इटलीमा २ महिना लामो समयदेखिको लकडाउन ४ मेबाट चरणबद्ध रुपमा खुलेको छ । फेब्रुअरी महिनामा कोरोना संक्रमण देखिएको इटलीमा २७ मार्चका दिन सबैभन्दा बढी ९१० जना व्यक्तिको मृत्यु भएको थियो भने त्यसैदिन ५ हजार ९०९ जना मानिसमा नयाँ संक्रमण फेला परेको थियो । अब इटली बिस्तारै सम्हालिँदै गएको छ ।

जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका–५ का डा. अनिलकुमार दास सन् २०१४ देखि इटलीमा चिकित्सकको रुपमा कार्यरत छन् । बंगलादेशबाट एमबीबीएस उत्तीर्ण गरेका दासले इटलीबाट नै एमडी तथा पीएचडी समेत उत्तीर्ण गरेका छन् ।

उनी हाल इटलीको राजधानी रोमस्थित एक पोलिक्लिनिकको आईसीयू सेवामा सिनियर कन्सलटेन्टको रुपमा कार्यरत छन् । 

कोरोना विरुद्धको लडाइँमा चिकित्सकको भूमिकाले उनी अग्रमोर्चामा रहेर काम गर्दै आएका छन् । सन् २०१८ मा इटलीका शीर्ष १० चिकित्सकको सम्मानले उनी सम्मानित भएका थिए ।

लोकान्तर प्रतिनिधि अजय अनुरागीले डा. अनिलकुमार दाससँग इटलीको अनुभवबारे कुराकानी गरेका छन् । प्रस्तुत छ कुराकानीमा आधारित डा. दासको अनुभवको सम्पादित अंश :-

फेब्रुअरी महिनादेखि इटलीमा कोरोनाको आतंक शुरू भयो । हुन त चीनमा भाइरसले महामारीको रूप लिएको भन्ने कुरा हामीले समाचारमा पढ्ने गरेको भएपनि हामी त्यति सिरियस थिएनौं । शुरूमा इटलीको आदुभा शहरमा २ जना कोरोना संक्रमणका बिरामी अस्पताल पुगेका थिए ।

सामान्य ज्वरो हो भनेर चिकित्सकले सामान्य जाँच गरेका थिए । जेनेरल उपचार जस्तै चिकित्सक पनि बिरामीको सम्पर्कमा आए । 

कहाँबाट कसरी उपचार शुरू गर्ने भन्नेबारे चिकित्सकहरूमा अन्योल थियो । विभिन्न लक्षण देखा परिरहेका थिए । कुन औषधि दिने/नदिने भन्ने अन्योल थियो । रातारात अचानक २ जनाबाट १० हुँदै २०, ५०० देखि १ हजार व्यक्तिमा कोरोना संक्रमण फेला पर्न थाल्यो । १ सप्ताहमा नै इटलीमा भयावह रुप देखापर्‍यो । अन्त्यमा इटली सरकारले प्रतिपक्षी दलहरूसँग समेत चरणबद्ध बैठक गरेर ९ मार्चका दिन इमर्जेन्सी लागू गर्दै लकडाउन घोषणा गर्‍यो ।

सरकारले गरेको लकडाउनलाई पालना गराउन नागरिकले पनि सकारात्मक रुपमा नै लिए र सरकारको निर्णयलाई पूर्णरुपमा कार्यान्वयन गर्नेतर्फ जनताले पनि साथ दिए । अवस्था कतिसम्म भयो कि कुनै पनि अस्पतालमा शय्या खाली पाइएनन् । सबै अस्पतालमा कोरोनाका बिरामी नै भर्ना भए । विश्वभरमा नै स्वास्थ्य सेवामा ‘बेस्ट’ सुविधा रहेको इटली पनि एक्सपोज भयो । तयारी नै पूरा थिएन जस्तो देखापर्‍यो ।

सरकारले त्यसपछि रातारात नयाँ–नयाँ अस्पताल निर्माण गर्न थाल्यो । देशमा रहेका सबै स्टेडियमलाई अस्पताल बनाइयो । सरकारले एकातर्फ अस्पतालमा भेन्टिलेटर किन्न थाल्यो र अस्पतालमा आपूर्ति गर्न थाल्यो । चिकित्सकलाई चाहिने पर्सनल प्रोटेक्सन इक्विपमेन्ट (पीपीई) सहित विभिन्न सुरक्षा कवचहरू पनि उपलब्ध गराउन थाल्यो ।

लकडाउन पूर्णरुपमा कडाइ गरियो । कोही मानिस पनि आफ्नो घरबाट कुनै पनि हालतमा निस्कन नपाउने निर्णय गर्‍यो । अत्यावश्यक काम र औषधि किन्नका लागि घर बाहिर पसलसम्म निस्कनु परेपनि एउटा फारम भरेर सरकारलाई जानकारी गराउनुपर्ने नियम बनाइयो । त्यसपछि सरकारले अनुमति दिन्थ्यो र बाहिर निस्कन पाइन्थ्यो । बाहिर निस्कँदा अनिवार्य रुपमा मास्क तथा ग्लोभ्स लगाउनैपर्छ ।

लकडाउनको नियमलाई कसैले उल्लंघन गरे कडा जरिवाना तिर्नुपर्ने थियो । ३०० यूरो देखि ३ हजार यूरोसम्म कडा जरिवाना तिर्नुपर्ने अवस्था थियो । सडकमा कि त प्रहरीको गाडी हुन्थ्यो, कि त स्वास्थ्यकर्मीको मात्रै ।

जनताको सुविधाका लागि सरकारले नागरिकलाई अतिरिक्त सुविधा पनि दिएको थियो । जनता आफ्नै घरमा भएकाले घरघरमा खाना पुर्‍याउन सरकारले नै व्यवस्था गरेको छ । प्रत्येक घरका लागि ३०० यूरोको कुपन दिएको छ । कुपन अनुसार प्रशासनले नै खाना पुर्‍याइदिने गरेको छ ।

लकडाउका कारण मानिस बेरोजगार भएको अवस्थामा प्रत्येक बेरोजगार मानिसको बैंक खातामा ६०० यूरो सरकारले जम्मा गरिदिएको छ । बाहिर सामान किन्नु परे सामाजिक दूरीलाई कायम गर्दै अत्यावश्यक सामान किन्न पाउने व्यवस्था थियो । सबै स्वास्थ्यकर्मी पनि बिरामीको उपचारमा लागेका थिए । धेरैजसो मानिस आ–आफ्नै घरमा क्वारेन्टाइन बसेका कारण पनि स्थिति सम्हाल्नमा सहज भयो । मानिसको प्रत्यक्ष भौतिक सम्पर्कलाई विच्छेद गरियो । बिस्तारै विभिन्न जिल्ला, शहर सबै ठाउँमा स्थिति नियन्त्रणतर्फ आएको छ ।

हामी चिकित्सकले महिनामा १६० घण्टा ड्यूटी गर्नुपर्ने हुन्थ्यो तर कोरोनाको उपचारमा हामीलाई दिनरात काम गर्नुपरेको छ । भित्र अस्पताल छिर्ने समय सुनिश्चित नै हुन्छ तर निस्किने समय भने फिक्स हुँदैन । म आफैं आईसीयूमा काम गर्न जाँदा १ पटकमा ३ घण्टासम्म बस्नुपर्ने हुन्थ्यो, त्यसपछि केही ब्रेक र फेरि ड्यूटी । आईसीयूमा पीपीई लगाएर गइसकेपछि पानी समेत पिउन मिल्दैनथ्यो । पानी नपाएर होइन, संक्रमणको डरले पानी पिउँदैन्थ्यौं ।

सोमवारबाट लकडाउन खुकुलो पारिएको छ । अहिले पहिलो हप्ता कपडा पसल, किराना पसल खोलिएको छ । बिहान ८ बजेदेखि साँझ ७ बजेसम्म खोल्न अनुमति दिइएको छ । अर्को हप्ता रेडियो, इलेक्ट्रोनिक्स, सैलूनका पसल खोल्ने अनुमति दिनेछ भने फेरि अर्को हप्ता सार्बजनिक यातायातका बस, रेस्टुरेन्ट, सपिङ मल, स्पोर्टस् सेन्टर, सुपर मार्केट खोल्दै लैजाने सरकारको नीति छ ।

यसरी लकडाउन खोलिएपछि के कस्तो प्रभाव पर्ला भन्ने कुराको असर आगामी २ हप्तापछि देखिन्छ । संक्रमणको दर फेरि पनि बढ्न सक्छ । फेरि पनि पीकमा जान सक्छ तर भाइरस सँगसँगै जीवनको पनि प्रयोग गरेको छ ।

आइतवारसम्मको तथ्यांक अनुसार इटलीमा २ लाख ९६ हजार ३२८ जनामा संक्रमण पुष्टि भएको छ भने २८ हजार ७१० जनाको मृत्यु भएको छ । १ लाख ८ हजार ७०४ जना अझै पनि उपचार गराइरहेका छन् । त्यसमध्ये १ हजार ५३९ जना आईसीयूमा उपचाररत छन् । विगतको भन्दा मृत्युदर पनि घटेको छ भने नयाँ संक्रमणको दर समेत घटेको छ ।

ज्येष्ठ नागरिक बढी प्रभावित 

कोरानाले इटलीमा सबैभन्दा बढी ज्येष्ठ नागरिकलाई नै प्रभावित गरेको छ । धेरैजसो व्यक्तिहरू ९० वर्ष, १०० वर्ष उमेर समूहका छन्, ७० वर्षका व्यक्तिलाई पनि वयस्क नै भन्ने गरिन्छ । इटलीमा खानपिन, भीभीआईपी लाइफ स्टाइलका कारण मानिस बढी उमेरसम्म बाँच्ने गर्छन् । कोरोनाबाट मृत्यु हुनेमा धेरैजसो मानिस ६५ वर्ष उमेरभन्दा माथिकै छन् । अपवाद स्वरूप कोही–कोही ४५ वा ५० वर्ष उमेरका व्यक्तिको पनि मृत्यु भएको छ तर त्यसको दर एकदम कम छ ।

धेरैजसो व्यक्ति घरमा क्वारेन्टाइनमा बसेर नै निको भएका छन् । अस्पताल नै आउनुपर्छ भन्ने जरुरी नै पनि छैन । आइसोलेट भएर घरमा पनि औषधि सेवन गर्दा धेरै मानिसहरू निको भएका छन् तर मधुमेह, मुटु सम्बन्धी रोग लागेका मानिसलाई कोरोनाले बढी नै समस्या पार्ने गरेको छ । शुरूशुरुमा जनरल वार्डमा राखेर हामीले उपचार गर्दै आईसीयूमा अक्सिजन तथा भेन्टिलेटर समेत प्रयोग गर्दा पनि बचाउन नसकेको अनुभव पनि हामीले गरेका छौं ।

धेरैजसो मानिसमा हामीले मलेरियामा चलाउने हाइड्रोक्सीक्लोरोक्वीन नामक औषधि चलाएका थियौं । केही युवामा औषधिले काम गरेपनि मुटु रोग भएका व्यक्तिमा भने औषधिले झन् खराब अवस्था ल्यायो । त्यसले नकारात्मक तथा साइडइफेक्ट समेत गर्‍यो । त्यसैले औषधि रेफरेन्सको रुपमा चलाउन सकिन्छ नै भनेर हामीले भन्न पनि सक्दैनौं ।

नेपालले लकडाउन गरेर धेरै राम्रो गरेको छ तर कडाइका साथ पालना गर्नुपर्छ । लकडाउन तथा सामाजिक दूरीबाहेक नेपाल जस्तो देशको लागि अन्य विकल्प पनि छैन । नेपालले लकडाउन बढाएर जनतालाई सुरक्षित राख्न राम्रो प्रयास गरिरहेको छ । मेरो विचारमा भारतमा आहिले पनि संक्रमण बढ्दै गएको हुनाले नेपालमा अहिले लकडाउन खुकुलो पार्नेतर्फ सोच्न पनि हुँदैन ।