मंसिर १९, २०८०
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
गणतन्त्र घोषणाको संकल्प प्रस्ताव पारित गर्न नेकपा माओवादी र तत्कालीन नेकपा एकीकृत लगायतले समावेदनमार्फत अन्तरिम व्यवस्थापिका संसद्को अधिवेशन आह्वान गरेका थिए, २०६४ सालमा ।
अधिवेशनको पहिलो दिनको पहिलो बैठकमै एमाले सांसदले बोल्नका लागि ढ्यापढ्यापे समय मागे ।
पत्रकार वीरेन्द्र साहको हत्याका विषयलाई लिएर एमालेले सदन तताएपछि एकीकृतका सांसद परि थापाले भनेका थिए– हामीले समावेदन गर्यौं, संसद् त उहाँहरूलाई चाहिएको रहेछ ।
आफैंले विघटन गरेर सर्वोच्च अदालतले पुनःस्थापना गरिदिएको प्रतिनिधि सभा बैठकमा मंगलवार प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा एमाले संसदीय दलका नेता केपी शर्मा ओलीले दमदार भाषण गरे ।
संसदीय समितिमा माधव नेपालले ओलीपक्षीय सांसदलाई प्रतिगमनका मतियार बाहिर जाऊ भनेर निर्देशन दिएपनि प्रतिनिधि सभा विघटन गरेका ओलीले संसद्को भरपूर प्रयोग गरे ।
सरकारले आफ्नो साझा न्युनतम कार्यक्रम पेश गर्न संसद्लाई बिर्सेको समयमा ओलीले संसद्को मञ्चबाट सरकारका न्युनतम साझा कार्यक्रमको चिरफार गरे । आफ्नो सरकारको बचाउ गरे ।
मंगलवारको सम्बोधनमार्फत ओलीले केही सन्देशहरू छाडेका छन् । संसद्मा ओलीले बोलेका प्रत्येक विषय र शब्द वजनदार छन् ।
संसद्को वर्तमान कार्यकालमा प्रतिपक्षी दलको नेताको हैसियतमा ओलीको सम्बोधनको पहिलो सन्देश आगामी १५/१६ महिना एमाले संसद्मा सशक्त प्रतिपक्षको भूमिकामा रहनेछ भन्ने नै हो ।
प्रतिपक्षी भूमिकामा एमाले सधैँ सशक्त र अब्बल नै देखिन्छ । प्रतिनिधि सभाको शून्य र विशेष समयमा एमाले सांसदहरू ‘परमादेशको सरकार’ भनेर अहिलेको सरकारविरुद्ध खनिँदै आएका छन् ।
ओलीले संसद्मा गरेका सबै दाबी सत्य होइनन्, तर वाक क्षमतामार्फत ओलीले एमालेको प्रतिपक्षी धारमा पाइन लगाएका छन् । रोस्ट्रममा सवाघण्टा उभिँदा ओलीले सांसद्का दर्जनौ ताली खाए । संसद्भित्रको भाषणमा यसको महत्त्व हुन्छ ।
ओलीले सर्वोच्च अदालत, प्रधानमन्त्री देउवा, माओवादी केन्द्रका अध्यक्षदेखि एमाले वरिष्ठ नेता माधव नेपालसम्मलाई कठोर जवाफ फर्काए । सरकारका सामु ओलीले केही प्रश्न तेर्स्याइदिएका छन्, जसको जवाफ सरकारले दिनुपर्नेछ । लिम्पियाधुरा, लिपुलेक र कालापानी क्षेत्रको भूमि फिर्ताबारे भारतसँग वार्ता गर्न ओलीले सत्तापक्षलाई खुला चुनौती दिएका छन् ।
पछिल्ला साढे ३ वर्षमा प्रतिपक्षी दलको नेताको भूमिकामा अहिलेका प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा चुकेका थिए । प्रतिपक्षीको भूमिका सरकारको नेतृत्व गरेको नेकपाको असन्तुष्ट धारले जति निभायो त्यति पनि कांग्रेसले निभाउन सकेन । कांग्रेस मौन र शान्त थियो । सदनमा कांग्रेसको भूमिका लाक्षी प्रतिपक्षको रूपमा देखियो । खास प्रतिपक्षको भूमिकामा नेपाल मजदूर किसान पार्टीका सांसद प्रेम सुवाल मात्र थिए ।
संसद्मा प्रतिपक्ष सशक्त बन्न नसक्दा सरकार स्वेच्छाचारी बन्ने संसदीय व्यवस्थाको उपज नै हो । विगत तीन वर्ष त्यही हुन पुगेको थियो । केपी शर्मा ओलीले सरकारको नेतृत्व गरेको दिनदेखि नै कांग्रेसले अहिले ओलीले जस्तै संसद्मा सरकारको एक–एक कुराको हिसाब किताब गरेको भए शायद ओली संसद् विघटनको अवस्थामा पुग्ने थिएनन् । गगन थापा, मीनेन्द्र रिजाल, डा. डिला संग्रौलालगायत अपवाद मात्र प्रतिपक्षी जस्तो सुनिन्थे ।
प्रधानमन्त्रीका रूपमा केपी शर्मा ओलीका लागि सबैभन्दा अनुकूल विषय सदनमा कमजोर प्रतिपक्ष थियो । कांग्रेस संख्यात्मक रूपमा पनि कमजोर थियो, जससँग संसद्को विशेष अधिवेशन बोलाउन या कुनै प्रस्ताव दर्ताका लागि आवश्यक एक चौथाइ सदस्य पनि थिएनन् । लाचार प्रतिपक्षको भरपुर फाइदा ओलीले लिएका थिए । पुस ५ मा प्रतिनिधि सभा विघटनको आसपासमा ओलीप्रति देउवाको ‘सफ्ट कर्नर’ जस्तो देखिन्थ्यो ।
माओवादी नेता नारायणकाजी श्रेष्ठले केहीदिन अघि राष्ट्रिय सभा बैठकमा प्रतिनिधि सभा विघटनमा केपी ओलीको मात्र दोष नरहेको बताएका थिए । एक हदसम्म त्यो सही हो । अहिले एमालेले खेलेको भूमिका विगतमा प्रतिपक्षको रूपमा कांग्रेसले खेल्न सकेको भए शायद ओलीले दुई–दुईपटक प्रतिनिधि सभा विघटन गर्ने थिएनन् ।
महंगी, कालोबजारी, भ्रष्टाचार जस्ता विषय प्रतिपक्षी दलले देखेकोनदेख्यै गरेर बसेको थियो । शायद आगामी दिनमा एमालेको भूमिका विगतमा कांग्रेसको भन्दा पृथक हुनेछ ।
नेपालको आमजनमत सधैँ सत्ताको विपक्षमा हुन्छ । यस्तो बेला विपक्षीलाई जनताको आवाज बोल्ने अवसर मिल्छ ।
सरकारको विरोध या आलोचना गर्दा जनताले ताली बजाउँछन् । सत्ताको रसास्वादन गरेर एमाले फेरि जनताको आवाज बोल्ने ठाउँमा पुगेको छ ।
प्रतिनिधि सभाको सबैभन्दा ठूलो दल(ठूलो पनि दोस्रो र तेस्रो जोड्दा पनि नभ्याउने) प्रतिपक्षमा पुग्ने अनि दोस्रो, तेस्रो र चौथो दल मिलेर सरकार बनाउने दुर्लभ संसदीय अभ्यास अहिले नेपालमा छ । सत्ताबाट प्रतिपक्षमा पुगेको पीडा र छटपटी त एमालेमा छँदैछ, तर जनतासँग नजिकिन र जोडिन सत्ताभन्दा बाहिर अनुकूल हुन्छ ।
कहिले कांग्रेस, कहिले माओवादी त कहिले आफ्नै नेतृत्वमा सरकारमा सहभागी हुँदा एमाले प्रतिपक्षमा भन्दा ज्यादा सत्तामा बसेको थियो, पछिल्लो कालखण्डमा । त्यही भएर नेमकिपाका अध्यक्ष नारायणमान बिजुक्छे रोहितले एमालेलाई भाइ कांग्रेसको उपमा दिने गरेका थिए ।
२०७३ सालमा अविश्वासको प्रस्तावमार्फत प्रचण्डले विस्थापित गर्दा प्रतिपक्षमा पुगेको एमालेका अध्यक्ष ओलीले मूल ढोकाबाट सिंहदरबार पस्ने बताएका थिए । पछि तिनै प्रचण्डको सहारा लिएर ओली मूलढोकाबाटै सिंहदरबार छिरे । ओलीले फेरि दोहोर्याएका छन्, अझ बढी जनमत लिएर सिंहदरबार भित्रिन्छौं । प्रतिपक्षी बेञ्चमा बसेर हुने रचनात्मक भूमिकाले एमालेको पुनरागमनका लागि सम्भावनाको ढोका खोल्नेछ ।
सडकका रेलिङ भाँच्ने र ५६ औं दिनसम्म संसद अवरुद्ध गरेर मात्र प्रतिपक्षको भूमिका पूरा हुँदैन भन्ने कुराको साक्षी त एमाले आफैँ हो ।
पढ्नुहोस्, यो पनि :
संसद्को ‘बायाँ रो’मा कांग्रेस : रचनात्मक कि लाचार प्रतिपक्ष ?
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
सर्वोच्च अदालतको परमादेशले प्रधानमन्त्रीबाट पदमुक्त भएपछि नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली बालुवाटारबाट रित्तो हात फर्केका थिए, २०७८ असार ३० गते । संसद् विघटनको अवगाल छँदै थियो, लामो समय सँगै राजनीति गर...
दुई–दुईपटक मिर्गौला फेरेको शरीर । मध्यजाडो नजिकिँदै गरेका मंसिरका चिसा दिन । त्यसमाथि वृद्धावस्था । यस्तो बेला ७० नाघेकाहरूको अधिकांश समय ओछ्यानमै बित्छ । नभए पनि घरको चार दिबारभित्र आराम गरेर अनि तात...
सत्ता र शक्तिको आडमा गैरकानूनी ढंगले सरकारी जग्गा हडप्ने नेपालको शक्तिशाली व्यापारिक घराना चौधरी ग्रुपमाथि राज्यको निकायले पहिलोपटक छानबिन थालेको छ । काठमाडौंको बाँसबारीमा ठूलो परिमाणमा सरकारी जग्गा...
आफ्नो तेस्रो कार्यकालको दोस्रो वर्षलाई प्रभावकारी बनाउने भनी दाबी गरेका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले कांग्रेस महामन्त्री गगन थापालगायत केही नेतासँग नियमित सल्लाह सुझाव लिन थालेका छन् । रा...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...