‘फिल्मको पहिलो सर्त नै इन्टरटेन्मेन्ट हो’ [अन्तर्वार्ता]

लेखक एवं निर्देशक प्रदीप भट्टराईका जति फिल्म प्रदर्शनमा आएका छन्, ती सबैले दर्शकको माया र समीक्षकबाट प्रशंसा पाएका छन् । ‘जात्रा’, ‘जात्रै जात्रा’, ‘शत्रुगते’ र ‘महापुरुष’ उनका सुपरहिट फिल्महरू हुन् । यतिबेला उनको लेखन एवं निर्देशन रहेको फिल्म ‘महाजात्रा’ प्रदर्शनको तयारीमा छ । चैत ९ गतेबाट विश्वभर एकसाथ प्रदर्शनमा आउने फिल्मलाई लिएर पनि ठूलै अपेक्षा गरिएको छ । फिल्मले यतिबेला राम्रो हाइप बनाएको छ । लोकान्तरसँगको कुराकानीमा निर्देशक भट्टराईले फिल्मको पहिलो सर्त नै इन्टरटेन्मेन्ट रहेको र ‘महाजात्रा’ले दर्शकलाई साढे २ घण्टासम्म बाँधेर राख्न सफल हुने  विश्वास व्यक्त गरे । ‘जात्रा’देखि ‘महाजात्रा’सम्म आउँदा फिल्मलाई लिएर आफूमा आएको परिवर्तनबारे समेत उनले धारणा राखे । ‘फिल्मको भ्यालुलाई राम्रोसँग युज गर्नुपर्छ भन्ने अवस्थामा पुगेको छु जस्तो लाग्छ,’ उनले भने । 

दर्शकले जे सोचेर ‘महाजात्रा’ हेर्न हलसम्म पुग्छन् त्योभन्दा बढी पाउनेसमेत दाबी उनले गरे । प्रस्तुत छ, सफल फिल्म लेखक एवं निर्देशक भट्टराईसँग लोकान्तरका सुशील नेपालले गरेको कुराकानीः

‘जात्रा’को अघिल्ला श्रृङ्खला र ‘महाजात्रा’मा के समानता छ, भिन्नता के छ ? 
‘महाजात्रा’ पनि ‘जात्रा’ र ‘जात्रै जात्रा’जस्तै रमाइलो फिल्म हो । त्यो फिल्मको मुख्य समानता हो । ‘महाजात्रा’मा पनि विपिन कार्की, रविन्द्र झा, वर्षा राउत, रविन्द्रसिंह बानियाँ हुनुहुन्छ । लेखन, निर्देशक म भएँ, त्यो अघिल्ला श्रृङ्खला र अहिलेकोमा समानता भयो । फरक भनेको चाहिँ ‘जात्रा’ एउटा सानो परिवारभित्र परेको समस्यामा थियो । उक्त फिल्ममा एउटा सानो समस्यामा जात्रा भएको थियो । तीन जना पुरुषको परिवार अस्तव्यस्त हुने कुरा मात्रै थियो । अहिले ‘महाजात्रा’ नामअनुसार त्यतिले पुग्दैन । यसमा लथालिङ्ग धेरै ठूलो कुरा हुन्छ । त्यसले नै रमाइलो जात्रा गर्छ । र, पात्रहरूलाई धेरै कुराहरूसँग, ठूला–ठूला समस्याहरूसँग लड्न पर्ने हुन्छ । त्यो चाहिँ पछिल्लो फिल्मको फरक भयो । ‘जात्रा’जस्तै भए त किन ‘महाजात्रा’ बनाउनुपथ्र्यो र ? 

‘महाजात्रा’ किन हेर्ने ?
माथि पनि भनेँ, यो एउटा रमाइलो फिल्म हो । जसरी ‘जात्रा’, ‘जात्रै जात्रा’मा जुन रमाइलो थियो । फिल्म हेरुन्जेल दर्शकलाई कहीँ बोर हुँदैनथ्यो । हाम्रो आफ्नै कथा, हाम्रो आफ्नै पात्रहरूजस्तो व्यक्तिको कथा व्यथामा दर्शकले रमाइलो फिल्म हेर्नुभएको थियो ‘जात्रा’ र ‘जात्रै जात्रा’ । ‘महाजात्रा’मा पनि त्यस्तै, अझ त्योभन्दा बढी मजा आउँछ होला जस्तो लाग्छ । हलमा बसुन्जेल साढे २ घण्टा सबैकुरा बिर्साएर फिल्मले हँसाउँछ जस्तो लाग्छ । बोनसमा त दर्शकले थुप्रै कुरा पाउनुहुन्छ । 

फिल्ममार्फत् यसपटक केही राजनीतिक सन्देश पनि दिन खोज्नुभएको देखिन्छ ! कस्तो खालको सन्देश दिन खोज्नुभएको छ ? 
फिल्मको धर्म सन्देश दिने होइन । सन्देशकै लागि फिल्म बनाउने भन्ने होइन । फिल्मको पहिलो सर्त नै ‘इन्टरटेन्मेन्ट’ हो । अडियन्सको ध्यान बाहिर जान नदिनु हो । त्यो सँगसँगै एउटा राम्रो सन्देश पनि दिन सकियोस् भन्ने चाहिँ लाग्छ । फिल्म मेकर एउटा सामाजिक व्यक्ति पनि हो । समाजका लागि मनोरञ्जन दिँदादिँदै केही सन्देश दिन सकियो भने एकदमै राम्रो हुन्छ भन्ने लाग्छ । हाम्रो फिल्ममा एउटा मात्र नभई थुप्रै सन्देशहरू पाउनुहुनेछ । 

देशको अहिलेको परिस्थिति, युवाहरूको कथा व्यथाहरू, बेरोजगारी, आर्थिक मन्दी, युवाहरूलाई पोलिटिक्स र पावरले कसरी मिसयुज गरिरहेको छ भन्ने कुरा पनि हामीले देखाएका छौं । त्यो कुरा भनेर–शब्दमा होइन कि मज्जाले फिल्म हेरिसक्दा साँच्चिकै युथहरू अति नै पीडित छन् है भन्ने देखिन्छ । त्यो सन्देश चाहिँ जान्छ । 

यस श्रृङ्खलामा वरिष्ठ अभिनेता हरिवंश आचार्य जोडिनुभएको छ । ‘महापुरुष’मा उहाँ गम्भीर खालको भूमिकामा देखिनुभएको थियो । यसपटक भ्रष्ट राजनीतिज्ञको रूपमा देखिँदै हुनुहुन्छ । आदर्श मानिनुभएका व्यक्तिलाई नकारात्मक खालको भूमिकामा दर्शकले कसरी लिनुहुने हो भन्नेमा डर कत्तिको छ ? 

‘महापुरुष’मा हरि दाइले गर्नुभएको रोल र ‘महाजात्रा’मा गर्नुभएको रोल एकदमै फरक हो । फरक छ । कलाकार विभिन्न परिस्थितिमा, विभिन्न रूपमा वा विभिन्न रंगमा देखिनुपर्छ, त्यो उहाँहरूको धर्म हो जस्तो लाग्छ । पहिले सकारात्मक भूमिका गरेर अहिले नकारात्मकभन्दा पनि सबै खालको चरित्रमा मन जित्नु ठूलो कुरा हो । हरि दाई ‘महापुरुष’को चरित्रमा पनि राम्रो गर्नुभयो, सोहीकारण माया पाउनुभयो । अहिले ‘महाजात्रा’को यो चरित्रमा पनि अभिनयलगायत सबै हिसाबले त्यत्तिकै राम्रो गर्नुभएको छ । दर्शकलाई साँच्चिकै हो जस्तो लाग्छ । कस्तो छोयो उहाँको अभिनयले भन्ने हुन्छ । नराम्रो पात्रको भूमिका निर्वाह गरिरहँदा दर्शकलाई रिस उठ्दो भयो भने त्यो सफल भएको हो । 

एकदमै राम्रो पात्रलाई एकदमै माया पलायो भने त्यो सफलता हो । मलाई लाग्छ हरि दाइले जसरी ‘महापुरुष’मा दर्शकहरूको, समीक्षकहरूको मन जित्नुभएको थियो, यसमा पनि अवश्य जित्नुहुन्छ जस्तो लाग्छ । 

पहिलो फिल्म ‘जात्रा’बाट अहिलेको फिल्म ‘महाजात्रा’सम्म आइपुग्दा तपाईमा के कति कुरामा परिवर्तन आएको स्व–मूल्यांकन गर्नुभएको छ ? 
‘जात्रा’बाट यो ७/८ वर्षको अवधिमा ‘महाजात्रा’सम्म आइपुग्दा पहिला फिल्म बनाउने, फिल्म सोँच्ने तरिकामा आफू र आफ्नो वरपरका साथीभाइहरूलाई मात्र सोँचेर गर्थे जस्तो लाग्छ । तर अब, फिल्मको पावर, फिल्म मेकिङ, फिल्मको भ्यालु त्यो अलिकति बुझिसकेपछि त्यसको भ्यालुलाई चाहिँ राम्रोसँग युज गर्नुपर्छ भन्ने अवस्थामा पुगेको छु जस्तो लाग्छ । त्यो भएरै ‘महाजात्रा’मा रमाइलो गर्दा गर्दै केही यति गम्भीर कुराहरू पनि छोड्दै छौं । हामीले कतिपय गम्भीर कुरालाई रमाइलो तरिकाले पनि भन्न सक्छौं भन्ने लाग्छ । म चाहिँ फिल्ममार्फत् गम्भीर कुराहरू पनि एउटा लेयरबाट भनिनुपर्छ भन्ने ठाउँमा पुगेको छु जस्तो लाग्छ । 

तपाईका सबै फिल्महरू सुपरहिट छन् । त्यसकारण दर्शक मात्र नभएर फिल्म क्षेत्रको अपेक्षा पनि ठूलो छ । आगामी फिल्ममा त्यो अपेक्षा पूरा हुने हो वा होइन् भन्ने जस्ता कुराले आफैलाई चुनौती महशुस चाहिँ कत्तिको भइरहेको छ ? 
नेपाली फिल्मको दर्शकहरूको कुरालाई लिएर म चाहिँ कहिल्यै पनि डराउँदिनँ । किनभने अहिलेसम्म हाम्रो कन्टेन्टलाई दर्शकले माया गरिरहनुभएको छ । र, उहाँहरूको हामीप्रतिको विश्वासलाई हामीले पनि कायम गरिरहेका छौं । अहिले पाँचौं फिल्मसम्म आइपुग्दा चारवटा फिल्मलाई अत्याधिक माया गरिदिनुभएको छ । त्यसको जिम्मेवारीस्वरूप हामीले त्योभन्दा बढी माया पाउनुपर्छ्र भनेर ‘महाजात्रा’ बनाएका छौं । मलाई एक प्रतिशत पनि अविश्वास छैन कि दर्शकहरूको माया पाउँदिनँ भन्ने । त्यो भएर चुनौतीभन्दा पनि मलाई विश्वास नै बढी छ । 

‘जात्रा’को तेस्रो श्रृङ्खलाका रूपमा ‘महाजात्रा’ बनाउनुभयो । यसको श्रृङ्खला अझ अघि बढाउने योजना छ कि यही अन्तिम हो ?
त्यो त ठ्याक्कै के हुन्छ थाहा छैन । अहिले पनि हामीले ‘जात्रै जात्रा’को पाँच वर्षपछि ‘महाजात्रा’ बनाएको हौं । पाँच वर्षको ग्यापमा पनि बनाउँछौं भन्ने थिएन । एउटा त्यस्तै खालको आइडिया आएर बनाएको हो । 

आगामी श्रृङ्खला बनाउने अहिले त कुरै छैन । दिमागमा सोँचेकै छैनौं । कुनै दिन भविष्यमा गज्जबको इन्ट्रेस्टिङ आइडिया आयो, यसलाई त बनाउनु पर्छ भन्ने भयो भने ‘जात्रा’ श्रृङ्खलाका पात्र, सेटिङ र कथा भन्ने तरिकालाई लिएर अर्को श्रृङ्खला बन्दै बन्दैन भन्ने पनि होइन । यद्यपि, यो फिल्म राम्रो भयो बनाइहालौं भन्ने खालको सोँच चाहिँ छँदै छैन । र, हुँदै हुँदैन । 

दर्शक प्रतिक्रिया र व्यापारलाई लिएर के कस्तो अपेक्षा गर्नुभएको छ ? 
व्यापारको कुरा त त्यति थाहा भएन । यति चाहिँ अपेक्षा छ दर्शकले जे सोचेर आउनुहुन्छ त्योभन्दा बढी पाउनुहुन्छ । हामीलाई अझ बढी हौसला दिनुहुन्छ भन्ने लाग्छ । 

व्यापारको सन्दर्भमा चाहिँ प्रोड्युसरहरूले एकखालको अपेक्षा राख्नुभएको होला । एउटा सर्जकलाई के लाग्छ भने हामीले एकदमै मेहनत गरेर फिल्म बनाउँछौं, पैसाको धेरै अपेक्षा वा अरु कुराभन्दा पनि अर्को एउटा फिल्म बनाउने खर्च चाहिँ उठोस् भन्ने लाग्छ । यसको खर्च उठ्यो भने अर्को एउटा विषयवस्तुमाथि कथा भन्न पाइन्थ्यो भन्ने लोभ हुन्छ जहिले पनि । किनकी हाम्रो फिल्म इण्डष्ट्रीको बजार विशाल भइसकेको छैन । रेभिन्यू आउने ठाउँहरू पनि धेरै छैनन् । नेपाली दर्शकहरूले हामीलाई माया गरिदिनुुहुन्छ । हलमा गएर टिकट काटेर फिल्म हेरिदिनुहन्छ र त्यही मायाका कारणले हामीले जेनतेन गरेर आफ्नो घर चलाइरहेका छौं । र, अलिकति बँचेको पैसाले दर्शकहरूकै लागि अर्को फिल्म बनाउँदै आइरहेका छौं । अहिले पनि लोभ त्यति मात्रै हो, दर्शकहरूले आएर हेरिदिनुभयो भने हामीले अर्को फिल्मका लागि अलिकति खर्च जुटाउन सक्षम हुन्थ्यौं भन्ने लाग्छ ।

यस पछाडिका प्रोजेक्ट के–के छन् ? ‘महाजात्रा’पछि कुन फिल्ममा जोडिनुहुन्छ ?
यस पछिको प्रोजेक्ट यो भन्ने केही छैन । हामी अहिले ‘महाजात्रा’कै रसमा छौं । यसलाई दर्शकसामु ल्याउने अन्तिम तयारीमा छौं । त्यो भएर अरु कुनै प्रोजेक्ट आउने, गर्ने भन्ने केही पनि सोचेको छैन । पहिला यसैलाई सबै दर्शकहरूसम्म पुर्‍याउँ, हाम्रो काम देखाऔं । उहाँहरूसँग खुशी साटासाट गरौं । भेटघाट गरौं । उहाँहरूलाई हामी फिल्म हलहलमा भेट्न जान्छौं । उहाँहरूको प्रतिक्रिया लिन्छौं । आफ्नो कुराहरू भन्छौं । 

८–१० महिनादेखि दुःख गरेर फिल्म बनाएका छौं, पहिले फिल्म रिलिजसँगै यसको आनन्द लिऔं । त्यसपछि के–के काम गर्ने भनेर सोचौँला भन्ने हो । 

अन्त्यमा, दर्शकलाई के भन्न चाहनुहुन्छ ? 
हामीले हाम्रो ‘कन्टेन्ट’हरूबाट दर्शकलाई भन्दै आइरहेका छौं । दर्शकहरूकै लागि हामीले फिल्म बनाउने हो । हाम्रा अगाडिका फिल्मलाई दर्शकले एकदमै मन पराइदिनुभएको छ । अहिले पनि फेरि दर्शकहरूकै लागि फिल्म लिएर आउँदै छौं । हामीकहाँ कति किताबहरू निस्किन्छ, छापिन्छ तर सबै किताबहरू चाहिँ पढेर पनि नभ्याइन सक्छ । सबै किन्न पनि सक्ने अवस्था नहुन सक्छ । र, सकिँदैन पनि । फिल्महरू पनि वर्षमा धेरै बनिरहेका हुन्छन् । सबै फिल्महरू हेर्न समय पनि नहुन सक्छ । त्यही भएर यदि कसैबाट सुन्नुभएको छ – यिनीहरूको टिमले पहिल्यैदेखि राम्रो फिल्म बनाउँदै आइरहेका छन् भन्ने । यिनीहरूको फिल्म हेर्दाखेरी समय, पैसा, विश्वास डगमगाउँदैन भन्ने लाग्छ अथवा खेर जाँदैन भन्ने जस्तो लागेको भने ‘महाजात्रा’ हेर्नुहोला भन्छु । 

हाम्रो फिल्मको टिजर, ट्रेलर वा अगाडिका फिल्मबाट विश्वस्त दर्शकले पक्कै फिल्मलाई माया गरिदिनुहुनेछ भन्ने अपेक्षा छ । चैत्र ९ गतेदेखि देशभरी, संसारभरी रहेका नेपालीमाझ एकसाथ ‘महाजात्रा’ रिलिज हुँदैछ । हामीले यसपटक पनि दर्शकलाई निराश बनाउने छैनौं ।