकटबाट गुज्रिएको श्रीलंकाले सन् २०२२ को अन्त्यतिर औषधि किन्ने क्षमता पनि गुमाएको थियो । ५० अर्ब डलरभन्दा बढीको विदेशी ऋण 'डिफल्ट' भएको थियो भने लाखौंले रोजगारी गुमाएका थिए । दशौं लाख मान्छे...
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
अन्तिम समयमा आएर कुनै फेरबदल नभएको खण्डमा सम्भवत: आज एनसेलको शेयर खरिद बिक्री सम्बन्धमा छानबिन गर्न सरकारले गठन गरेको समितिले आफ्नो अध्ययन प्रतिवेदन बुझाउने छ । बहस चरम उत्कर्षमा पुगेका कारण एक निजी कम्पनीको अप्...
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...