मंसिर १०, २०८०
सरकारमा सहभागी मन्त्रीको कार्यक्षमतालाई लिएर प्रश्न उठेपछि अहिले सरकारमा रहेका मन्त्रीलाई फिर्ता बोलाएर मन्त्रिमण्डल पुनर्गठन गर्न सत्तारुढ दलहरूभित्र दबाब बढ्न थालेको छ । अपवादबाहेक सरकारमा सहभागी मन्त्रीले जनअपे...
प्रदेश १ मा पनि सरकार बनाउन दलहरूबीच बहुपक्षीय गठबन्धन गर्नुपर्ने भएको छ ।
बहुमत कसैले पनि नल्याएपछि सरकार बनाउन दलहरू सांसदको जोडघटाउमा लागेका छन् । सत्ता गठबन्धन र विपक्षी गठबन्धन दुवैले बहुमत प्राप्त गरेका छैनन् ।
प्रदेश १ सरकार बनाउन जसपा र राप्रपा निर्णायक छन् । १ सीट प्राप्त गरेको जसपा सबैभन्दा निर्णायक छ । सत्ता गठबन्धनमा रहेका नेपाली कांग्रेस, माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादीले ४६ सीट प्राप्त गरेका छन् । त्यस्तै विपक्षी गठबन्धन एमाले राप्रपा र जसपाको ४७ सीट पुग्छ ।
प्रदेश नम्बर १ मा नेकपा एमाले ठूलो पार्टी बनेको छ । दोस्रोमा कांग्रेस, तेस्रोमा माओवादी केन्द्र, चौथोमा राप्रपा, पाँचौंमा एकीकृत समाजवादी र छैटौं जसपा छन् ।
एमालेले प्रदेश १ मा समानुपातिक र प्रत्यक्षमै धेरै सीट जितेको छ । समानुपातिकतर्फ एमालेले १५ सीट जितेको छ भने कांग्रेसले १२, राप्रपा र माओवादी केन्द्रले ४–४ तथा जसपा र नेकपा एकीकृत समाजवादीले समानुपातिकतर्फ १–१ सीट जितेका छन् ।
प्रत्यक्षतर्फ एमालेले २५, कांग्रेसले १७, माओवादी केन्द्रले ९, नेकपा एकीकृत समाजवादीले ३ र राप्रपाले २ सीट जितेका छन् । समानुपातिक तथा प्रत्यक्ष दुवै जोडेर एमालेले ४० सीट जितेको छ । एमालेलाई सरकार बनाउन अब ७ सीट आवश्यक हुन्छ । राप्रपाको ६ सीट रहेको छ ।
राप्रपाले एमालेलाई सघाए १ सीट अपुग हुने देखिन्छ । यस्तै नेपाली कांग्रेसले २९, माओवादी केन्द्रले १३, एकीकृत समाजवादी पार्टीले ४ सीट जितेका छन् । उनीहरूको ४६ सीट हुन्छ ।
जसपाले १ सीट जितेको छ । त्यो एक सीट जता हुन्छ, त्यतै बहुमत पुग्छ ।
प्रदेश १ मा जसपा पनि सत्ता गठबन्धनमै रहेको छ । संघीय सरकारमा शेरबहादुर देउवाले जसपाबाट मन्त्री बनेकाहरूलाई पदमुक्त गरे पनि प्रदेश १ का मुख्यमन्त्री राजेन्द्र राईले भने स्वास्थ्य मन्त्री रहेका जयराम यादवलाई हटाएनन् । चुनावमा पराजय भोगे पनि मन्त्री यादव सत्तामै छन् ।
चुनाव अगाडि नै एमालेसँग समीकरण गरेको जसपाले कसलाई सघाउँछ भन्ने टुंगो नभएका कारण प्रदेश १ सरकार कसले बनाउने भन्ने अन्योल छ ।
उपेन्द्र यादवले एमालेसँगको सहकार्य सकिएको बताएका थिए । यसले अहिलेको सत्ता गठबन्धनलाई राहत मिलेको थियो । तर, जसपाका संघीय परिषद अध्यक्ष तथा सुनसरी क्षेत्र नम्बर १ बाट निर्वाचित प्रतिनिधिसभा सदस्य अशोक राईले अध्यक्ष यादवको भनाई व्यक्तिगत भनेपछि एमालेलाई राहत मिलेको छ ।
अहिले दुवै दलका गठबन्धनका नेताले राप्रपा र जसपाका नेता फकाइरहेका छन् । संघमा कस्तो समीकरण बन्छ त्यही समीकरण प्रदेशमा बन्ने भएकाले प्रदेश सरकार कसको बन्ने भन्ने अन्योल कायम छ ।
समानुपातिकको यस्तो छ मत परिणाम
२०७४ सालमा कूल सदर मत १७ लाख ३६ हजार ६२२ रहेकोमा २०७९ को निर्वाचनमा १८ लाख ९९ हजार १४४ मत सदर भएको निर्वाचन आयोगले जनाएको छ ।
अघिल्लो निर्वाचनभन्दा १ लाख ६२ हजार ५२२ बढी मत सदर भएको देखिन्छ ।
ठूलो पार्टी बनेको एमालेले अघिल्लो चुनावको तुलनामा ८ हजार २४६ कम मत कम पाएको छ । एमालेले ६ लाख ६५ हजार ४६० मत पाएको छ । एमालेले २०७४ सालमा प्रदेशसभामा ६ लाख ७३ हजार ७०९ मत पाएको थियो ।
कांग्रेसले समानुपातिकमा अघिल्लोपटक भन्दा २३ हजार २९० कम पाएको छ । अघिल्लो चुनावमा ५ लाख ८६ हजार २४६ मत पाएको कांग्रेसले यो चुनावमा ५ लाख ६२ हजार ९५६ मत पाएको छ ।
माओवादी केन्द्रले पनि अघिल्लो निर्वाचनमा भन्दा यो निर्वाचनमा २५ हजार ५३६ कम मत पाएको छ । माओवादी केन्द्रले २०७४ मा २ लाख ६ हजार ७८१ मत पाएकोमा यसपटक १ लाख ८१ हजार २४५ मत पाएको छ ।
प्रदेशमा राप्रपाले राम्रो सफलता हात पारेको हो । राप्रपाले प्रदेशमा छलाङ नै मारेको छ । राप्रपाले २०७४ सालमा ५७ हजार ३४२ मत ल्याएकोमा योपटक १ लाख ४१ हजार १६९ मत बढाउँदै करीब २ लाख मत प्राप्त गरेको छ ।
२०७४ को निर्वाचनमा चौथो दल बनेको जसपा भने यसपटक खुम्चिएको छ । उसले २०७४ सालमा ७० हजार ४५६ मत पाएकोमा यसपटक ८ हजार ७५३ कम अर्थात् ६१ हजार ७२३ मत मात्र पाएको छ । अघिल्लोपटक प्रदेशसभामा प्रत्यक्षमा १ र समानुपातिकमा २ गरी जसपाका ३ सांसद थिए ।
सत्ताका नेतृत्व गरेको एकीकृत समाजवादीले भने ५५ हजार ९५७ मत पाएको छ ।
सरकारमा सहभागी मन्त्रीको कार्यक्षमतालाई लिएर प्रश्न उठेपछि अहिले सरकारमा रहेका मन्त्रीलाई फिर्ता बोलाएर मन्त्रिमण्डल पुनर्गठन गर्न सत्तारुढ दलहरूभित्र दबाब बढ्न थालेको छ । अपवादबाहेक सरकारमा सहभागी मन्त्रीले जनअपे...
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
गत चुनावबाट बालेन साह, रवि लामिछाने र हर्क साम्पाङहरूको उदयपछि परम्परागत दलसामु देखिएको चुनौती टरेको छैन । यही बेला अर्का एक व्यवसायीले पनि दलहरूसामु चुनौती खडा गर्ने गरी अभियान थालेका छन् । २०६४ सालयत...
कात्तिक २७ गते मन्त्रिपरिषद् बैठकले भिडियो शेयरिङ एप टिकटकमाथि प्रतिबन्ध लगाएपछि नेपाली समाजमा यसको पक्ष र विपक्षलाई लिएर बहस भइरहेको छ । कतिले टिकटकले सामाजिक सद्भाव र एकतामा खलल पुर्याएको भन्ने स...
मंगलवार सिंहदरबारमा बसेको प्रमुख दलका शीर्ष नेताको बैठकको एजेण्डालाई लिएर अहिले चौतर्फी बहस भइरहेको छ । ‘१२ बुँदे सम्झौता पक्षीय’ नेताहरूको निर्णय र निष्कर्ष थियो, ‘गणतन्त्रमाथि भएको प्रहारवि...
‘राष्ट्र, राष्ट्रियता, धर्म, संस्कृति र नागरिक बचाऊ’ अभियानका नाममा भोलि (मंसिर ७ गते) मेडिकल व्यवसायी दुर्गा प्रसाईंले गर्न लागेको कार्यक्रमलाई लिएर राजावादी दल राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा)मा प्...
जलवायु परिर्वतनसम्बन्धी सम्मेलन सन् १९९५ मा जर्मनीको बर्लिनबाट शुरू भई २८ औं कोप सम्मेलन दुबईमा भइरहेको छ । शुरू–शुरूका सम्मेलनमा मानव जीवन र प्रकृतिका बीच सन्तुलन कायम गरी दिगो विकास गर्न जोड दिएको पाइन्...
मखमली फुल्दा, मार्सी धान झुल्दा बहिनी आउने छिन्, दैलाको तस्वीर छातीमा टाँसी आँसु बगाउने छिन् .....। हाम्रो समयका चर्चित गायक नारायण रायमाझीको ‘नमुछे आमा दहीमा टीका’ बोलको गीत नि...
कमेडी क्लब चलाउने मुन्द्रे उपनाम गरेका एकजना मान्छे छन्। एकै श्वासमा चारवटा प्रश्न सोध्न सक्ने क्षमता भएका जानेमाने पत्रकार ऋषि धमलाको कार्यक्रममा पुगेर तिनले भन्न भ्याए, 'यो टिकटकका कारण मान्छेहरू अल्छी भए, कुन...