त्यतिबेला गोपाल सर्लाही हरिवनको एक सरकारी कार्यालयमा जागिरे थियो । एक दिन उसलाई काम विशेषले काठमाडौं जानुपर्ने काम पर्‍यो । साथमा थियो थापा थरी सहकर्मी साथी हरिवनकै ।

साँझ ५ बजेतिर हरिवनबाट छुटेको बस चिया खानका लागि चन्द्रनिगाहापुर पुगेर रोकियो । गोपालले पनि चिया बिस्कुट खायो साथीसँगै ।

थापा काजी साथी थियो बढी नै ठट्टा र मोजमस्ती गर्न चाहने । उसले चुरोटमा चरेस भरेर ल्याएको रहेछ । खाने होइन भन्दै बस हिँड्नासाथ एक खिल्ली चुरोट निकाल्यो । चरेसको नाम सुन्ने बित्तिकै गोपालले झस्किँदै भन्यो, ‘चरेस ! कहाँबाट ल्याइस् ?’ तर उसले मरिकाटे बताएन । उल्टै ‘जहाँसुकै फलोस् फल खान पाए भएन र ?’ भन्दै सलाई कोर्नतिर लाग्यो ।

शुरूमा आफैंले २–४ सर्को तानेर गोपाललाई दियो । गोपालले त्यसअघि चरेसको नाम मात्र सुनेको थियो, खाएको थिएन । सोझै नकार्दै भन्यो, ‘अहँ म त खान्न तिमी खाऊ ।’ 

उसले गोपालको कुरा सुन्नै चाहेन । मुस्कुराउँदै भन्यो, ‘एक पटक तानेर त हेर मजा आउँछ । यस्तै यात्रामा त खाने हो नि ! अघिपछि त म पनि कहाँ खान्छु र ?’

सायद ‘संसर्गजा दोष गुणा भवन्ति’ भनिएको यसैलाई हुनुपर्छ । उसकै लहैलहैमा लागेर गोपालले पनि १–२ सर्को तान्यो । 

हिजो आज सार्वजनिक यातायातमा धुम्रपान गर्न पाइन्न क्या र ! सरकाले नै त्यस्तो नियम बसाए जस्तो लाग्छ तर त्यतिबेला त्यस्तो थिएन । प्रायः सबै यात्री चुरोट–बिँडी तानिरहेका हुन्थे । केही यात्री नखाने पनि हुन्थे र विरोध पनि गर्थे तर बहुमतको अगाडि कसको के लाग्ने ? अल्पमतलाई पेल्नेहरूको कमी अहिले त छैन भने यो त थियो उस जमानाको कुरा । 

चरेस तान्ने बित्तिकै गोपाललाई एकछिन रिँगटा लागे जस्तो भएको थियो । त्यसपछि के भो उसैले थाहा पाएन । 

करीब १२ बजेतिर नारायणघाट आएर बस रोकिएको रहेछ खाना खानका लागि । साथीले बोलाएपछि ब्युँझियो र नजिकैको होटलमा छिर्‍यो हल्लिँदै तर खाना भने कति खायो पत्तो पाएन । खाना दिने भाइले कति पटक थप्यो, त्यो पनि थाहा भएन । बिस्तारै दिन छाड्यो । गोपाल माग्थ्यो ऊ हुन्छ भन्दै जान्थ्यो र उतै हराउँथ्यो । गाडीले यात्री बोलाउन थाल्यो हर्न थिचेर । विचरा गोपाल के गरोस् पेट भरिएकै थिएन । साथीका निम्ति बलै तानेर बसमा खोच्नुको विकल्प थिएन ।  

त्यति बेलासम्म सायद पिरो र अमिलोले होला गोपालको नशा केही उत्रिसकेको थियो तर भइदियो के भने बस छुट्नासाथ साथीले पुनः अर्को खिल्ली सल्कायो र १–२ सर्को तानेर उसलाई पनि दियो । गोपाल पनि के कम ? अब त उसले पनि स्वाद पाइसकेको थियो । २–३ सर्को मज्जैले तान्यो । त्यसपछि भने गोपाललाई अलि बढी नै भयो । एकैछिनसम्म त गाडी गुडेको थाहा पाएको थियो, त्यसपछि भने गडबड नै गडबड !
 
बस कहिले झ्वाम्म त्रिशूलीमा खस्थ्यो, कहिले ढड्याम्म पहरोमा ठोकिन्थ्यो । प्रत्येक पटक गोपाल लौ मार्‍यो भन्दै चिच्याउँथ्यो तर सुन्ने कसले । हुन सक्छ उसलाई कराएको जस्तो लागेको मात्र पो थियो कि ? यस्तै–यस्तै विपत्तिको सामान गर्दै उसलाई मुग्लिन आइपुगेकोसम्म हेक्का छ, त्यसपछि कहाँ पुग्यो र के भयो ? पत्तो पाएन ।

ब्युँझिँदा आफूलाई काठमाडौंको पुरानो बसपार्कमा पायो । त्यो पनि निकैबेर नियालेर हेर्दा मात्र थाहा पाएको हो । पहिले त कहाँ हो कहाँ जस्तो लागेको थियो । समय भने नजिकैको घण्टाघरले संकेत गरेको थियो १२ बज्यो भनेर । झोलातिर हेर्‍यो केही देखेन । खल्ती छाम्यो त्यो पनि भेटेन । कुन सट्को कुनै सज्जनले झोला र पैसाको समेत १२ बजाइसकेका रहेछन् । नचाहिँदो भाउँतो गरेपछि फल नभोगी कहाँ सुख पाइँदो रहेछ र ?

उता साथी भने अहिले पनि घुरिरहेको थियो । उसले आत्तिँदै बोलायो र आफ्नो हालत बतायो । ऊ पनि हो र भन्दै उठेर खल्ती छाम्न थाल्यो । उसको पनि सँगसँगै हालत खराब भइसकेको रहेछ । न साथको झोला भेट्यो, न खल्तीको पैसा । 

अब पर्‍यो फसाद ! के गर्ने ? साथमा दुवैसँग १ पैसा छैन । कामका लागि काठमाडौं आएको अन्यत्रै फसाइदियो कसैले साह्रै नराम्रोसँग । त्यसपछि उनीहरू दुःख पाइस् मंगले आफ्नै ढंगले भन्ने पुरानो उखान सम्झिँदै रत्नपार्कतिर लागे । रत्नपार्क त पुगे तर गर्ने के ? काठमाडौंको रत्नपार्कमा कठैवर भन्ने को नै हुन्छन् ?

त्यत्तिकैमा एउटा चमत्कार भयो । त्यतै कतै खुइय गरेर बसिरहेको बेला गाउँतिरका एक पुराना साथी फेला परे । उनी कताबाट आएका थिए र कहाँ जान हिँडेका थिए ? उनै जानून् । गोपाललाई भने साक्षात् भगवान् नै उपस्थित भएका हुन् कि जस्तो लाग्यो ।

गोपालले उनैलाई आफ्नो हालत बतायो र सहयोगको याचना गर्‍यो । उनी रहेछन् अलि बढी नै मनकारी । तत्कालै त्यहीँको होटलमा लागेर खाना खुवाएर त्यसै दिन बेलुकाका लागि बसको टिकट काटिदिए । त्यसपछि राम्रोेसँग जानुहोला है भन्दै बाटो खर्चबापत ५०० रुपैयाँ थमाएर हिँडे । त्यसपछि कता लागे ? पत्तो भएन । गोपालले न कहाँबाट आएका थिए भन्ने थाहा पाएको थियो, न कता हिँडे भन्ने नै थाहा पायो ।

त्यतिबेला गोपालले यो गुन तिर्न त सक्दिनँ तर पैसा भने भेटेको बेला फिर्ता गर्छु है भनेर उनलाई बिदा गरेको थियो तर भेट्न भने अहिलेसम्म पनि सकेको छैन । हुन सक्छ उनीसँगको भेट पनि भाङको नशामा त्रिशूलीमा बस खसे जस्तै पो थियो कि तर उनले सहयोग गरेका भने साँचो थियो । नत्र उनीहरू कसरी हरिवन फर्कन सक्थे र ? गोपालका लागि अहिलेसम्म पनि यो रहस्य–रहस्यमै रहेको छ र सम्भवतः पछिसम्म पनि रहस्यमै रहनेछ । 

त्यस दिनदेखि गोपालले यस्तो नशालु चिजको सेवन कहिल्यै गर्ने छैन भनेर कसम खायो । साथीले के कुन्नि थाहा छैन । किनकि हरिवन छाडेदेखि ती सहकर्मी साथीलाई गोपाले भेटेकै छैन ।

संसारमा नराम्रो कर्म गर्ने मानिसले राम्रो फल पाएको उदाहरण कतै भेटिएको छैन । जस्तो करणी उस्तै भरणी भन्ने त उखानै छ । गोपाल र उसको साथीलाई पनि त्यस्तै भएको छ । हाल उसले के सोचेको छ कुन्नि थाहा छैन तर गोपाललाई भने अहिले पनि त्यसलाई सम्झिँदा कस्तो कस्तो लाग्ने गरेको छ ।