काठमाडौं, २७ वैशाख –मुलुकमा चुनावी सरगर्मी बढेको छ । गाउँ –गाउँमा चुनावी प्रचारमा जुट्नेको लस्कर छ । काठमाडौं तथा देशका प्रमुख शहरमा राजनीतिक दलहरू चुनावी अभियानलाई तीब्र बनाएका छन् ।

एकातिर चुनावी परिणाम आफ्नो पोल्टामा पार्न राजनीतिक दलका नेता तथा कार्यकर्ता जोडतोडका साथ लागेका छन् भने अर्कोतिर त्रिुभवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट विदेश जानेको लस्कर पनि उस्तै छ । राजनीतिक दलले आफ्ना चुनावी नारामा वर्षेनी लाखौंको संख्यामा रोजगार सृजना गर्नेदेखि औद्योगिक क्रान्ति गर्नेसम्मका सपना बाँडिरहेका बेला गाउँतिरका हजारौं युवा काम र मामका लागि वैदेशिक रोजगारमा जान भौंतारिईरहेका छन् ।

१९ वर्षपछि देशव्यापी रुपमा हुन लागेको स्थानीय तहको चुनावले हजारौं बेरोजगार युवालाई छुन सकेको देखिँदैन । चुनावी पर्वमा होमिन सक्ने स्थिति नभएर उनिहरू कुम्लो बोकेर विदेशिन बाध्य छन् ।

मंगलवार त्रिभुवन विमानस्थलमा नारायणगढका साजन कुवँर हातमा पासपोर्ट र भिसाको फाइल बोकेर कतार जानेको पंक्तिमा उभिएको देखिए । उनीजस्तै एउटै म्यानपावर कम्पनीबाट अरु एक दर्जन युवा पनि विदेश जाने तयारीमा थिए ।

गरीवलाई नेपालमा केही गर्ने वातावरण नभएको बताउने साजनले आफूले चुनावमा भोट हाल्ने ठूलो धोको हुँदाहुँदै पनि भिसा आएर विदेश जानुपरेको बताए । ‘गाउँमा चुनाव लागेको छ, के गर्ने ? हाम्लाई विदेश नगइ नहुने रहेछ,’ साजनले थपे, ‘भोट हाल्ने मन त थियो, भिसा आइहाल्यो, जानैपर्ने भयो ।’ आफू कुनै राजनीतिक दलको सक्रिय कार्यकर्तासमेत रहेको बताउने साजनले भिसा आउनुभन्दा पहिले भने चुनाव प्रसारमा लागेको समेत बताए ।

प्रायः एकै उमेरका युवा विदेश जान लागेको देखिने पंक्तिमा उमेरले अलिक पाको रुपन्देही सैनामैनाका छबिलाल गैरे १७ वर्षदेखि कतारमा बस्दै आएको र दुई महिने बिदामा नेपाल आएको बताउँछन् । ‘अन्त्यमा बस्न त देशमा छ, तर गरीखान र बालबच्चा पढाउन विदेश जानुपर्ने स्थिति हामी सबै नेपालीको छ ।’ भोट हाल्ने मन हुँदाहुँदै पनि दुई महिने विदा सकिएकाले चुनाव अघि नै फर्किन लागेको बताउँदै उनले थपे, ‘नेपालमा सबैथोक महंगो छ । काम गर्ने वातावरण छैन ।’

विदेशको भिसा आएका गुल्मीका सुवास पन्थीलाई पनि चुनावी रन्कोले पटक्कै छोएको देखिएन । घरको आर्थिक स्थिति सुधार्न विदेश जान लागेको बताउने सुवासले मतादाता नामावलीमा नामसमेत नभएकाले आफूलाई चुनाव नलागेको बताए । ‘राजनीतिमा हिँडिएन, बुझ्दा पनि बुझिएन,’ उनले भने । गाउँमा चुनावले राम्रै छोएपनि आफूले भने कुनै पार्टीप्रति विश्वास नगर्ने सुवासले बताए । ‘जसले जितेपनि नेपाल सधै यस्तै हो । नेता बनाउन हामीले किन भोट हाल्ने?’ सुवासले आक्रोश पोखे ।

सुर्खेतका गणेशबहादुर सार्की र कुलबहादुर सार्की एकैसाथ विदेश जान लागेका छन् । एकैसाथ विदेश जान लागेका यी साख्य दुई भाइले लामो प्रयासपछि बल्ल विदेश जाने संयोग जुरेको बताए । पहिले पनि विदेश आउजाउ गरेका यी दुई भाइलाई विदेश पानी पँधेरोजस्तै भएको छ । नेपालमा सोझाका लागि काम पाउने वातावरण नभएको बताउँछन्, उनीहरु । ‘सात महिनामा बल्ल भिसा लागेको छ । भोट हाल्ने मन त थियो नि !’, गणेशले लोकान्तरसँग भने ।

विदेशमा गइराख्नु पर्दा आफूहरूले मतदाता परिचयपत्रसमेत बनाउन नपाएको बताउँछन्, कुलबहादुर । ‘नाम त लेखाएको हो तर हाम्रो त भोटर लिस्टमा नाम पनि छैन । भोट हाल्ने मन भएर मात्र के गर्नु ! भोटको पछि लागेर पनि भएन । कमाएर जीवन धान्न पनि प-यो,’ कुलबहादुरले भने ।

विदेश जान लागेका धेरैले नेपालमा अवसर नभएकाले नै आफू विदेश जानुपरेको बताउँछन् । विदेशिने अधिकांशको त मतादाता नामावली नाम छैन । र, उनीहरुलाई नामावलीमा नाम होस् भन्ने पनि लाग्दैन । राजनीतिले निराश तुल्याएका धेरै युवालाई मतदाता नामावलीमा आफ्नो नामभन्दा भिसामा आफ्नो नाम भइरहोस् भन्ने चाहेको अधिकांशले बताउँछन् ।