असार २९ गते फ्लाइ दुबईको उडानमार्फत त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल आएका २ जनालाई झण्डै १ केजी सुनसहित प्रहरीले नियन्त्रणमा लियो । 

विमानस्थल सुरक्षा कार्यालयले भन्सार पास भएर आएका सिन्धुपाल्चोकका ३० वर्षीय सोमबहादुर विकले लगाएको कपडा पगालेर ४१८ ग्राम सुनसहित विकलाई पक्राउ गरेको थियो ।

फ्लाइ दुबईको उडानबाटै असार ३० गते आएका मोरङको पथरी शनिश्चरे नरपालिका– ४ का २८ वर्षीय रिवाज गजमेरलाई ५५४ ग्राम सुनसहित पक्राउ गरिएको थियो । 

दुवै जनाले आफूले लगाएको शर्ट, पाइन्ट र अन्डरवेरमा सुनको धूलो लुकाएर ल्याएका थिए । भन्सार चेकिङ र स्क्रिनिङ पार गरेर बाहिर आएपछि उनीहरूलाई प्रहरीले पक्राउ गरेको थियो ।

जेठ २३ गते दुबईबाट नेपाल वायु सेवा निगमको फ्लाइट नम्बर आरए– २३० मार्फत काठमाडौं आएका ७ जनालाई ८ सय ८९ ग्राम सुनसहित पक्राउ गरिएको थियो ।

अपराध अनुसन्धान कार्यालयको टोलीले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको आगमन कक्षको गेटबाहिरबाट उनीहरूलाई पक्राउ गरेको थियो । 

प्रहरीले सैनामैना नरपालिका– १ रुपन्देहीका ४२ वर्षीय सुरेशबहादुर शाही, वाणगंगा नगरपालिका– ८ कपिलवस्तुका २९ वर्षीय सन्दीपचन्द ठकुरी, बारा जितपुरसिमरा उपमहानरपालिका– १६ का ४१ वर्षीय निर्मल घलान, धनुषाको बटेश्वर गाउँपालिका– ४ (क) राहुल भन्ने वरुणभक्त माथेमा, चीनको तिब्बत छेन्दु घर भई काठमाडौंको बौद्ध बस्ने लोप्सा ग्याल्सेन, नवलपरासी पश्चिम सुनवल नगरपालिका– १० का ४२ वर्षीय युवराज भुसाल र भारतको दिल्ली कृष्णनगरका ५१ वर्षीय अम राजपुतलाई पक्राउ गरेको थियो ।

प्रहरीले सुरेशबहादुर शाही र सन्दीप चन्द ठकुरीलाई त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको भन्सार चेक भएर बाहिर आएपछि पक्राउ गरेको थियो । उनीहरूले लगाएका लुगाहरू शर्ट, पाइन्ट र अन्डरवेरमा लुकाएर राखेको अवस्थामा सुन बरामद गरिएको थियो ।
 
पछिल्लो समयमा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट सुन बाहिरिरहेको यिनै घटनाक्रमहरूले पनि देखाउँछन् । विमानस्थलमा खटिएका सुरक्षा अधिकारीहरूले विमानस्थलको भन्सार विभागको एक्सरे मशिनलाई नै पार गरेर सुन बाहिरिने गरेको दाबी गर्दै आएका छन् ।

‘हामीले भन्सार विभागको मशिन पार गरेर बाहिरिएको सुन बरामद गरेका छौं ।  त्यसले पनि केही कमी कमजोरी छ भन्ने देखाउँछ,’ विमानस्थलका एक सुरक्षा अधिकृतले लोकान्तरसँग भने ।

भन्सार विभागले भने शरीरभित्र तरल पदार्थको रूपमा राखेर ल्याइएको सुन एक्सरे मशिनले पत्ता लगाउन नसक्ने बताएको छ ।

त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल भन्सारकी प्रवक्ता सोना श्रेष्ठका अनुसार एक्सरे मेसिनले मानिसको शरीरभित्र तरल पदार्थ बनाएर ल्याउने सुनहरू पत्ता लगाउन नसकिने बताइन् । 

‘पछिल्लो समय सुन लिक्विड बनाएर ल्याउने गरेको पाइएको छ, त्यो मशिनले पत्ता लगाउँदैन, प्रहरीको सहयोगले पक्राउ गर्ने गरेका छौं,’ त्रिभुवन विमानस्थल भन्सारकी प्रवक्ता सोना श्रेष्ठले भनिन्, ‘मशिनले मेटलहरू मात्र डिटेक्ट गर्ने हो ।’ 
 
गल्ती गर्नेलाई हामीले कारवाही गरेका छौंः प्रमुख भन्सार प्रशासक भट्टराई

पछिल्लो समय तस्करहरूले विभिन्न आइडिया प्रयोग गरेर ल्याएको सुन बरामद भइरहेको र त्यस्तो अवैध सुनलाई पास गराउन कसैले सहयोग गरेको पाइएमा कारवाही हुने गरेको त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयका प्रमुख भन्सार प्रशासक महेश भट्टराईले बताए ।

‘म आइसकेपछि भन्सारका एकजना कर्मचारी दोषी देखिएपछि हामीले मुद्दा चलाएर कारागार पठाएका छौं । उनी अहिले सुन्धारा कारागारमा छन्,’ प्रमुख भन्सार प्रशासक भट्टराईले लोकान्तरसँग भने, ‘हामीले प्रहरीका ३ जनासहित सुरक्षा निकायका कर्मचारीहरूलाई समेत कारवाही गरेका छौं ।’

कानूनविपरीत काम गरेको पाइएमा कसैलाई पनि नछाड्ने उनको भनाइ छ । उनले सुरक्षा निकायसँग आवश्यक समन्वय हुन नसकेको गुनासो गरे ।

विमानस्थलको सुरक्षा प्रमुख परिवर्तन हुँदा मतभिन्नता हुने गरेको भन्दै उनले समन्वय गरेर जानुपर्ने ठाउँमा प्रहरीले द्वन्द्व गरेको आरोप लगाए ।

विमानस्थलमा स्रोत र सधान कमजोर छः पूर्व डीआईजी हेमन्त मल्ल ठकुरी

त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा भएको प्रविधियुक्त स्रोतको अभावले सुनको तस्करी हुने गरेको देखिएको पूर्व डीआईजी हेमन्त मल्ल ठकुरीले बताए ।

विमानस्थलमा भएका एक्सरे मशिन लगायतका सामानहरू पुरानो भएकाले तस्करहरूले फाइदा उठाएको देखिन्छ ।

त्यसका साथै विमानस्थलको सुरक्षामा खटिएका अधिकारी र भन्सार विभागका कर्मचारीको आन्तरिक द्वन्द्वका कारण पनि समस्या निम्तिने गरेको पूर्व डीआईजी ठकुरीले बताए ।

‘हाम्रो एयरपोर्टमा स्रोत साधनको अभाव, आन्तरिक द्वन्द्व र सरकारी पोलिसीले गर्दा तस्करहरूले फाइदा उठाएको देखिन्छ,’ ठकुरीले लोकान्तरसँग भने ।

कर्मचारीहरूले खराब नियत राखेर मिलेमतो गर्ने गरेकाले पनि तस्करीको सुन पास हुने गरेको उनको भनाइ छ ।

त्यसका अतिरिक्त नेपालमा सुनको माग र आपूर्तिको अन्तरले गर्दा समेत सुन तस्करीलाई प्रोत्साहन मिलेको ठकुरीले बताए ।

हवाई मार्ग प्रयोग गरेर हुने तस्करीलाई नियन्त्रण गर्नका लागि कर्मचारीहरूमाथि निरन्तर निगरानी र नियन्त्रण गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ ।