माघ २०, २०८०
नृत्यका पारखीहरूका लागि लुम्बिनी प्रदेशमा लोकप्रिय नाम हो किशोर थापा । रुपन्देहीका किशोरको परिचय खाली नृत्यकार (डान्सर)मा मात्र सीमित छैन । उनी नृत्य निर्देशक, गायक, मोडल र फूटबल खेलाडीको रूपमा समेत उत्तिकै च...
रोजगारीको अभाव देखाउँदै विदेशिने युवालाई स्वदेशमै स्वरोजगारको सन्देश दिन सफल भएकी छन् मकवानपुरकी अनिता अर्याल । मकवानपुर जिल्लाको मनहरी गाउँपालिका–५ दिल्लीपुर निवासी अनिता अर्याल विगत ७–८ वर्षदेखि हेटौंडा–५ सानोपोखराको सडक छेउमा ठेलामा मःम बिक्री गरेर व्यवसाय गर्दै आएकी छन् ।
हेटौंडाका अधिकांश ठाउँमा पुरुषले मात्र ठेलामा मःम बिक्री गर्दै आएको देख्न पाइन्छ तर अनिताले फरक देखिएकी छन् । महिला भएकै कारण ठेला व्यवसाय गर्नुहुँदैन भन्ने मानसिकतालाई चिर्दै उनले अन्य महिलालाई समेत काम गर्न प्रेरणा जगाइरहेकी छन् ।
परिवारमा १ छोरा, १ छोरी, पतिसहित ५ जना रहेको उनको परिवार अहिले ठेलामा बिक्री गरेको मःमको आम्दानीबाटै गुजारा चलाइरहेको छ ।
करीब १०–१२ वर्षअघि उनका देवरले सानेपोखरामै ठेलामा मःम बिक्री शुरू गरे तापनि केही वर्षपछि काम छोडे । त्यसलगत्तै उनका पति वैदेशिक रोजगारीको सिलसिलामा दुबई गएपछि उनी छोराछोरी पढाउन हेटौंडा छिरिन् । हेटौंडा छिरेपछि उनले अन्य कामतिर भन्दा पनि आफैं स्वरोजगार बन्ने सोच राखिन् ।
उनले देवरले छाडेर गएको ठेलामा मःम बिक्री गर्दै व्यापार गर्ने सोच बनाइन्, जसबाट उनी स्वरोजगार बन्न पुगिन् । शुरूशुरूमा उनलाई त्यो काम गर्न त्यति सहज भएन । महिलाले आफ्नो कोठाबाट मःम बेच्न ठेला धकेल्दै ल्याउँदा धेरै मानिसहरूले अनौठो मानेर हेर्ने गरेको उनले बताइन् । त्यो समय निकै फरक रहेको भन्दै उनले भनिन्, ‘त्यो समयमा महिलाहरू अहिले जस्तो खुलेर सबै काम गर्दैन्थे । चोकमा बसेर ठेलामा मःम बेच्ने काम नि महिलाले गर्छ भन्ने सोच थियो तर मेरो नजारमा सबै काम बराबर थियो । कुनै पनि काम ठूलो–सानो हुदैन भन्दै काम शुरू गरें ।’
अनिताले आफ्नो व्यवसायलाई निरन्तरता दिइरहिन् तर सडकछेउ चोकमा मःम बिक्री गर्दै आइरहेको ठेला चोकमा रहेका अन्य व्यापारी पसलेले अन्यत्र सार्न भनेपछि उनले अहिले एउटा सानो कोठा भाडामा लिएर मःम बिक्री गर्दै आइरहेकी छन् ।
‘बिहान आफ्नो कोठाबाट यहाँ आउँछु । मःम बनाउन चाहिने सामानहरू तयार गर्छु । दिउँसो ११–१२ तिरबाट मःम बनाउन शुरू गर्छु । २ बजेबाट ठेलामा मःम लगायत बफ स्टिक, लेगपिस, ससेज, तयार पारेर बिक्री गर्न शुरू गर्छु । मासिक ४०–४५ हजार कमाइ हुन्छ,’ उनले भनिन् ।
मःम बिक्रीबाट भएको आम्दानीले छोराछोरी पढाउन कोठा भाडा तिर्न, खान बस्न पुगिरहेको उनले बताइन् । आफू यो कामबाट खुुशी रहेको भन्दै उनले भनिन्, ‘छोराले अहिले एसईईको परीक्षा दियो । छोरी यहीँ क्याम्पसमा १२ कक्षामा पढ्दै छे । घरपरिवारसँग खान बस्न पाइएको छ, योभन्दा खुशी अरु के चाहियो र ?’
अनिताले हाँस्दै भनिन्, ‘ठेलामा मःम खान आउने ग्राहकसँग एउटा गुनासो छ मेरो । कोठामा बस्नुपर्छ, कोठाको भाडा पनि बढेको छ । मःम बनाउन चाहिने नून, तेल, ग्यास, पिठो लगायत सबैको भाउ बढेको बढ्यै छ तर त्यही मान्छे अन्य ठाउँमा १०० रुपैयाँ, २०० रुपैयाँ तिरेर पनि मःम खान्छ तर यहाँ ७० रुपैयाँ प्लेट पनि महंगो भो भन्छ ।’ पैसा बढाए खान आउन छाड्ने डरले अहिले पनि मःम ७० रुपैयाँ, लेगपिस १०० रुपैयाँ, ससेज ३५ रुपैयाँमै बिक्री गर्दै आइरहेको उनले सुनाइन् ।
जाडोको मौसममा अलि धेरै बिक्री हुने मःम अहिले गर्मी सिजनमा दिनको ४०–४५ प्लेट मात्र बिक्री हुने उनले सुनाइन् । अहिले उनका पति रामबाबु अर्याल पनि २ वर्षको वैदेशिक रोजगारबाट घर फर्किएका छन् । उनले पनि पत्नीको काममा सघाइरहेका छन् ।
रामबाबु भन्छन्, ‘अहिले कामको खोजीमा बाहिर जाने क्रम बढिरहेको छ । गर्यो भने यही स्वदेशमै पनि हुँदो रहेछ, काम ठूलो सानो हुँदैन रहेछ । विदेशमा पनि पैसाको बोट नहुने र मरीमेटेर घरपरिवारबाट टाढा बसेर काम गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको छ ।’ उनले अब आफू पनि विदेश नजाने र अरु नेपाली दाजुभाइलाई पनि आफ्नै देशमा केही गर्न आग्रह गरेका छन् ।
नृत्यका पारखीहरूका लागि लुम्बिनी प्रदेशमा लोकप्रिय नाम हो किशोर थापा । रुपन्देहीका किशोरको परिचय खाली नृत्यकार (डान्सर)मा मात्र सीमित छैन । उनी नृत्य निर्देशक, गायक, मोडल र फूटबल खेलाडीको रूपमा समेत उत्तिकै च...
प्रगतिशील राजनीतिको 'फ्रन्टलाइन'मा देखिने नेताहरू जति कठोर हुन्छन्, त्यो भन्दा बढी ‘इमोसनल र सेन्टिमेन्टल’ पनि हुन्छन् । त्यस्तै ‘इमोसनल फिलिङ्स’का बाबजुद परिस्थितिले कठोर बन्दै गएक...
भगवान् गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी विश्वकै लागि शान्तिक्षेत्र हो । यो क्षेत्र आउँदो महिना विशेष हुने भएको छ । विश्वकै प्रतिष्ठित र ठूलो पुरस्कार मानिने नोबेल पुरस्कार विजेताहरूको जमघट हुने भएपछि विशेष हुन लागेक...
बुटवलका कुलचन्द्र पाण्डे सफल पर्यटन व्यवसायी हुन् । कुनै समय भारतको एउटा कम्पनीमा काम गरेका पाण्डे अहिले रूपन्देहीमा ‘एसियन ब्राण्ड’ चम्काउने ‘टुरिजम’ उद्यमीका रूपमा चिनिन्छन् । तीन दशकअघि...
पोखराका अशोक खड्काको पारिवारिक वातावरण सानैदेखि उद्यमशीलताको थियो । उनका बुवा सधैं एकै सुझाव दिइरहन्थे– नेपालमै केही गर्नुपर्छ । उनको बालमस्तिष्कमा त्यही छाप पर्यो । विदेश जाने सोच कहिल्यै बनाएनन् । नेप...
मनीषा जीसीको वास्तविक नाम विष्णु घर्ती क्षेत्री हो । गुल्मीको धुर्कोट गाउँपालिका– ३ हाडहाडेकी विष्णुलाई धेरैले मनीषा भनेर चिन्छन् । उनै मनीषा लोक सेवा आयोगले लिएका पाँचवटा परीक्षामा एकसाथ नाम निकालेर अह...
सामान्यतः मानव समाजको आजसम्मको इतिहास जनयुद्धको इतिहास हो भन्दा फरक पर्दैन । किनकि, समयका प्रत्येक खण्डमा चाहे ती स्पाटाहरू होउन् या चार्टिष्टियन, सिलेसियाली होउन् या कम्युनाडोहरू अनि वोल्सेभिक–भियतकङ्&ndash...
रूढिवादी र पछौटे समाजले सधैँभरि अवतारको प्रतीक्षा गर्दछ । प्रतीक्षा गर्नेले आफू केही पनि कर्म गर्दैन र उसलाई पौरखमा त्यति विश्वास पनि हुँदैन । सामान्यतया व्यक्तिगत जीवनमा भाग्य र सामाजिक जीवनमा अवतारको प्रत...
कसैले आएर सत्य भनेको के हो ? भनेर सोध्यो भने हामी अलमलिन्छौँ । कसैले केही भनौँला कसैले केही । अझ कसैले त सत्य भनेको सत्य नै हो भन्न पनि बेर लगाउन्नौँ । तर सत्य त्यो मात्र होइन । सत्य भनेको हामी आफैँ हौँ । सत्य...