मानवअधिकार सम्बन्धी संयुक्त राष्ट्रसंघीय उच्चायुक्तको कार्यालयकी प्रमुख मिशेल बाचेलेले चीनको सिन्च्याङ प्रान्तको भ्रमण सम्पन्न गरेकी छन् । 

उनको भ्रमणपछि उच्चायुक्तको कार्यालयले जारी गरेको विज्ञप्तिमा रोचक कुराहरू परेका छन् । 

उनले चीनमा मानवअधिकारको सवालमा निकै धेरै सुधार आएको उल्लेख गरेकी छन् । गरीबी न्यूनीकरण तथा चरम गरीबीको उन्मूलनलाई उनले व्यापक सफलताका रूपमा चित्रण गरेकी छन् । 

चीनको उदयलाई रोक्नका लागि अमेरिकाले गरेको व्यापक प्रयास प्रतिबिम्बित हुने गरी मिडियामा चीनको दानवीकरण गर्ने गरिएको सन्दर्भमा राष्ट्रसंघको यो विज्ञप्ति इमान्दार छ । चीनले ८० करोडभन्दा बढी मानिसलाई गरीबीबाट उकासेको विषयलाई यसले क्रेडिट दिएको छ । 

बाचेलेले अन्य विषयमा पनि चीनको प्रशंसा गरेकी छन् । सर्वसुलभ स्वास्थ्य सेवा, सबैका लागि बेरोजगारी भत्ता, तथा दिगो विकास लक्ष्य तथा बहुपक्षीय २०३० एजेन्डामा सहयोगका लागि चीनले गरेको प्रयासलाई बाचेलेले प्रशंसा गरेकी हुन् । 

त्यस्तै महिलाको अधिकार र हित संरक्षणसम्बन्धी कानूनमा सुधार, देवानी संहिताको सुधार गरी यौन दुर्व्यवहारविरुद्धका प्रावधान समावेश गर्ने काम, महिला तथा बालबालिकाको संरक्षणका लागि घरेलु हिंसाविरुद्धको कानूनमा पीडकलाई रोक लगाउने व्यवस्थालाई पनि बाचेलेले उच्च मूल्यांकन गरेकी छन् ।

जबर्जस्ती श्रमविरुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय श्रम संगठनका दुईवटा महासन्धिमा चीन हालैका दिनमा पक्षराष्ट्र बनेको कुरालाई पनि बाचेलेले स्वागत गरेकी छन् । 

यो समेत गरी चीनले श्रमसमबन्धी २८ वटा महासन्धिमा हस्ताक्षर गरेको छ जबकि अमेरिका जम्मा १४ वटाको पक्षराष्ट्र छ ।

बाचेलेले सिन्च्याङका विषयमा पनि लामै चर्चा गरेकी छन् । 

चीन भ्रमणका क्रममा उनी काशगार कारागार, काशगार परीक्षण विद्यालय र व्यावसायिक शिक्षा तथा तालिम केन्द्र समेत पुगेकी थिइन् । ती तालिम केन्द्रहरूलाई पश्चिमी सञ्चारमाध्यमहरूले पुनःशिक्षा शिविर भन्ने गरेका छन् र चीनले त्यहाँ वीगर मुसलमानहरूलाई थुनेर यातना दिँदै राख्ने गरेको आरोप लगाउने गरेका छन् । 

काशगार सिन्च्याङ प्रान्तको महत्त्वपूर्ण शहर हो । सन् २००९ देखि २०१२ सम्म त्यहाँ दंगा भएका थिए । त्यसमा परी सयौं हान चिनियाँहरू मारिएका थिए । उक्त क्षेत्रमा तनाव बढ्न थालेको त्यही बेलादेखि हो । 

व्यावसायिक तालिम केन्द्रहरूलाई बाचेलेले आतंकवाद तथा अतिवादको प्रतिकार गर्ने चिनियाँ नीतिको कार्यान्वयनको संज्ञा दिएकी छन् । 

यसो भनेर उनले व्यावसायिक तालिम चलाउनका लागि चीनले गरेको तर्कलाई अनुमोदन गरेकी छन् । 

अनुमोदन गर्नु भनेको त्यसको प्रशंसा गर्नु चाहिँ हैन । यस कार्यक्रमको सञ्चालनमा स्वतन्त्र न्यायिक सुपरीवेक्षणको अभाव तथा हिंस्रक अतिवाद के हो भन्ने सुनिश्चित गर्न कानून कार्यान्वयन अधिकारीहरू निर्भर रहेका १५ इन्डिकेटरहरूका विषयमा उनले चिन्ता व्यक्त गरेकी छन् । 

त्यस्तै तालिम केन्द्रहरूमा बलप्रयोग तथा दुर्व्यवहारको आरोप र वैध धार्मिक क्रियाकलापमा लगाइएको कठोर नियन्त्रणका आरोपप्रति पनि उनको चिन्ता छ ।

त्यसबाहेक उनले विदेशमा रहेका केही वीगर परिवारले आफ्ना प्रियजनसँग सम्पर्क गुमाउन परेकोमा चिन्ता व्यक्त गरेकी छन् । निजी निवासमा गरिएको निगरानी स्वेच्छाचारी थुनाको हदमा पुग्ने पनि उनको भनाइ छ ।

व्यावसायिक शिक्षा तथा तालिम प्रणालीलाई भंग गरिसकिएको भनी आफूलाई चीन सरकारले आश्वस्त तुल्याएको बाचेलेले लेखेकी छन् । चीन सरकारले केही वर्षदेखि यो कुरा दोहोर्‍याउँदै आएको छ ।

बाचेलेको विज्ञप्तिमा नरसंहार भन्ने शब्द परेको छैन । अमेरिकाका पूर्व परराष्ट्रमन्त्री माइक पम्पेओले पहिलोपटक यसको उपयोग गरेका थिए र बहालवाला परराष्ट्रमन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केनले पनि त्यसैलाई दोहोर्‍याउने गरेका छन् । 

त्यो शब्द विज्ञप्तिमा नपर्नु भनेको त्यो आरोप झूटो हो भन्नु हो । 

राष्ट्रसंघको मानवअधिकार कार्यालय तथा चीनबीचको सहकार्यका विषयमा बाचेलेले आशा व्यक्त गरेकी छन् । दुवै पक्षले नियमित सम्पर्क स्थापना गर्ने विषयमा सहमति जनाएको तथा उल्लेख्य आदानप्रदान र सहकार्यका लागि कार्यदल बनाउने विषयमा पनि सहमति भएको छ ।

समग्रमा भन्दा बाचेलेको निष्कर्ष सन्तुलित छ । पश्चिमी अधिकारीहरूले चीनका विषयमा बोल्ने कुरा यत्तिको सन्तुलित हुने गर्दैन । चीनका बारेमा नकारात्मक अतिशयोक्ति पश्चिमाहरूको चरित्र बन्दै गएको छ ।