मानव बेचबिखन ब्यूरोले साउन ६ गते २ जनालाई पक्राउ गरेर सार्वजनिक गर्‍यो । कालिकोटको तिलागुफा नगरपालिका– ८ का २५ वर्षीय पदम नेपाली र नुवाकोटको ककनी गाउँपालिका– ७ का ३८ वर्षीय श्यामकुमार तामाङलाई काठमाडौंबाट भिजिट भिसा र बिजनेस भिसामा थाइल्यान्ड लगेर त्यहाँबाट लाओस पुर्‍याई बेचबिखन गरेको आरोपमा उनीहरूलाई पक्राउ गरी सार्वजनिक गरिएको थियो ।

ब्यूरोका प्रमुख वरिष्ठ प्रहरी उपरीक्षक (एसएसपी) जीवनराम श्रेष्ठका अनुसार उनीहरूले २०७९ साल मंसिर ६ गते काठमाडौंबाट भारतको कलकत्ता, त्यहाँबाट भिजिट भिसामा थाइल्यान्ड र त्यसपछि लाओसको बोया प्रोभिन्समा रहेको गोल्डेन ट्रयाङ्लस्थित आर्थिक क्षेत्रमा पुर्‍याएका थिए । 

उनीहरूले त्यहाँ धेरै पैसा कमाइ हुने प्रलोभनमा पारेर पुर्‍याएको पीडितले प्रहरीसँगको प्रारम्भिक बयानमा बताएका छन् । पीडितहरूलाई त्यहाँ बन्दक बनाएर अनलाइन स्क्यामिङ र ट्रयापिङ गर्दै क्रिप्टो करेन्सीमार्फत लगानी गर्न लगाउने गरेको पाइएको छ ।

एसएसपी श्रेष्ठका अनुसार पीडितहरूलाई ठग्नका लागि टारगेट दिने, त्यो गर्न नसकेको खण्डमा स्क्यामिङ चलाउने चिनियाँहरूले कुटपिट गर्ने, खान नदिनेलगायतका यातना दिएको अनुसन्धानमा खुल्न आएको छ ।

चिनियाँ मानव तस्करहरूले थाइल्यान्ड, भितनाम, म्यानमार, लाओसमा रहेका चिनियाँ कम्पनीमा काम लगाउने भन्दै नेपाली लैजाने गरेको ब्यूरोले जनाएको छ । 

‘लाओसमा राम्रो कमाइ हुने भन्दै प्रतिव्यक्ति ७ लाख रुपैयाँ लिएर लगेको देखिएको छ । त्यहाँ यातना दिएर नेपालबाट फिरौती समेत माग्न लगाउने रहेछन्,’ एसएसपी श्रेष्ठले लोकान्तरसँग भने । 

त्यहाँबाट ५ महिनापछि छुटेर वैशाख १५ गते नेपाल फर्किएका पीडितहरूबाट उक्त तथ्य खुलेको थियो । 

अर्को, वैशाख ५ गते ब्यूरोले ओमानमा घरेलु कामदारका रूपमा काठमाडौंकी २६ वर्षीय रविना (नाम परिवर्तन)लाई ३५०० ओमानी रियलमा बिक्री गरेको अभियोगमा इलाम फाकफोकथुम गाउँपालिका– ६ का ४० वर्षीय शुकराज लिम्बू र सिन्धुपाल्चोकको बलेफी गाउँपालिका– ६ घर भई ललितपुर महानरपालिका भैँसेपाटी बस्ने ४५ वर्षीय विष्णु तामाङलाई पक्राउ गरेको थियो । 

उनीहरूले रविनालाई फ्री भिसा, फ्री टिकटमा ६० हजार रुपैयाँ कमाइ हुने भन्दै भिजिट भिसामा दुबई लगेको र त्यहाँबाट भिसा मिलाएर घरेलु कामदारका रूपमा ओमान पुर्‍याएका  थिए ।

नेपाल सरकारले खाडी मुलुकमा घरेलु कामदारका रूपमा लैजान प्रतिबन्ध लगाएको छ । 

रविनालाई किनेर ल्याएको भन्दै ओमानका मालिकले २२ घण्टासम्म लगातार काम लगाएका थिए । त्यतिमात्र नभएर पैसा र खाना पनि नदिएपछि उनी बेहोश भएकी थिइन् ।

फेरि सप्लाइ गर्ने कम्पनीमा फिर्ता पठाएपछि पीडित रविना आफन्तसँग सम्पर्क गरेर दूतावासको सहयोगमा नेपाल आएकी थिइन् । 

प्रहरीमा उनले दिएको उजुरीका अधारमा लिम्बू र तामाङ पक्राउ परेका थिए । माथिका २ वटा उदाहरण मात्र हुन् । 

भिजिट भिसामा विदेश काम गर्न जाने नेपालीहरूको संख्या बढ्दै गएको छ । पछिल्लो समय भिजिट भिसामा विदेश पुगेर बेचिने नेपालीहरूसँग संख्या बढ्दो छ ।

त्यसलाई लक्षित गरेर कडाइ गरेको अध्यागमन विभागले ३ दिनमा १५६ जनालाई फिर्ता गराएको थियो । 

प्रहरीको निकाय मानव बेचबिखन अनुसन्धान ब्यूरोले आर्थिक २०७९/८० मा मात्रै ४ हजार ७४७ जनालाई त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट फिर्ता गराएको ब्यूरोका प्रमुख श्रेष्ठले बताए ।

उनका अनुसार ब्यूरोले शंकास्पद लागेका व्यक्तिहरूलाई सोधपुछ गरेर सम्झाइबुझाइ फिर्ता गरेको छ । 

‘सरकारले खाडी मुलुकमा घरेलु कामदारका रूपमा जान प्रतिबन्ध लगाएको छ । हामीले शंकास्पद लागेका व्यक्तिलाई सोधपुछ गर्दा समस्या देखिएकालाई सम्झाएर फिर्ता गराएका हौं,’ एसएसपी श्रेष्ठले लोकान्तरसँग भने, ‘नेपालबाट दाइ भेट्न, भाइ भेट्न भन्दै चप्पल लगाएर भिजिट भिसामा खाडी मुलुक जान लागेका महिलाहरूलाई फिर्ता गराएका छौं ।’

एनका अनुसार विमानस्थलमा भेटिएका कतिपयले खुलेआमा भिजिट भिसामा गएर त्यहाँ काम गर्ने बताउने गरेका छन् । सम्झाउँदा प्रहरीलाई उल्टै गाली गर्ने गरेका छन् ।

‘तैंले दिन्छस् हामीलाई रोजगारी ? काम गर्न जान लागेको हो, के गर्छाै ? भन्ने गरेका छन्,’ एसएसपी श्रेष्ठले लोकान्तरसँग भने ।

पछिल्लो समयमा दक्षिण अमेरिकी देशहरू र यूरोपका देशहरूमा तस्करले नेपालीहरूलाई पठाउने गरेको ब्यूरोको अनुसन्धानमा देखिएको छ । 

ब्यूरोका अनुसार मेक्सिको, माल्टा, लाओस, पोर्चुगललगायतका देशमा मानव बेचबिखनका दलालहरूले मोटो रकम लिएर पठाउने गरेका छन् । 

ब्यूरोले २०७८ साउनदेखि २०८० साउनसम्म ५६ जना पीडितहरूको उजुरीका आधारमा ५४ जना महिला र ११९ जना पुरुष गरी १७३ जना अभियुक्तहरूलाई मुद्दा चलाइसकेको छ । 

नेपालमा कार्यालय नै खडा गरेर मानव तस्करी

अमेरिका पुर्‍याइदिने भन्दै एक जनाबाट ६० लाख रुपैयाँ ठगी गरेको अभियोगमा ब्यूरोले सोमवार पोखरा महानरपालिका– २७ घर भई हाल काठमाडौं महानरपालिका– ८ गुह्वेश्वरी बस्ने ३४ वर्षीय कमल तामाङलाई पक्राउ गरेर सार्वजनिक गरेको थियो । उनले ५ जना पीडितबाट २ करोड २६ लाख २३ हजार ८९० रुपैयाँ ठगी गरेको आरोप छ । 

उनी र उनको समूहले अमेरिका पुर्‍याउने भन्दै भारतको नयाँदिल्ली हुँदै मेक्सिको, केहीलाई श्रीलंका हुँदै मेक्सिको, केहीलाई थाइल्यान्ड हुँदै जाम्बिया पुर्‍याएको तथ्य खुलेको थियो ।

तामाङ र उनको समूहले मेक्सिकोको खतरनाक जंगल हुँदै अमेरिका पुर्‍याउने भन्दै विभिन्न दलाललाई नेपालीहरू बिक्री गर्ने उनीहरूले फिरौती रकम माग्ने गरेको तथ्य बाहिर आएको एसएसपी जीवनराम श्रेष्ठले बताए ।

‘नेपालबाट साढे ११ लाखदेखि ६० लाखसम्म लिने, त्यतिले पनि नपुगेर बाटोमा दलालले फिरौती माग्ने गरेको पीडितहरूको जाहेरीमा उल्लेख छ,’ एसएसपी श्रेष्ठले भने ।

त्यसका लागि तामाङलाई काठमाडौंको गुह्येश्वरीमा फ्ल्याट भाडामा लिएर राखेको देखिएको छ । तामाङ मानव तस्कर समूहका नेपालस्थित नाइके भएको प्रहरीको निष्कर्ष छ । यस धन्दामा मेक्सिको र अमेरिका स्थित एनआरएनएमा आबद्ध व्यक्ति तथा दुबईमा बस्ने केही नेपालीहरू संलग्न देखिएको उनले बताए ।

‘विदेशी पासपोर्ट भएका नेपालीहरूले तामाङलाई नेपालमा फ्ल्याट दिएको देखिएको छ । विशेष गरेर मानव तस्करीमा मेक्सिको, अमेरिका, दुबईमा बस्ने नेपालीहरूको संलग्नता देखिएको छ,’ एसएसपी श्रेष्ठले लोकान्तरसँग भने ।

प्रहरीले अहिले ती एनआरएनहरूलाई अनुसन्धानको दायरामा राखेको छ ।