काठमाडौं,४ असार– भारतको राजस्थान, लखनउ तथा उत्तर प्रदेशमा आएको आधीको असर नेपालमा पनि परेको छ । 

भारतका ती भूभागमा आएको आँधीले उडाएको धूलो नेपाली आकाशमा आइपुग्दा पहिलोपटक हिलोसहितको वर्षा भएको छ । 

शनिबार र आइतबार नेपालका विभिन्न भूभागमा धूलो मिसिएको हिलेवर्षा भयो । सोमबारबाट मौसममा बदली आएको छ  । 

अब केही दिन वर्षा नहुने मौषम पूर्वानुमान महाशाखाले जनाएको छ । 

पानी रोकिएपछि राजधानीसहित देशका विभिन्न स्थानमा धूलो उड्न थालेको छ । काठमाडौं उपत्यकामा मेलम्ची खानेपानी, सडक विस्तारका नाममा भत्काइएको संरचनाका कारण धूलो उड्ने गरेको भएपनि अहिले हिले वर्षाका कारण नभत्काइएका स्थानका सडकमा पनि धूलो उडेको छ । 

नेपालको वायुमण्डलमा भारतबाट आएको धूलोका कणहरु अझै बाँकी रहेको मौषमविद् बरुण पौडेलले बताए । 

हिले वर्षापछि धूलोमा परिणत भएका कणहरुमा हानिकारक पदार्थ, रासायनिक पदार्थ, जीवाणु आदिसमेत हुने भएकोले विशेष सावधानी अपनाउन चिकित्सकहरुले सुझाव दिएका छन् ।

हिले वर्षाका कारण उड्ने धूलोमा स्वास्थ्यका लागि हानिकारक कणहरु हुनसक्ने  जनस्वास्थ्य विज्ञ डा. रवीन्द्र समीरले बताए । 

भारतबाट आएको धूलोका कणमा मरुभूमिको बालुवा, धूलोका कण तथा क्यान्सर गराउने तत्व समेत हुनसक्ने उनको भनाइ  छ ।

‘भारतबाट नेपालको विभिन्न भागमा बाक्लो हिले वर्षा भयो, अहिले वर्षा रोकिएको छ, पानी नपरेसँगै त्यो हिले वर्षा धूलोकै रुपमा परिणत भएर हावामा मिसिएको छ,’ डा.रवीन्द्रले लोकान्तरसँग भने, ‘धूलोमा रहेको हानिकारक कणहरुलाई हाम्रो नाकले छान्न सक्दैन, जसले हाम्रो शरीरलाई तत्कालिन र दिर्घकालिन असरहरु गर्छ, त्यसैले धूलोबाट सकेसम्म बच्नुपर्छ ।’

डा. रवीन्द्रका अनुसार धूलो कारण यस्तो असर पर्छ 

तत्कालिन असर

आँखामा एलर्जी हुने
रुगा लाग्ने,
झाडापखला हुने,
जण्डिस तथा टाइफाइट हुने 
दिर्घकालिन असर
श्वासप्रश्वासमा समस्या देखिन्छ
निमोनिया हुन्छ
क्यान्सर हुनसक्छ
गर्भवति महिलाबाट जन्मने शिशूमा जन्मजात रोगहरु देखिन सक्छ 

भारतबाट आएको धूलोका कणहरु अझैपनि नेपालको वायुमण्डलमा रहेको मौषम पूर्वानुमान महाशाखाले जानकारी दिएको छ ।

अहिले घाम लागेपनि नेपालको वायुमण्डल सफा देखिएको छैन । धूलो उडिरहेको ठाउँमा निस्कदा विभिन्न रोगको खतरा हुने भएकाले सकेसम्म बाहिर ननिस्कनु उपयुक्त हुने डा. समीर बताउँछन् ।

‘अहिलेको धूलोमा निस्कदा स्वास्थ्यलाई तत्काल र दिर्घकालिन रुपमा असर पुर्‍याउन सक्छ, त्यसैले सकेसम्म धूलोमा ननिस्कदा नै उपयुक्त हुन्छ,’ उनले भने, ‘बाहिर निस्कनु परेका हाम्रोशरीर र स्वास्थ्यमा ध्यान दिएर सुरक्षित भएर निस्कनुपर्छ ।’

धुलोबाट बच्न यस्तो गर्नुस्,

 गुणस्तरको मास्क लगाउने ।
 आँखा पुरै छोपिने चस्मा लगाउने ।
 शरीर पुरै छोपिने खालका कपडा लगाउने ।
कान नपर्दा सकेसम्म बाहिर ननिस्कने ।
बाहिर वा कामबाट घरमा फर्किएपछि हातखुट्टा राम्रोसँग सरसफाइ गर्ने ।

सकेसम्म घरमै बनाएको खाना खाने । बालबालिका, बृद्धबृद्धा, बिरामी तथा श्वासप्रश्वासका बिरामीलाई बिशेष ख्याल गर्ने ।