नवरात्रको छेक पारेर गोपाल सत्य साई धाम पुट्टपर्तीतर्फ लाग्यो । साथमा थिइन् पूर्णांगिनी सरला र छोरी शोभना । तिनताका नेपालमा पनि साई भक्तहरू थुप्रै भइसकेका थिए ।

साई बाबाको प्रचार जोडतोडका साथ चल्न थालेको थियो । उनको चमत्कार बरोबर सुन्दै आएको भए पनि हेर्न जाने समय मिलिरहेको थिएन । त्यसैले छोरा सुषेणको होस्टेल छुट्टीको मौका छोपेर त्यतातर्फ लागेको हो ऊ । १५ दिनको यात्रामा पहिले पुट्टपर्ती जाने र पछि सिरडी साई धाम पुगी वनारस हुँदै फर्कने कार्यक्रम थियो उसको । 

सुनौली नाकासम्म खासै अप्ठ्यारो परेन । बुद्ध एयरबाट भैरहवामा बास बसी भोलिपल्ट बिहानै त्यता लागेको थियो तर नाका पार गर्ने बित्तिकै बाटामा भेटिने भारतीय पुलिसको व्यवहारले दिक्कै बनायो ।

आवरणमा उनीहरू सरकारी कर्मचारी थिए । यात्री सुरक्षाको कुरा गर्थे तर व्यवहार भने बर्दीधारी पुलिस अनुकूल कतै थिएन । कहिले के भन्थे, कहिले के ! अनावश्यक निहुँ झिकी खोचे थाप्नु त उनीहरूको मूलभूत विशेषता नै थियो ।

कुनै पनि निहुँ नपाएपछि २ जना महिला लिएर कता हिँडेको भन्न थाले । गोपाल यिनीहरू मेरा श्रीमती र छोरी हुन् भन्थ्यो उनीहरू सुन्नै चाहँदैनथे । तिनताका सुनौली नाकामा चेलीबेटी बेचबिखनको समस्या अलि बढी नै थियो । यस्तो अवस्थामा केही कडाइ हुनु स्वाभाविकै थियो तर यहाँको उद्देश्य त सुरक्षाको भन्दा पैसा नै प्रतिध्वनित भएको प्रस्टै अनुभूत हुन्थ्यो । 

धन्न धिताल थरी परराष्ट्र मन्त्रालयका तत्कालीन सहसचिव दाइले पास बनाइदिनुभएको थियो र बच्यो । होइन भने भन्न सकिन्न उसले कति दिन पुलिस हिरासतको हावा खानुपर्ने थियो । हुन सक्छ जेलको हावा नै खानुपर्ने अवस्था पो आउँथ्यो कि । उनीहरूको हातमा शक्ति थियो मुखमा कानून । यस्तो अवस्थामा जे पनि हुन सक्थ्यो, जे पनि गर्न सक्थे । भेटी चढाउन सक्ने जो पनि उम्कन्थे, नसक्ने वा नचाहने जो भए पनि थन्किन्थे ।
 
जेहोस् २–३ दिनको रेल्वे यात्रापछि पुट्टपर्ती पुग्यो । रेलमा खासै असहज भएन । कानपुरसम्म एउटै डिब्बामा झण्डै एकचौथाइ जति नेपाली नागरिकताधारी इन्डियन भाइ फेला पर्थे, जो आफूहरू इन्डियन भएर पनि नेपालको नागरिकता लिएको सगर्व बताउने गर्थे । यताको नागरिकता लिनुको उद्देश्य चाहिँ बढी चुनावी रणनीति नै रहेछ उनीहरूको । चुनावको बेला आउने, लगत्तै फर्केर उतै जाने गर्दा रहेछन् । 

सत्य साई टस्टले पुट्टपर्तीमा राम्रै विकास गरेको रहेछ । कतिपय काम त सरकार आफैंले नसकेको पनि टस्टबाट पूरा भएको रहेछ । यद्यपि सत्य साई बाबाको बारेमा कुरा काट्ने पनि धेरै छन् । जोकर भन्ने पनि छन्, उच्चस्तरीय ठग वा जादूगर भन्ने पनि छन् । वास्तविकता के हो ? उनीहरू नै जानुन् तर मानवीय विकास र आत्मिक अनुशासनमा भने एक किसिमले चमत्कार नै गरेका रहेछन् बाबाले । २ रुपैयाँको कुपनमा खाजा र ४ रुपैयाँको कुपनमा पेटभर खाना पाइने । खाना खान जाँदा र आउँदा स्वयंसेवकहरूले नमस्कारका साथ गर्ने स्वागत र बिदाइको दृश्य झनै मनोहर ।

धर्मशालामा निःशुल्क बसोबासको व्यवस्था थियो भने छुट्टै कोठामा बस्न चाहनेले पनि नाम मात्रको शुल्कमा आरामदायी कोठा प्राप्त गर्न सक्थे । 

४–५ दिन पुट्टपर्तीमा बिताएर सिरडी धामका लागि महाराष्ट्रतर्फ लाग्यो गोपाल । यतिबेला भने निकै नमीठो अनुभव गर्नुपर्‍यो उसले । कारण कोपर गाउँ स्टेसनमा ओर्लेर सिरडी जानुपर्ने हुन्थ्यो तर उसको टिकट दौण्डसम्मको मात्र थियो । काउन्टरवालाले उतै गएर मिलाउन सकिन्छ भन्दै दौण्डसम्मको टिकट भिराएको थियो । त्यसैलाई विश्वास गरी गोपालले गोरखपुरदेखि नै टिकट मिलाइदिन आग्रह गर्दै गएको पनि हो तर सबै हुन्छ मात्र भन्थे, काम गरिदिन्नथे ।
 
रेल्वे डिब्बाकै टीटीलाई पनि नगुहारेको होइन उसले तर तिनले पनि हुन्छ मात्र भने, टिकट बनाउने जाँगर चलाएनन् । जब दौण्ड स्टेसन पार गर्‍यो, त्यसपछि वर्षातको जुका जस्तै टीटी बाबुहरू सलबलाउन थाले । टिकट काउन्टरदेखि उसले सम्पर्क गरेको व्यक्ति र निकायले अहिलेसम्म यस्तो जाल बिछ्याइसकेका थिए कि ऊ विना टिकट यात्रा गर्ने अपराधीको पंक्तिमा दर्ता भइसकेको थियो । ऊ बसेको डिब्बामा मात्रै करीब २५ जनाको अवस्था यस्तै थियो । यिनमा अधिकांश नेपाली थिए भने एकाध भारतीय सज्जन पनि पर्थे । जनही ५०० भारुबाट शुरू भएको टीटी बाबुहरूको बार्गेनिङ २०० भारुमा गएर टुंगियो । जब उनीहरूबाट मोटो रकम हत्याउन सफल भए, तब आफैं गई स्टेसन पार गराएर फर्के ।

बल्ल थाहा पायो गोपालले उनीहरूको व्यापारको तरिका कस्तो रहेछ भन्ने कुरा, जसको पूर्वाधार काठमाडौंमै शुरू भइसकेको थियो । थाहा छैन अहिले कस्तो छ । सायद उस्तै होला । विना परिश्रम खाने परजीवीका बानी सितिमिति कहाँ सुध्रिन्छ र ? पल्केको तिल्के घरीघरी मिल्के भन्ने त उखानै छ । जेहोस् विना कसूर जरिवाना तिर्नुपरेकाले अहिले पनि सम्झिँदा कस्तो–कस्तो लाग्ने गर्छ रे गोपाललाई ।

महानवमीको दिन सिरडी धाममा खुट्टा हाल्नेसम्म ठाउँ हुँदो रहेनछ । लाग्छ संसारभरिकै मानिस यतै ओइरिएका हुन् कि क्या हो  । यात्रीहरूलाई बस्नका लागि धर्मशालाको व्यवस्था उत्तिकै राम्रो । धर्मशाला पनि कस्तो ? जति मानिस आए पनि अट्न सक्ने ! गोपालको श्रीमती बिरामी परेकी थिइन् त्यतिबेला । सायद प्रायः बाहिर नहिँड्ने मानिसले एकैसाथ लामो यात्रा गर्नुपरेकाले होला । त्यसैले उसलाई भने होटलमा कोठा लिनुपर्ने अवस्था आयो । होटलवालाको दलाली भने यहाँ पनि उस्तै पायो उसले । १ रातकै सानो कोठाको पनि मौका हेरेर २ हजारदेखि ३ हजारसम्म हत्याउन पनि पछि नपर्ने । 

खानका लागि झण्डै ५ हजार मानिसले एकैपटक खान सक्ने हल थियो, जहाँ बिहानको खाना ९ बजेदेखि १२ बजेसम्म र बेलुकाको खाना ६ बजेदेखि ९ बजेसम्म चल्ने गथ्र्यो । पेटभरको खाना २ रुपैयाँको कुपनमा पाउँदा मानौं सत्ययुग भनेकै यही हो कि जस्तो लाग्यो रे गोपाललाई । मूल मन्दिरको दर्शनका लागि लाइनको व्यवस्था उत्तिकै राम्रो लागेको थियो उसलाई । 

सिरडीको बसाई सकी वनारसतर्फ लाग्यो गोपाल महाराष्ट्रको मनमाड रेल्वे स्टेसनबाट । वनारसको स्थिति भने खासै राम्रो लागेन उसलाई । सबैभन्दा बढी त गंगा नदीको बिग्रेको स्वरूप नै लाग्यो । खुला शौचका दृश्यले शहरको स्वरूपलाई त्यति नै बिगारेको थियो ।

विश्वनाथ मन्दिरमा फूल प्रसादमा हुने दलाली त्यस्तै । यिनै तीता–मीठा अनुभव सँगाली १५ दिनमा स्वदेश फर्कियो ऊ । फर्किंदा बुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनीको दर्शन गर्न भने बाँकी राखेन ।