कैलाली जिल्लामा हुलाकी सडक कालोपत्रेको पहिलो चरणको कार्य नटुंगिँदै अर्को चरणको ठेक्का प्रक्रिया पूरा भएको छ ।

जिल्लाको धनगढी–भजनी–सत्ती खण्डमा ६२ किलोमिटर रहेको हुलाकी राजमार्गको बसन्ता वन क्षेत्र अन्तर्गत १८ किलोमिटर सडक कालोपत्रे हुन बाँकी रहेको छ । विक्रम संवत् २०७३ फागुनमै निर्माण सम्झौता भएपनि बसन्ता खण्डको कालोपत्रे हुन नसकेको हो तर सो अर्को चरणको कार्य अगाडि बढाइएको छ ।

हुलाकी राजमार्ग आयोजना धनगढीका अनुसार अर्को चरण अन्तर्गत हुलाकी राजमार्गको स्तरोन्नति हुने भएको छ । स्तरोन्नति गरेर यसलाई आवश्यकतानुसार ४ र २ लेनको बनाइने भएको छ । हुलाकी राजमार्ग स्तरोन्नतिका लागि भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले मंसिर २७ गते २८ अर्ब ६१ करोड रुपैयाँको बहुवर्षीय ठेक्का स्वीकृत गरेको छ । मन्त्रालयले स्तरोन्नति गर्न सडक विभागलाई सहमति समेत प्रदान गरेको आयोजना प्रमुख रामपुकार जैसवालले जानकारी दिए ।

मन्त्रालयले धनगढीदेखि कटैनी नदीसम्म ३१ किलोमिटर, कान्द्रा नदीदेखि सत्तीसम्म १३ किलोमिटर र लम्की–टीकापुरसम्म २७ किलोमिटर राजमार्ग स्तरोन्नतिका लागि सहमति प्रदान गरेको हो । यसअघि भारत सरकारको सहयोगमा हुलाकी राजमार्ग निर्माण भइसकेको क्षेत्रमा कालोपत्रेको चौडाइ ३.७५ मिटर मात्रै रहेको छ । एउटा गाडीको लागि मात्रै कालोपत्रे हुँदा समस्या भएकाले लेन विस्तार गर्न लागेको जनाइएको छ । 

राजमार्ग निर्माण हुन बाँकी रहेका खण्डमा अब ७ मिटर चौडा कालोपत्रे हुने आयोजना प्रमुख रामपुकार जैसवालले बताए । ‘यसअघि कालोपत्रे भइसकेको क्षेत्रमा भने स्तरोन्नति गरेर शहर वा गाउँ क्षेत्रको अवस्था हेरेर ४ र २ लेनको बनाइने छ,’ आयोजना प्रमुख जैसवालले भने । 

पहिलो चरणकै कालोपत्रे हुन बाँकी वन क्षेत्रको १६ किलोमिटरमा केही काम भएपनि बाँकी २ किलोमिटरमा रुख कटान नभएका कारण कुनै पनि काम अगाडि बढ्न सकेको छैन । धनगढी–भजनी–सत्ती खण्डको ४४ किलोमिटरमा भने भारतले कालोपत्रे गरेको थियो । राजमार्ग निर्माण हुन बाँकी रहेको खण्डको १६ किलोमिटरमा २ लेनको राजमार्ग निर्माण गर्ने कार्य भइरहेको छ । बाँकी २ किलोमिटरमा रुख कटान भएको छैन । रुख कटान आदेश प्राप्तिका लागि वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन समेत गरेर प्रक्रिया अगाडि बढाइसकेको आयोजनाको कार्यालयले जनाएको छ । 

‘विभागमार्फत फाइल अगाडि बढाउने कार्य भएको छ,’ आयोजना प्रमुख जैसवालले भने, ‘यद्यपि हालसम्म रुख कटानको आदेश प्राप्त भइसकेको छैन ।’

बसन्ता वनस्थित २ किलोमिटर क्षेत्रमा १२१ वटा रुख काट्नुपर्ने आवश्यक देखिएको जनाइएको छ । सो क्षेत्रमा वन्यजन्तु ओहोरदोहोरका लागि ‘ओभर ब्रीज’ र ‘अन्डर ब्रीज’ बनाइए मात्रै राजमार्ग निर्माणको कार्यलाई अगाडि बढाउन दिने डिभिजन वन कार्यालय कैलालीले अडान लिएको थियो । जुन कारण काममा ढिलाइ भएको आयोजना कार्यालयको भनाइ छ ।

वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन गर्दा वन कार्यालयको चाहनालाई समावेश गरेर प्रतिवेदन तयार पारिएको जनाइएको छ । स्वीकृत भएको वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन अनुसार नै वन क्षेत्रमा वन्यजन्तु ओहोरदोहोरका लागि संरचना बन्ने जैसवालले बताए तर हाल कायम ठेक्काले त्यस्तो संरचना बन्ने अवस्था नरहेको बताउँदै उनले वन्यजन्तु ओहोरदोहोरका लागि संरचना बनाउन अर्को ठेक्का गर्नुपर्ने बताए ।

हुलाकी राजमार्ग अन्तर्गत नै धनगढीमा निर्माण भइरहेको धनगढी गाउँ–त्रिवेणी–भन्सार बाइपास रोडको निर्माण कार्य पनि सुस्त गतिमा भइरहेको छ । भौतिक संरचना हटाउने सम्बन्धी विवाद जारी रहेकाले निर्माण कार्यले गति नलिएको आयोजना प्रमुख जैसवालले स्वीकार गरे । धनगढीको क्याम्पस रोडदेखि भन्सारसम्म ६ किलोमिटर दूरीमा सडक निर्माण हुने भएको छ ।

भारत सरकारको १ अर्ब २६ करोड रुपैयाँ आर्थिक सहयोगमा सन् २०१० देखि कैलालीमा हुलाकी राजमार्ग निर्माणको कार्य शुरू भएको छ तर अझैसम्म टुंगिएको छैन ।

कञ्चनपुरमा पनि ढिलासुस्ती उस्तैै

कञ्चनपुरको डोकेबजार हुँदै दैजीसम्म निर्माण हुने हुलाकी राजमार्गको निर्माणको कार्य पनि सुस्तगतिमा अगाडि बढिरहेको छ । सीमा क्षेत्र नजिकबाट हुलाकी सडक बनिरहेकाले केही समय अगाडि भारतीय सीमा सुरक्षा बल (एसएसबी) ले २ देशको आपसी सहमतिपछि मात्रै सडक विस्तार गर्नुपर्ने भन्दै अवरोध पुर्‍याएपछि गति नलिएको हो ।

नेपाल सरकारबाट काम अगाडि बढाउन निर्देशन आएपछि सोही अनुसार काम भइरहेको आयोजना प्रमुख जैसवालले जानकारी दिए । कञ्चनपुरमा हुलाकी सडकको लम्बाइ ६२ किलोमिटर रहेको आयोजना कार्यालयले जनाएको छ ।