जेठ १९, २०८०
संघीय संसद्को बजेट अधिवेशन प्रारम्भ भई संवैधानिक प्रबन्धअनुसार दुवै सदनको संयुक्त बैठकमा यही जेठ १५ गते नेपाल सरकारका अर्थमन्त्रीबाट आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को वार्षिक आय–व्यय (बजेट) प्रस्तुत भइसकेको छ । ...
बैशाख ४, २०८०
जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) का अध्यक्ष उपेन्द्र यादव अहिले बारा-२ मा पाँचदलीय सत्ता गठबन्धनको साझा उम्मेदवार छन् ।
सप्तरी- २ मा जनमत पार्टीका अध्यक्ष डा. सीके राउतसँग पराजित भएपछि उनी बारा- २ मा उम्मेदवार बनेका हुन् ।
यस क्षेत्रबाट निर्वाचित रामसहायप्रसाद यादव उपराष्ट्रपति बनेपछि उपचुनाव गरिएको हो ।
कतिपयले यसलाई उपेन्द्रका लागि भनेर गर्न लागिएको उपचुनावका रूपमा पनि व्याख्या गरेको सुनिन्छ ।
उपेन्द्र दिनरात नभनी चुनावी अभियानमा खटेका छन् ।
सोमवार बाराको बउआइन गाउँमा घरदैलोका क्रममा भेटिएका उपेन्द्रसँग लोकान्तरकर्मी अजय अनुरागीले कुराकानी गरेका छन् ।
प्रस्तुत छ, कुराकानीको सम्पादित अंश:
चुनावी प्रचारप्रसारका क्रममा अहिले घरदैलोमा हुनुहुन्छ । कस्तो माहोल पाउनुभएको छ ?
जनतामा अत्यन्त उत्साह, अत्यन्त उमंग छ । उहाँहरूले महान् चाडपर्व आएजसरी लिएको पाएको छु । जनताको अपार श्रद्धा, सहानुभूति र माया पाएको छु ।
अहिले चुनावमा के एजेन्डा लिएर जानुभएको छ?
मैले मेरो आफ्नो एजेन्डाभन्दा पनि जनताकै एजेन्डा लिएर गइरहेको छु । विद्यालयमा पढाइ होस्, अस्पतालमा उपचार होस्, खेतमा सिञ्चाइ होस् । बेरोजगारी समस्या समाधान होस् । अर्थात् विकासको कुरालाई मैले एजेन्डा बनाएको छु ।
त्यसबाहेक समावेशिताको एजेन्डा अहिले पूरा भएको देखिँदैन । त्यसकारण यी नै मूलभूत सबाल लिएर चुनावमा गएको छु । जनताका मुद्दा जनताबाटै लिएर जनतासमक्ष जाने काम गरिरहेको छु ।
चुनावमा कोसँग कस्तो प्रतिस्पर्धा हुने देखिरहनुभएको छ?
खोई, प्रतिस्पर्धीहरू खोज्दा पनि कहीँ कतै भेटिएको छैन । तपाईंहरूले भेट्नुहोला, तर मैले त भेट्न सकेको छैन । जनताको अपार समर्थनका अगाडि कसले प्रतिस्पर्धा गर्न सक्छ र ?
तपाईं बाहिरको उम्मेदवार भएकाले स्थानीय उम्मेदवारलाई नै सहज हुने हो कि भन्ने आकलन गरिएको छ । तपाईंलाई बाहिरिया भनिरहेका छन् नि?
अब बाहिरिया भनेपछि कहाँको ? युरोप, अस्ट्रेलिया, अमेरिका वा कहाँको ? एउटै देशको नागरिक बाहिरको र भित्रको हुन्छ ? त्यो भन्नु नै गलत हो । सैद्धान्तिक, वैचारिक, राष्ट्रिय मुद्दाका आधारमा अगाडि नआएर, भित्रको, बाहिरको, यो जिल्लाको, त्यो जिल्लाको, यो जातको, त्यो जातको, यो टोलको, त्यो टोलको भन्नु सिद्धान्तविहीन राजनीति हो । विचारविहीन, नैतिकताविहीन राजनीतिज्ञले मात्र त्यस्ता कुरा गर्छन् ।
विगतमा गठबन्धन हुँदा मत ट्रान्सफर नभएको,अन्तरघात भएको कुराहरू आएका थिए । यसपटक कांग्रेससहित गठबन्धन सहयात्रीहरूको मत कत्तिको पाउँछु भन्ने विश्वास छ ?
होइन, त्यस्तो कुनै आशंका नगरे पनि हुन्छ । कांग्रेससहित पाँचदलीय गठबन्धनका साथीहरू एकसाथ छौं । एकसाथ हिँडिरहेका छौं । अन्तरघात कसका लागि गर्ने ? कुनै सम्भावना पनि छैन । त्यसको कुनै आवश्यकता नै छैन ।
तपाईंजस्तो हेभीवेट नेतालाई पनि पाँचदलीय गठबन्धनको बैसाखी आवश्यक किन पर्यो ?
अब देश नै विनागठबन्धन चल्दैन । कुनै एउटै पार्टीले यत्रो जटिल समस्यालाई हल गर्न सक्दैन । मिलेर नै सम्भव छ । एक्लै हिँड्नुभन्दा मिलेर नै हिँड्नु राम्रो नि, होइन र ? एक्लाएक्लै हिँडेर त देश बन्दैन ।
गत चुनावमा तपाईंले नेकपा एमालेसँग गठबन्धन गर्नुभएको थियो । अहिले फेरि उपचुनावमा सत्ता गठबन्धनमा आउनुभएको छ । यति छिटो किन गठबन्धन परिवर्तन गर्नुपर्यो ?
एमालेसँग गठबन्धन थिएन, सीटको तालमेल मात्रै थियो, त्यो पनि केही सीटमा । अहिलेको गठबन्धन त हामीले नै बनाएको हो नि । शुरूदेखि नै बनाएर ल्याएको हो । बीचमा मात्र एकाध सीटमा तालमेल गरेको हो ।
सप्तरीमा पराजित भएपछि तपाईंले नै लोकान्तरसँगको अन्तर्वार्तामा जनताले उपेन्द्र संसदमा नजाउन्, रेभोलुसनरी उपेन्द्रको भूमिकामा, पार्टी र संगठनको भूमिका रहुन् भन्ने जनादेश दिएको भन्नुभएको थियो । तर, अहिले फेरि उपचुनावमा होमिनुभएको छ नि !
एजेन्डा र मुद्दाको हिसाबले हाम्रो पार्टी रेभोलुसनरी नै हो । अहिले पनि रेभोलुसन इन्कम्प्लिट नै छ । अहिले पनि सामन्ती उत्पीडन छँदैछ । भ्रष्टाचार, लुटतन्त्र छँदैछ । अझै पनि भूमिसुधार हुन सकेको छैन । अझै पनि विपन्न जनताले न्याय पाउनसकेको छैन । यो पनि त रेभोलुसन नै हो नि ! रेभोलुसन भनेको खाली मारधार र फाइट मात्रै त होइन नि !
ग्रीन रेभोलुसन, व्हाइट रेभोलुसन, कल्चरल रेभोलुसन, इकोनोमिक रेभोलुसन पनि हुन्छ नि ! पोलिटिकल रेभोलुसनमा त धेरै अगाडि बढ्यौं तर सोसल र इकोनोमिकल रेभोलुसनलाई अगाडि बढाउनुपर्छ । त्यो भनेको विकाससँग जोडिएको हो । हरित क्रान्ति, स्वेत क्रान्ति किन नगर्ने ? त्यसैले त हाम्रो पार्टी समाजवादी हो ।
२०६४ सालदेखि पटक–पटक संघीय सरकारमा सहभागी हुनुभएको छ । र, पछिल्लो ५ वर्षदेखि मधेश प्रदेश सरकारको नेतृत्व नै तपाईंको पार्टीले गरेको छ । तर, कुनै पनि काम गर्न सक्नुभएको छैन भनेर प्रतिस्पर्धीहरूले भनिरहेका छन् नि ?
भन्नेहरूले के बुझ्नुपर्छ भने २५० वर्षको अन्धकार युगबाट भर्खर नेपाल जागृत भएर जनताहरू नागरिक अधिकारको उपभोग गर्दै अगाडि बढ्न थालेका छन् । त्यो थाल्नेबित्तिकै त गन्तव्यमा पुगिँदैन । त्यसले एउटा कोर्स लिन्छ । त्यति पनि नबुझ्नेहरू प्रतिद्वन्द्वी र प्रतिपक्षी हुनसक्छ त ?
संसदमा छिर्नका लागि र उपप्रधानमन्त्री बन्नकै लागि आफ्नै क्याडरको राजनीतिक जीवन समाप्त पारेर उपराष्ट्रपति बनाई अगाडि बढ्नुभयो भन्ने आरोप पनि सुनियो नि !
होइन, होइन, त्यस्तो कुरा होइन । सहकार्य गरेर राष्ट्र निर्माणमा अगाडि बढ्ने हो । अरू केही नपाएर यस्ता प्रचार गरिरहेका छन् ।
संघीय सरकारमा एउटा मन्त्रालय बाँकी राख्नुभएको छ । तपाईं आफैं उपप्रधानसहित वन मन्त्री बन्न खोज्नुभएको हो ?
दुईवटा खाली छ । दुईवटा मन्त्रालय र एक राज्यमन्त्री पाएका छौं । मेरो लागि खाली राखिएको हैन । अब चुनावलगत्तै त्यो फुलफिल हुन्छ । चुनावको कारण नभ्याएर खाली भएको हो ।
तपाईंले चुनाव जित्नुभयो भने आफैं मन्त्री बन्ने सम्भावना छ ?
अहिले हाम्रो पार्टीमा त्यस्तो कुनै छलफल वा निर्णय भएको छैन । त्यस विषयमा मैले सोचेको पनि छैन ।
मधेश प्रदेशमा सरकारको नेतृत्व फेरिने, तपाईंहरूले सत्ता कांग्रेस वा लोसपामध्ये कुनै एकलाई हस्तान्तरण गर्ने भद्र सम्झौता भएको भनिएको छ । के त्यो सत्य कुरा हो?
होइन, अहिले कुनै सम्झौता भएको छैन । आलोपालो सरकारको नेतृत्व गर्ने कुरा भएको छ ।
आलोपालो कोसँग ? कांग्रेस, लोसपा वा जनमत कोसँग ?
कुनै पनि पार्टीको बहुमत केन्द्रमा पनि छैन, यहाँ प्रदेशमा पनि छैन । त्यसैले प्रदेशमा आलोपालो हुने हो । त्यो गठबन्धनले गर्ने निर्णयको आधारमा हुन्छ । त्यस विषयमा अहिले गठबन्धनमा कुनै निर्णय भएको छैन ।
प्रदेश सरकार चुनावलगत्तै फेरिने हो वा साढे २ वर्षपछि ?
चुनावलगत्तै फेरिन्छ भनेर हल्ला चलाउनु बेकारको कुरा हो । गठबन्धनले आवश्यक ठानेको बेलामा निर्णय गरेर फेरबदल हुनसक्छ । तर, निश्चित अवधिका लागि एउटाले, त्यसपछि अर्को अवधिको लागि अर्कोले नेतृत्व लिने हो । त्यसको एउटा सूत्र नै बन्छ, सोही आधारमा हुने हो । अहिले कुनै सूत्र बनिसकेको छैन । त्यो बाहिरी हल्ला मात्र हो ।
जनमत पार्टी अहिले पनि मधेश प्रदेशमा छँदैछ । यहाँ उपचुनावमा तपाईंहरूबीच प्रतिस्पर्धा पनि भइरहेको छ । के भन्नुहुन्छ ?
हामी प्रतिशोधको, असहिष्णुताको, घृणाको, विद्वेषको राजनीति गर्दैनौं भन्ने यसले पनि प्रमाणित गर्छ नि !
नेकपा एमालेलाई पनि प्रदेश सरकारबाट हटाउन निकै समय लगाउनु भयो नि !
ठीक टाइममा हटाएको हो ।
त्यसो हो भने एमालेसँगको सहकार्य तोडियो होइन ?
अब हाम्रो आफ्नै गठबन्धन भइसकेपछि अर्को गठबन्धनको आवश्यकता छैन । अब राष्ट्रिय मुद्दामा, अन्तर्राष्ट्रिय मुद्दामा, राष्ट्र हितमा एमालेसँग सहकार्य हुन सक्छ । तर, गठबन्धनले नै त्यस्तो सहकार्य गर्छ ।
एकातर्फ पाँचदलीय गठबन्धनले तपाईंलाई जिताउन अभियान चलाएको देखिन्छ भने अर्कातर्फ उपेन्द्र यादवलाई जसरी पनि हराउनुपर्छ भनेर अभियान चलाएको पनि देखिन्छ,यसलाई कसरी हेर्नुभएको छ ?
त्यस्तो छैन । यसको मतलब यो गठबन्धनबाट अर्को गठबन्धन बन्ने सम्भावना छैन ।
तपाईंले जित्ने आधारहरू के-के छन् ?
सबै पार्टी लागेका छौं । सबै जनता एकजुट छन् । जनतामा जुन उत्साह र उमंग छ, त्यो नै मैले जित्ने आधार हो ।
भाषा अवरोधक त बनेको छैन नि ?
कुनै अवरोधक छैन । भनिन्छ नि, लभ र वारमा भाषाले रोक्दैन । कुनै अवरोध गर्दैन । बोल्नै नजाने पनि, भाषै नबुझे पनि प्रेम त हुन्छ । भाषा त्यहाँ अवरोधक हुँदैन । यो त झन् सामाजिक र राजनीतिक गतिविधि हो, भाषाले के अवरोध गर्छ त ?
स्थानीय उम्मेदवार भएकाले हामी जित्छौं भनेर जनमत पार्टीले दाबी गरिरहेको छ । त्यसबारे के भन्नुहुन्छ ?
हामी मधेशको मान्छे, मधेशमा जहाँ पनि स्थानीय नै हुन्छ ।
मधेशको एजेन्डा पनि विभाजित भएको हो?
मधेशको एजेन्डा विभाजित भएको छैन । मधेशमा रहेका आन्दोलनकारी शक्तिहरू विभाजन भएका हुन् । त्यसले मधेश आन्दोलनलाई केही हदसम्म नोक्सान नै पुर्याएको छ । त्यसलाई हामीले एक हदसम्म एकताबद्ध बनाएर अगाडि बढ्ने र सबैलाई समेटेर लाने प्रयास गरेका हौं ।
सत्तामा पुग्दा एजेन्डा बिर्सिनुहुन्छ भन्ने आरोप पनि लाग्ने गरेको छ नि !
हामी सत्तामा हुँदा संविधान संशोधनका लागि आयोग गठन गरेपछि एमाले सरकारबाट बाहिरिनुपरेको हो । एजेन्डा बिर्सिने कुरा हुँदैन ।
त्यसो हो भने संविधान संशोधन अहिले पनि तपाईंको एजेन्डा हो?
त्यो मेरो मात्र होइन, संसारकै सबैभन्दा उत्कृष्ट संविधान भन्नेहरूको एजेन्डा बनिसकेको छ ।
लोसपाका वरिष्ठ नेता राजेन्द्र महतो पनि यहाँ उम्मेदवार बन्ने चाहना राख्नुभएको थियो । तर, उहाँको पार्टीले तपाईंलाई नै समर्थन गर्यो । जसपा र लोसपाबीच फेरि एकता हुन लागेको हो ?
अहिले निकट भविष्यमा एकता हुने कुरा छैन । अहिले सहकार्य हुने हो । भविष्यमा पार्टी एकता पनि हुन सक्छ ।
संघीय संसद्को बजेट अधिवेशन प्रारम्भ भई संवैधानिक प्रबन्धअनुसार दुवै सदनको संयुक्त बैठकमा यही जेठ १५ गते नेपाल सरकारका अर्थमन्त्रीबाट आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को वार्षिक आय–व्यय (बजेट) प्रस्तुत भइसकेको छ । ...
मंसिर ४ को निर्वाचनमा नेपाली कांग्रेस सबैभन्दा ठूलो दल भयो । कांग्रेसले ८९, एमालेले ७८, माओवादीले ३२ सीट जिते । नयाँ दलका रूपमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले २० सीट जित्यो । अर्को नयाँ दलको रूपमा आएको जनमत पार्ट...
बुधवार उच्च अदालत विराटनगर पुग्दा धरान उप–महानगरपालिकाका मेयर हर्क साम्पाङ एक वकिलसहित भेटिए । मुद्दाको पेशी भएकाले उनी आफैं उपस्थित भएका रहेछन् । धरान खानेपानी विकास बोर्डको बैठक नबोलाएको भन्दै सा...
नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले नेपाल समाजवादी पार्टी (नेसपा)का एकजना अध्यक्ष महिन्द्र राय यादवलाई पार्टी एकताका लागि पत्र पठाएपछि नेसपामा खैलाबैला उत्पन्न भएको छ ।&nb...
नेकपा एमालेको समर्थनमा नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ प्रधानमन्त्री बनेपछि देशको राजनीतिले नयाँ कोर्स लिएको छ । तर, नयाँ प्रधानमन्त्रीले विश्वासको मत नलिँदै सरकार गिराउने खे...
नेकपा एमाले संसदीय दलका उपनेता सुवास नेम्वाङले आफूलाई नेपालको संसदीय अभ्यासमा अनुभवी र अभिभावकीय छवि बनाउन सफल भएका छन् । तत्कालीन संविधानसभा अध्यक्षसमेत रहेका नेम्वाङले संविधानसभासहित छ पटक व्यवस्थापिका&nd...
मखमली फुल्दा, मार्सी धान झुल्दा बहिनी आउने छिन्, दैलाको तस्वीर छातीमा टाँसी आँसु बगाउने छिन् .....। हाम्रो समयका चर्चित गायक नारायण रायमाझीको ‘नमुछे आमा दहीमा टीका’ बोलको गीत नि...
कमेडी क्लब चलाउने मुन्द्रे उपनाम गरेका एकजना मान्छे छन्। एकै श्वासमा चारवटा प्रश्न सोध्न सक्ने क्षमता भएका जानेमाने पत्रकार ऋषि धमलाको कार्यक्रममा पुगेर तिनले भन्न भ्याए, 'यो टिकटकका कारण मान्छेहरू अल्छी भए, कुन...
केही वर्षअघि विद्वान प्राध्यापक डा. अभि सुवेदीले कान्तिपुरमा लेख्नुभएको एउटा प्रसंगबाट आजको चर्चा शुरू गर्नु उपयुक्त हुनेछ । त्यस प्रसंगमा नेपाली कांग्रेसका वर्तमान सभापति शेरबहादुर देउवाले पूर्व प्रधानमन्त्रीको हैस...