मंसिर २५, २०८०
अस्पतालले मृत घोषणा गरी १५ घण्टासम्म शवगृहमा राखेर अन्तिम दाहसंस्कारका लागि घाट लैजान लागेका एक व्यक्ति जिवितै रहेको पाइएको छ। विराटनगरस्थित मेट्रो न्युरो अस्पतालले मृत्यु प्रमाणपत्रसमेत बनाएर १५ घण्टासम्म शवगृहमा...
चालू आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को फागुनसम्म सन्तोषप्रद रहेको नेपाली अर्थतन्त्रका अधिकांश सूचक त्यसयता खुम्चिँदै गएको सरकारको आर्थिक सर्वेक्षणले देखाएको छ ।
मङ्गलबार अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले सङ्घीय संसद्का दुवै सदनमा प्रस्तुत गर्नुभएको चालू आवको आर्थिक सर्वेक्षणले कोरोना सङ्क्रमणका कारण नेपालको अर्थतन्त्रमा चाप परेको देखाएको हो । कोरोनाका कारण सिर्जित अन्तर्राष्ट्रिय तथा राष्ट्रिय परिस्थितिका कारण आर्थिक गतिविधि शिथिल हुँदै जाँदा पर्यटन, उद्योग, निर्माण, व्यापार लगायतका क्षेत्र बढी प्रभावित भई आर्थिक विकास र स्थायित्वका परिसूचकमा चाप पर्दै गएको सर्वेक्षण प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
कोरोना महामारीका कारण अर्थतन्त्रमा परेको असरका कारण आर्थिक वृद्धिदर पनि निकै खुम्चिने प्रक्षेपण सर्वेक्षणले गरेको छ । प्रारम्भिक अनुमानअनुसार नेपालको आर्थिक वृद्धिदर २.३ प्रतिशत रहनेछ; जबकि सरकारले चालू आवको बजेटमा ८.५ प्रतिशतको वृद्धिदर हासिल गर्ने लक्ष्य राखेको थियो । आर्थिक सर्वेक्षणअनुसार वार्षिक प्रतिव्यक्ति आय ७.५ प्रतिशतले बढेर एक लाख २६ हजार रुपियाँ पुग्ने अनुमान छ ।
त्यस्तै कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको ८१.९ प्रतिशत कुल उपभोग र बचत १८.१ प्रतिशत हुने प्रक्षेपण गरिएको छ । महामारीले कुल लगानीमा प्रत्यक्ष असर पार्ने अनुमान पनि आर्थिक सर्वेक्षणले गरेको छ । सार्वजनिक एवं निजी क्षेत्रको खर्चमा आएको सङ्कुचनका कारण चालू आवमा कुल लगानी ३.४ प्रतिशतले घटेर १८ खर्ब ८९ अर्ब २६ करोड हुने अनुमान छ । यद्यपि निरपेक्ष गरिबी अघिल्लो आवको १८.७ प्रतिशतले घटेर चालू आवमा १६.६७ प्रतिशत मात्र रहने प्रक्षेपण पनि गरिएको छ ।
चालू आवको फागुन महिनासम्मको तथ्याङ्कका आधारमा अर्थतन्त्रको विश्लेषण गरिएकाले सर्वेक्षणमा कतिपय सूचकले कोरोना महामारीयताको तथ्याङ्क भने समेटिएको छैन । फागुनसम्मको तथ्याङ्कअनुसार मूल्यवृद्धि ६.५ प्रतिशत पुगेको छ; जबकि अघिल्लो आवको सोही अवधिको यो ४.२ प्रतिशत मात्र थियो । उक्त अवधिमा सरकारी खर्च १२.९ प्रतिशतले बढेर छ खर्ब १० अर्ब ६८ करोड रुपियाँ पुगेको छ ।
यसमध्ये चार खर्ब ५० अर्ब चालू, ९६ अर्ब ४८ करोड पुँजीगत र ६३ अर्ब ४२ करोड वित्तीय खर्चको हिस्सा छ । फागुनसम्म सङ्घीय सञ्चित कोष र विभाज्य कोषमा अघिल्लो फागुनको तुलनामा ९.४ प्रतिशतले बढेर पाँच खर्ब ४३ अर्ब ७९ करोड रुपियाँ राजस्व दाखिला भएको आर्थिक सर्वेक्षण उल्लेख छ ।
फागुनसम्म सरकारले ९३ अर्ब नौ करोड वैदेशिक ऋण र १६ खर्ब १९ करोड रुपियाँ अनुदानको प्रतिबद्धता प्राप्त गरेको छ । सरकारको सार्वजनिक ऋणको आकार फागुनसम्म ११ खर्ब ३९ अर्ब ८० करोड रुपियाँ पुगेको छ; जसमध्ये आन्तरिक ऋण चार खर्ब ४० अर्ब र वाह्य ऋण ६ खर्ब ९९ अर्ब रहेको छ ।
वैदेशिक लगानी निकै बढ्यो
फागुनसम्म नेपाल भित्रने वैदेशिक लगानी भने निकै बढेको छ । गत फागुनको तुलनामा यस्तो वैदेशिक लगानी १६५.४ प्रतिशतले बढेर २९ अर्ब ६७ करोड रुपियाँ पुगेको छ । उक्त अवधिमा लगानी बोर्डबाट एक खर्ब ५५ अर्ब रुपियाँ लगानी पनि स्वीकृत भएको छ ।
विपे्रषण आप्रवाह फागुनसम्म अघिल्लो वर्षको तुलनामा १.८ प्रतिशतले बढेर पाँच खर्ब ९२ अर्ब ४२ करोड रुपियाँ पुगेको छ । फागुनसम्म विदेशी विनिमय सञ्चिति ११ खर्ब ३६ अर्ब ५१ करोड रुपियाँ पुगेको छ; जुन गत असारमा १० खर्ब ३९ अर्ब रुपियाँ थियो । समीक्षा अवधिसम्म निर्यात २२.३ प्रतिशतले बढेर ७४ अर्ब ९१ करोड रुपियाँ पुगेको छ भने वस्तु आयात २.६ प्रतिशतले घटेर नौ खर्ब २४ अर्ब २४ करोड रुपियाँ पुगेको छ ।
चालू आवमा आयात निर्यातको प्रवृत्तिमा देखिएको यस्तो परिवर्तनले व्यापार घाटा ४.३ प्रतिशतले घटेर ८ खर्ब ४९ अर्ब रुपियाँ पुगेको छ । गत आवको फागुनमा ५८ अर्ब ९९ करोड रुपियाँ शोधनान्तर स्थिति घाटामा रहेकोमा चालू
आवको फागुनसम्म ३७ अर्ब ८४ करोड रुपियाँले बचतमा छ । चालू खाता घाटा अघिल्लो फागुनको एक खर्ब ९१ अर्ब रुपियाँबाट घटेर एक खर्ब २४ अर्ब रुपियाँमा घाटा रहेको छ ।
आर्थिक सर्वेक्षणले समेटेको फागुनसम्मको तथ्याङ्कअनुसार विद्युत्, वित्तीय पहुँच, सडक, बीमा लगायतको पहुँच विस्तार भएको देखिन्छ; जसअनुसार ९० प्रतिशत जनसङ्ख्यामा विद्युत् पहुँच पुगेको देखिएको छ । विद्युत् उत्पादन पनि गत वर्र्षको तुलनामा ८.३ प्रतिशतले बढेर एक हजार ३५५ मेगावाट पुगेको छ । वित्तीय संस्था तथा लघु वित्तीय संस्थाको शाखा सङ्ख्या गत असारको तुलनामा ११ प्रतिशतले बढेर नौ हजार ६४० पुगेको छ । गोरखापत्र दैनिकमा खबर छ ।
अस्पतालले मृत घोषणा गरी १५ घण्टासम्म शवगृहमा राखेर अन्तिम दाहसंस्कारका लागि घाट लैजान लागेका एक व्यक्ति जिवितै रहेको पाइएको छ। विराटनगरस्थित मेट्रो न्युरो अस्पतालले मृत्यु प्रमाणपत्रसमेत बनाएर १५ घण्टासम्म शवगृहमा...
त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका प्रहरी प्रमुख प्रहरी नायब महानिरीक्षक (डिआइजी) अर्जुन चन्दले राजीनामा दिएको चर्चा झन्डै एक साता चल्यो तर प्रहरी प्रधान कार्यालयले चन्दको राजीनामा नभई सोमबार १० दिनको बिदा स्वीकृत ग...
बुटवल, १५ फागुन- भैरहवास्थित गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा ३५ जना चिनियाँसहित २ सय मजदुर काम गरिरहेका छन् । केही निर्माण उपकरण र मेसिनरी यन्त्र थपिएका छन् । द्रुतगतिमा कच्चा पदार्थ संकलन भएको छ । च...
कास्की प्रहरीले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) सभापति रवि लामिछानेसहित थप १८ जनाविरुद्ध अनुसन्धान सुरु गरेको छ । पोखराको सूर्यदर्शन बचत तथा ऋण सहकारी ठगी प्रकरणमा ...
जापानी बिदेशमन्त्री कामिकाबा योको झन्डै आठ घण्टाको नेपाल भ्रमण गरी स्वदेश फर्किएकी छन् । विमान चार्टर गरी नेपाल आएको मन्त्री योकोले स्वदेश फिर्दा भने नेपालको राष्ट्रिय ध्वजाबाहक नेपाल वायुसेवा निगमको नियमित उडान प्...
चालुु आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा नेपाली श्रमिकका लागि मलेसियाको रोजगारी घटेको छ । गत आव २०७९/८० मा पहिलो श्रम गन्तव्य देश बनेको मलेसिया चालुु आवमा क्रमशः घटेर तेस्रो र चौथो ...
नेपालको निजामती सेवा (समग्र प्रशासन) कम व्यावसायिक भएको आरोप लाग्दै आएको छ । कर्मचारीहरूमा बुझाइको स्तर सतही देखिन थालेको छ । सकारात्मक सोच पनि खस्किएको छ । प्रस्तुतिमा आत्मविश्वास होइन, हीनभावना देखिन थालेको ...
निरन्तर १८ वर्ष लामो कन्जरभेटिभ पार्टीको सरकारलाई विस्थापित गर्दै लेबर पार्टीका नेता टोनी ब्लेयर सन् १९९७ को मे २ मा बेलायतको प्रधानमन्त्री बन्न सफल भएका थिए । लेबर पार्टीका नेता जोन स्मिथको निधनपश्चात पार्टीको ...
जनता समाजवादी पार्टीमा आएको विभाजन पहिलो पनि होइन र अन्तिम पनि होइन । राजनीतिक दलमा आएको विभाजनको लामो शृङ्खला हेर्ने हो भने पनि यो न पहिलो हो, न अन्तिम । दुःखद् कुरा के भने राजनीतिक दल विभाजनको नयाँ कोर्...