दशैंको पूर्वसन्ध्यामा चीनबाट पर्याप्त मात्रामा कपडा नआउँदा उपभोक्ताहरूले ‘पुरानै’ कपडामा चित्त बुझाउनुपर्ने भएको छ । 

चीनबाट सीमित मात्रै कपडा आयात भएकाले बजार माग धान्न व्यवसायीहरूलाई समेत धौधौ परेको छ ।

कोरोना महामारीका कारण चीनबाट धेरै मात्रामा कपडा आयात गर्न नसक्दा व्यवसायीहरूले अहिले पुरानै मौज्दात (स्टक)मा रहेको कपडा बिक्री गरिरहेका छन् । 

भृकुटीमण्डपका एक कपडा व्यवसायीले भने, ‘भन्न त अहिले नयाँ नै कपडा भनेका छौँ, तर धेरै जसो केही समयअघि ल्याएर राखिएको कपडा हो ।’

उनका अनुसार अहिले दशैंका लागि नयाँ कपडा चीनबाट निकै न्यून मात्र आएको छ ।

बजारमा २५ प्रतिशतमात्रै नयाँ कपडा 

अहिले बजारमा करीब २५ प्रतिशत मात्रै कपडा चीनबाट आएको छ ।

चीनबाट निकै न्यून मात्रामा मात्रै कपडा आइरहेको हिमालय सीमापार व्यापार संघका अध्यक्ष बच्चु पौडेलले लोकान्तरलाई बताए । 

उनका अनुसार अहिले विगतका आउनेभन्दा ७५ प्रतिशत कम मात्रै आयात भएको छ । अर्थात् अहिले बजारमा २५ प्रतिशतमात्रै नयाँ चिनियाँ कपडा बिक्री भइरहेको छ । 

अहिले प्रायः व्यवसायीहरूले अघिल्लो वर्ष नबिकेको कपडा बेचिरहेका छन् । 

‘अहिले व्यापार व्यवसाय चौपट छ, समयमै सामान नआएपछि व्यवसाय त गइहाल्यो,’ लोकान्तरसँग अध्यक्ष पौडेलले भने । 

कोभिड– १९ देखि नै चीनले कन्टेनरहरू कम पठाइरहेको छ । जसका कारण अहिले पनि दैनिक रूपमा ७ देखि ९ वटामात्रै कन्टेनर आइरहेको छ । 

कन्टेनर विगतको तुलनामा निकै न्यून आउँदा आवश्यक पर्ने सामानहरू नआइपुगेको अध्यक्ष पौडेल बताउँछन् । 

उनका अनुसार विगतमा चीनबाट दैनिक करीब एक सय ५० भन्दा बढी कन्टेनरमा सामान नेपाल भित्रने गरेको थियो । 

तर कोरोना शुरू भएसँगै चीनले दिनमा सामान्यतया ७ वटा कन्टेनर पठाइरहेको छ । तर कहिलेकाहीँ भने उसले ९ वटासम्म कन्टेनर पठाइरहेको अध्यक्ष पौडेलको भनाइ छ । 

मुख्य चाडपर्वमै सामान नहुँदा समस्या

विशेष गरी ग्रामीण भेगमा दशैँमा नेपालमा नयाँ कपडा लगाउने चलन अझै पनि छ । 

गाउँमा तथा शहरमा पनि प्रायले दशैंमा नयाँ कपडा किन्ने गरेका छन् । 

यसरी कपडाको माग उच्च रहने समयमा अहिले जम्मा २५ प्रतिशतमात्रै नयाँ चिनियाँ कपडा भित्रिएका छन् । 

नेपालमा चीनबाट आयात हुने कपडाको बजार हिस्सा सबैभन्दा ठूलो छ ।

अध्यक्ष पौडेलका अनुसार नेपालको करीब ७० प्रतिशत बजार चिनियाँ कपडाले ओगटेको छ । 

बाँकी ३० प्रतिशत अन्य मुलुकबाट आयात भएका र स्वदेशी उत्पादनकै कपडा प्रयोग हुँदै आएको छ । 

सामान्य अवस्थामा नेपाली बजारमा चीनबाट दशैंमा ५० प्रतिशतभन्दा बढी कपडा आयात हुने गरेको थियो । 

अध्यक्ष पौडेल भन्छन्, ‘करिब १० महिनामा ५० प्रतिशत कपडा चीनबाट आयात हुन्थ्यो । बाँकी ५० प्रतिशत दशैंतिहारमा मात्रै आयात हुन्थ्यो ।’

तर अहिले त्यो परिणाम घटेर २५ प्रतिशतमा झरेको उनको भनाइ छ । 

कन्टेनर थप्न पहल 

बजारमा मालसामानको अभाव भएसँगै सरोकारवालाहरूले कन्टेनर थपेर सहज पारिदिन चिनियाँ पक्षलाई आग्रह गरिरहेका छन् ।

हिमालय सीमापार व्यापार संघका अध्यक्ष पौडेल अहिले विभिन्न सरोकारवाला निकायलाई आफूहरूले भनिरहेको भएपनि कन्टेनरमा चीनले लचिलो नीति नलिएको सुनाउँछन् । 

उनले भने, ‘हामीले सबैसँग परामर्श गरिरहेका छौँ, सहजीकरणका लागि पहल गरिदिन भनिरहेका छौँ । तर चाडबाडको मुखमै यो काम भएको छैन ।’

उनले अहिले कन्टेनर संख्या १५ देखि २० वटासम्म बनाउन आफूहरूले पहल गरिरहेको समेत बताए ।  

आश्वासन आएको छ– रसुवा भन्सार

रसुवा भन्सार कार्यालयका प्रमुख भन्सार अधिकृत रामप्रसाद रेग्मीले अहिले कन्टेनर संख्या बढाउन पहल भइरहेको लोकान्तरलाई जानकारी दिए । 

उनका अनुसार कोभिड अगाडि नेपाली कन्टेनर नै केरुङमा पुगेर सामान ल्याउँदथे । 

विगतमा दैनिक साढे २ सयभन्दा बढी कन्टेनरले सामान ल्याउने गरेकोमा अहिले सो संख्या ९ मा सीमित छ ।   

‘पहिला अढाइ सयभन्दा बढी कन्टेनरले सामान ल्याउने ठाउँमा अहिले जम्मा ७ देखि ९ कन्टेनरले सामान ल्याएको छ,’ प्रमुख कर अधिकृत रेग्मीले भने, ‘यसबाट त व्यवसायीहरूको सामान रोकिइरहेको छ भन्ने सिधै देखिन्छ ।’

अहिले यो संख्या बढाउन पहल भइरहेको समेत प्रमुख कर अधिकृत रेग्मीले बताए । 

‘अहिले परराष्ट्र मन्त्रालय र वाणिज्य मन्त्रालयमार्फत पनि सहजीकरणका निम्ति पहल भइरहेको छ,’ उनले भने ।

उनका अनुसार नेपालको चाडपर्व लक्षित सामान सहज रूपमा उपलब्ध गराउनका लागि केही दिनमा नै कन्टेनर संख्या बढाउने आश्वासन चिनियाँ पक्षले दिएको छ । 

अहिले भइरहेको पहलमा बिहान र दिउँसो २ पटक गरेर १४ वटा कन्टेनर पुर्‍याउने बताइएको छ । 

‘बिहान एक शिफ्ट ७ वटा कन्टेनर पठाउने र दिउँसो पनि ७ वटा कन्टेनर पठाउन हामीले आग्रह गरेका छौँ, उताबाट पनि सकारात्मक जवाफ आएको छ,’ उनले भने ।

उनले दशैं अगाडि नै कन्टेनर थपिनेमा भने आशंका व्यक्त गरे । ‘ल्हासाबाट २/४ दिनमा नै कन्टेनर पठाउने भनिएको छ, यताउता गर्दा दशैं नसकिएला भन्न सकिन्न ।’

भन्सार विभाग भन्छ– समस्या छैन 

यता भन्सार विभागले भने अहिले चीनसँगको नाकामा समस्या नभएको जनाएको छ । 

भन्सार विभागका निर्देशक पुण्य विक्रम खड्काले अहिले नाकामा समस्या नरहेको बताए । 

उनले तातोपानी भन्सारसम्म आउने कन्टेनरको संख्या पनि असोज ७ गतेदेखि थपिएको जानकारी दिए । 

सूचना अधिकारी समेत रहेका खड्काले भने, ‘तातोपानी नाकामा पहिला १० वटा मात्रै कन्टेनर आउने गरेको थियो । तर अहिले ३० वटा कन्टेनर आउने गरी सहमति भएको छ ।’

यस्तै रसुवागढीतर्फ पनि गाडीहरू थप्नका लागि उनीहरू सकारात्मक रहेको पाइएको उनले बताए । 

उनले भने, ‘पछिल्ला दिनहरूमा चीनबाट आयात हुने सामान कन्टेनर अभावमा रोकिएको जस्तो लाग्दैन, अहिले समस्या छैन ।’