लेखराज भट्ट सुदूरपश्चिम प्रदेशका एक प्रभावशाली नेता हुन् । 

तत्कालीन नेकपा माओवादी केन्द्र (हाल नेकपा ओली समूह) का नेता भट्ट सुदूरपश्चिममा राम्रै प्रभाव भएका नेता मानिन्छन् ।

२०६४ सालको संविधान सभा निर्वाचनमा जीत हात पारेर आफूलाई शान्तिपूर्ण मूलधारको राजनीतिमा स्थापित गरेका भट्टले २०७० को निर्वाचनमा आफ्नो विरासत जोगाउन सकेनन् ।

त्यतिबेला कैलाली क्षेत्र नम्बर ५ बाट कांग्रेसका दीर्घराज भाटले भट्टलाई पराजित गरेका थिए । पछि निर्वाचन क्षेत्र घटाउँदा उक्त भू–भाग कैलाली क्षेत्र नम्बर ४ मा पर्न गयो । 

२०७४ सालको प्रतिनिधि सभा निर्वाचनमा क्षेत्र नम्बर ४ मा वाम गठबन्धनका तर्फबाट उम्मेदवार बने यिनै भट्ट । नेपाली कांग्रेसका सुनिलकुमार भण्डारी उनका मुख्य प्रतिस्पर्धी थिए । भण्डारीले २० हजार ९ सय ६० मत ल्याउँदा ३१ हजार ३ सय ५९ मत ल्याएर भट्ट विजयी बने ।

त्यही जीतले उनको मन्त्री बन्ने यात्रा तय गर्‍यो । हाल भट्ट उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्री छन् ।

कुनै बेला पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड (हाल नेकपा प्रचण्ड–नेपाल समूहका अध्यक्ष) का निकटतम् सहयात्री मानिने भट्ट हाल प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँग निकट छन् ।

नेकपा विभाजनमा भट्टले कित्ता फेरेका हुन् । त्यसो त मन्त्री बनेदेखि नै प्रचण्डसँग भट्टको खासै निकट सम्बन्ध रहेन ।

जसमा भट्टको एउटा चित्त दुखाइ कारण रहेको उनका निकटस्थहरू बताउँछन्, जुन कुरा तल विस्तृतमा उल्लेख गरिएको छ ।

अब चर्चा गरौं, भट्टले कित्ता फेर्दा प्रचण्डलाई कति घाटा र ओलीलाई कति फाइदा भयो भन्ने विषयमा ।

पहिलो त सुदूरपश्चिमको कम्युनिस्ट राजनीतिमा ओली पक्षमा यो हाइटको नेताको अभाव थियो । प्रदेश कमिटी अध्यक्ष कर्ण थापालगायत नेता ओली पक्षमा भएपनि भीम रावल (माधव नेपाल पक्ष)सँग टक्कर लिने नेताको अभाव ओलीका लागि सधैँ खड्किने अवस्था थियो ।

भट्टको आगमनले ओली खेमाको त्यो अभाव पूर्ति भएको छ । तर प्रश्न अर्को पनि छ, भट्ट आफू मात्र आए कि पूर्व माओवादी खेमाबाट नेता/कार्यकर्ता पनि ल्याउन सफल भए त ?

लेखराजको गृहजिल्ला कैलालीमा को–कता ?

कैलालीमा १३ स्थानीय तह छन् ।

पार्टी एकीकरण गर्दा तत्कालीन एमालेले ७ अध्यक्ष र ६ सचिव तथा माओवादीले ६ अध्यक्ष र ७ सचिव पाएका थिए ।

संख्यात्मक हिसामा पूर्व माओवादीका १३ र पूर्व एमालेका १३ जना नै थिए ।

पूर्व माओवादी खेमाका अध्यक्ष र सचिव गरी १३ जनामध्ये गोदावरी नगरपालिका कमिटी अध्यक्ष गोकर्ण भट्ट, जानकी गाउँपालिका सचिव कृष्ण सोराडी, गौरीगंगा नगरपालिका कमिटी सचिव शान्ति सिंह र चुरे गाउँपालिका सचिव किसानसिंह साउद ओली पक्षमा खुलेका छन् ।

यो संख्या ६ रहेको दाबी भट्ट निकट नेताहरूको छ, तर उनीहरूले दाबी गरेका अन्य २ जना भने खुलेका छैनन् ।

धनगढी उप–महानगरपालिका कमिटी अध्यक्ष सुशीला बुढाथोकी पूर्व एमालेबाट हुन् भने सचिव तिलक सिंह पूर्व माओवादीबाट हुन्, दुवैजना प्रचण्ड–नेपाल पक्षमा छन् । 

गोदावरी नगरपालिकामा अध्यक्ष गोकर्ण भट्ट पूर्व माओवादी हुन् भने सचिव आनन्द भट्ट साबिक एमालेका हुन्, उनीहरू दुवैजना अहिले ओली समूहमा छन् । 

गौरीगंगा नगरपालिकामा अध्यक्ष डिल्लीराम आचार्य साबिक एमाले र सचिव शान्ति सिंह माओवादीबाट हुन अहिले दुवैजना ओली समूहमा छन् । 

घोडाघोडी नगरपालिकामा अध्यक्ष बाधुराम चौधरी एमालेबाट हुन् भने सचिव खगेन्द्र हमाल साबिक माओवादीबाट हुन्, उनीहरूमध्ये अध्यक्ष ओली र सचिव प्रचण्ड–नेपाल पक्षमा छन् ।

लम्किचुहा नगरपालिका अध्यक्ष महेन्द्र ढुंगाना साबिक एमाले र सचिव लालबहादुर कुमाल माओवादीबाट हुन्, त्यहाँ अहिले दुवैजना प्रचण्ड–नेपाल पक्षमा छन् ।

टीकापुर नगरपालिका अध्यक्ष खड्क शाह साबिक माओवादीबाट र सचिव खडक साउद एमाले बाट हुन्, उनीहरू दुवैजना अहिले प्रचण्ड–नेपाल समूहमा छन् ।

यस्तै भजनी नगरपालिका अध्यक्ष छोटेलाल चौधरी साबिक माओवादी र सचिव प्रदीप मल्ल एमालेबाट हुन्, त्यहाँ पनि दुवैजना प्रचण्ड–नेपाल समूहमै छन् ।

बर्दगोरिया गाउँपालिका अध्यक्ष रामबहादुर साउद साबिक माओवादी र सचिव टंकबहादुर ओली एमालेबाट हुन्, अहिले अध्यक्ष प्रचण्ड–नेपाल पक्ष र सचिव ओली पक्षमा छन् ।

जानकी गाउँपालिका अध्यक्ष बप्पन रावत साबिक एमालेबाट र सचिव कृष्ण सोराडी तत्कालीन माओवादीबाट हुन्, दुवै जना त्यहाँ केपी पक्षमा छन् । 

जोशीपुर गाउँपालिका अध्यक्ष ओमराज बिनाडी साबिक एमाले र सचिव राम भरौसे चौधरी माओवादीबाट हुन्, दुवैजना अहिले आफ्नो पक्षमा रहेको ओली समूहको दाबी छ तर, सचिव चौधरी अहिलेसम्म दुवै समूहको भेलामा सहभागी भएका छैनन् ।

कैलारी गाउँपालिकामा अध्यक्ष बतासु चौधरी साबिक माओवादी र सचिव झुमा चौधरी एमालेबाट हुन् । उनीहरूमध्ये अध्यक्ष प्रचण्ड–नेपाल समूहमा छन्, सचिव चौधरी आफ्नो पक्षमा रहेको दाबी ओली समूहको छ । उनी आफू भने अहिलेसम्म कुनै पक्षमा नलागेको बताउँछिन् ।

मोहन्याल गाउँपालिकामा पनि अध्यक्ष देवीदत्त जोशी साबिक माओवादी र सचिव भूमिनन्द जैसी एमालेबाट हुन् । उनीहरूमध्ये पनि अध्यक्ष प्रचण्ड–नेपाल र सचिव ओलीतिर छन् ।

चुरे गाउँपालिका अध्यक्ष दान महरा साबिक एमालेबाट हुन् भने सचिव किसन सिंह साउद माओवादीबाट हुन् ।

अध्यक्ष प्रचण्ड–नेपाल पक्षमै छन्, भने सचिव केपी समूहमा लागेका छन् ।

प्रदेशभर यस्तो 

९ जिल्लामध्ये हालसम्म ओली पक्षका ४ जिल्लामा अध्यक्ष र २ जिल्लामा सचिव रहेका छन् । प्रचण्ड–नेपाल पक्षका भने ५ जिल्लामा अध्यक्ष र ७ जिल्लामा सचिव रहेका छन् ।

अहिले ओली समूहले प्रचण्ड–नेपाल पक्षमा रहेका जिल्लाका पदाधिकारीहरूलाई हटाएर आफू पक्षका व्यक्तिहरूलाई जिम्मेवारी दिइरहेको छ ।

लेखराज किन ओली कित्तामा ? 

कुनै बेला प्रचण्डका निकै निकट मानिने लेखराजले किन कित्ता फेरे त ? उनीमाथि आरोप छ– मन्त्रीको लोभमा साथ छाडेका हुन् ।

तर, निकटस्थहरू पार्टी एकतापछि प्रचण्डले भीम रावललाई बढी महत्त्व दिएका कारण लेखराजको चित्त दुखेको ठान्छन् ।

पार्टीको प्रदेश कमिटी सचिव नेपबहादुर चौधरीले लेखराजले जनतालाई धोका दिएको आरोप लगाए ।

‘प्रधानमन्त्रीले चालेको कदम असंवैधानिक हो भन्ने लेखराजको मनमा पनि छ, तर उहाँले व्यक्तिगत स्वार्थका कारण गलतलाई साथ दिइरहनुभएको छ,’ उनले भने, ‘अहिले गलतको पक्षमा वकालत गर्नेहरूको पतन निश्चित छ ।
यसबीचमा सुदूरपश्चिममा ओली समूहको बृहत् सभा आयोजना भयो ।

निकै ठूलो भीड जम्मा भयो । ओली पक्षका एक नेता भट्टकै प्रभावस्वरुप यो ढंगको कार्यक्रम सम्भव भएको दाबी गर्छन् ।

सुदूरपश्चिममा राजनीतिक आयतन विस्तार गर्न अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीलाई समेत भट्टले धनगढी उतारेको उनको जिकिर छ ।

ओली पक्षमा खुलेका प्रदेशका भौतिक पूर्वाधार मन्त्री पठानसिंह बोहरालाई मुख्यमन्त्रीले बर्खास्त गर्दासम्म कुनै पक्षमा नखुलेका प्रदेशका आर्थिक मामिला मन्त्री झपट बोहराले राजीनामा दिएका छन् ।

पूर्व माओवादी खेमाका बोहराले राजीनामा दिनुमा भट्टकै हात रहेको एक प्रदेश सभा सदस्यले दाबी गरे । ‘सुदूरपश्चिममा लेखराजको प्रभाव बढ्दै गइरहेको छ । प्रदेशका अर्थमन्त्री बोहराले पनि राजीनामा दिनेबित्तिकै ओली कित्तामा रहेको घोषणा गर्नुभएको छ ।’

विघटित प्रतिनिधि सभामा कैलालीबाटै प्रतिनिधित्व गर्ने सांसद गौरीशंकर चौधरी हाल संघीय सरकारको श्रममन्त्री छन् ।

कित्ता फेर्नका लागि चौधरीलाई भट्टले नै मनाएको दाबी गरिन्छ ।

ओलीलाई कति फाइदा, प्रचण्ड–नेपाललाई कति घाटा ?

सुदूरपश्चिममा लेखराज भट्टको यू–टर्नले फाइदा नेकपा ओली समूहलाई भएकोमा दुई मत छैन । यद्यपि पूर्व माओवादी खेमाको बहुमत नेता–कार्यकर्ता पंक्ति भने प्रचण्ड–नेपाल पक्षमै रहेका देखिन्छन् ।

सोही तथ्यलाई आधार मानेर पूर्व माओवादी खेमाका एक नेता तर्क गर्छन्– ‘उहाँले कित्ता फेर्दैमा हामीलाई कुनै फरक पर्दैन, पूर्व माओवादीको सिंगो जनमत हामीसँगै छ ।’

उनले यस्तो दाबी गरे पनि घाटा प्रचण्ड–नेपाल पक्षलाई नै देखिन्छ । यदि लेखराज पनि साथमा भएको भए, पहाडी इलाकामा भीम रावल र तराई इलाकामा लेखराज गरी सिंगो सुदूरपश्चिममा उनीहरूकै एकछत्र प्रभाव हुने थियो । अब भने लडाईं प्रतिस्पर्धात्मक बन्ने देखिन्छ ।