मंसिर १९, २०८०
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
असोज २६, २०७८
विगत एक महिनादेखि सारा संसार दक्षिण कोरियाको एक टीभी धारावाहिकको मोहनीमा बाँधिएको छ । असोज १ गते नेटफ्लिक्सले सार्वजनिक गरेको ‘स्क्विड गेम’ ले संसारको ध्यान आफूतिर तानेको हो । ९० वटा देशमा यो सिरिज अहिले पहिलो नम्बरको शो बन्न सफल भएको छ ।
ऋणमा चुर्लुम्म डुबेका ४५६ जना मानिसलाई एक रहस्यमयी संस्थाले खेलमा सहभागी हुने र अर्बौं वन (दक्षिण कोरियाको मुद्रा) जित्ने अवसर दिन्छ । बच्चाहरूले खेल्ने ‘रातो बत्ती, हरियो बत्ती’, ‘डोरी तानातान’, मुट्ठीमा कतिवटा गुच्चा छ’ जस्ता खेलमा उनीहरू सहभागी हुनुपर्ने र अन्तिम विजेताले अर्बौं वन पाउने बताइन्छ । तर खेलमा हार्नेलाई ठाउँको ठाउँ गोली हानेर मारिन्छ ।
जीवन नै दाउमा राख्न परे पनि मानिसहरू यस खेलमा सहभागी हुन चाहन्छन् किनकि उनीहरूलाई ऋण दिने व्यक्तिले टिक्नखान दिइरहेका हुँदैनन् । तर आफ्नो आँखाअगाडि मान्छे मारेको देखेर पनि खेलमा उनीहरू कसरी सहभागी भइरहन सक्छन् त ? मानिस भाग्यको कमारो हो कि उसको कर्मले परिणाम निर्धारित गर्छ भन्ने दार्शनिक प्रश्नको उत्तर जान्न तपाईंले यो सिरिज हेर्नुपर्ने हुन्छ ।
कुल नौवटा एपिसोड भएको यस सिरिजका निर्देशक ह्वाङ दोङ–ह्युले दर्शकहरूको ध्यान अँठ्याएर राख्नका लागि सफलता प्राप्त गरेका छन् । प्रत्येक पात्रको आफ्नै रहस्य छ । खेल नै अर्कालाई उछिनेर अघि बढ्नुपर्ने किसिमको भएकाले कसले कुन बेलामा धोका दिन सक्छ भनी अनुमान गर्न नसकिने भएकाले ध्यान दिएर हेर्न दर्शकहरू बाध्य हुन्छन् ।
कथाका प्रमुख पात्र स्योङ गी–हुन (ली जुङ–जे) सोझा र प्यारा व्यक्ति हुन् । उनलाई जुवा खेल्ने लत लागेकाले आमाको पैसा लिएर जुवा खेल्छन् तर हारिरहन्छन् । उनले अरूसँग पनि ऋण लिने गरेका छन् तर तिर्न नसक्दा कुटाइ पनि खानुपरेको छ ।
उनी बस्ने टोलकै अर्का व्यक्ति चो साङ–वू (पार्क हे–सू) लगानीकर्ता बैंकर हुन् । उनले गलत ठाउँमा लगानी गरेर आफ्नो, आमाको र आफ्ना ग्राहकहरूको पैसा डुबाएका छन् । प्रहरीले उनको व्यापक खोजी गरिरहेको छ र उनी भागीभागी हिँडेका छन् । उनी पनि टन्न पैसा पाइने लोभमा हिंस्रक खेलमा सहभागी भएका हुन् ।
अर्की मुख्य पात्र हुन् काङ से–ब्योक (जुङ हो–योन) । उत्तर कोरियाबाट भागेर आएकी उनी अनाथालयबाट भाइलाई उद्धार गर्न अनि आमालाई उत्तरबाट ल्याउन चाहन्छिन् । बगली मारेर जीविका चलाउने उनी पनि पैसाका लागि खेलमा सहभागी भएकी हुन् ।
त्यस्तै अर्का प्रमुख पात्र छन् जाङ द्योक–सु (ह्यो सुङ–ते) । उनी आपराधिक समूहका नाइके हुन् । जुवा खेलेर पैसा उडाएपछि बेस्सरी ऋण काढेकाले उनी पैसा कमाउन खेलमा सहभागी भएका हुन् ।
त्यस्तै पाकिस्तानबाट पैसा कमाउन कोरिया पुगेका तर ठग मालिकको फन्दामा परेर सुको पनि हात नपारेका अली अब्दुल (अनुपम त्रिपाठी) र रहस्यमय वृद्ध ओह इल–नाम (ओह योङ–सू) को पनि सिरिजको कथामा प्रमुख भूमिका छ ।
यस कथामार्फत निर्देशक ह्वाङले पूँजीवादको शिकारी प्रवृत्तिको पोल खोलेका छन् । लोभ र ईर्ष्याबाट वशीभूत भई कथाका प्रमुख पात्र सबैले सजिलैसँग एकअर्काको बलि चढाउन तयार भएको देख्दा पूँजीवादले कसरी मानिसहरूलाई पछार्न र सिध्याउन प्रेरित गर्छ भन्ने स्पष्ट हुन्छ । अरूको भन्दा बढी कमाउने प्रतिस्पर्धामा लाग्न पूँजीवादले प्रेरित गर्ने भएकाले समाजको चरित्र नै पैसामुखी बन्दै गएको छ ।
पूँजीवादले आर्थिक असमानता पनि निम्त्याउँछ । अहिले संसारभरि धनीहरू अत्यधिक धनी हुँदै गएको र मध्यम तथा निम्न वर्गले जीवनयापन गर्न मुश्किल परिरहेको स्थिति छ ।
दक्षिण कोरियाले विगतका दशकमा अद्भुत आर्थिक प्रगति गरेको भए पनि आय असमानता त्यहाँ भयावह रूपमा बढिरहेको छ । देशका शीर्ष २० प्रतिशत व्यक्तिको सम्पत्ति तल्लो तहका २० प्रतिशतका व्यक्तिको भन्दा १६६ गुणा बढी छ ।
सिरिजमा धनाढ्यहरूले हिंस्रक खेलका खेलाडीहरूमाथि बाजी थापेको र मनोरञ्जन लिएको देखिन्छ । धनीको नजरमा गरीबहरू बाजी थाप्ने घोडा मात्र हुन् । गरीबले ऋण चुक्ता गर्न नसकेर भोग्नुपरेको पीडाबाट धनीहरू आनन्द लिइरहेका हुन्छन् । पूँजीवादले कसरी मानवीयतालाई नष्ट गर्दै जान्छ भन्ने कटुसत्य यसबाट प्रकट हुन्छ ।
दक्षिण कोरियामा विशेषगरी ऋण काढेका मध्यम तथा निम्न वर्गका परिवारहरूले ऋण चुक्ता गर्न नसकेर छटपटाइरहेको स्थिति छ । त्यहाँ परिवारले काढेको ऋण हालैका वर्षमा ह्वात्तै बढेर देशको कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको शतप्रतिशतभन्दा बढी भएको छ ।
त्यसमाथि बेरोजगार युवाहरूको संख्या बढिरहेको, घरको मूल्य पनि चर्कोसँग बढेकाले किन्न नसकिने स्थिति रहेको अनि कोरोना महामारीका कारण आर्थिक गतिविधि ठप्प भएकाले ऋण चुकाउन व्यवसायीहरूलाई हम्मेहम्मे परिरहेको छ । त्यसैले पनि स्क्विड गेमको कथाले दक्षिण कोरियालीहरूलाई छोएको हुनुपर्छ ।
यस आर्थिक असमानतालाई कोरियाली कथावाचकहरूले निकै राम्रोसँग देखाउने गरेका छन् । सन् २०२० मा अस्कर पुरस्कार जित्ने दक्षिण कोरियाली फिल्म प्यारासाइटले पनि आय असमानतको तथ्यलाई निकै कलात्मक तवरले प्रस्तुत गरेको थियो ।
दक्षिण कोरियामा ऋण सजिलै उपलब्ध हुनाले पनि समस्या निम्तिएको विज्ञहरू बताउँछन् । बैंकहरूले धितोमा धेरै कडीकडाउ नगरी ऋण उपलब्ध गराइदिँदा मानिसहरूले ऋण लिने अनि तिर्न चाहिँ नसक्ने स्थिति छ । सरकारले ऋण काढ्नबाट रोक लगाउन प्रयास गर्दा मानिसहरू आपराधिक पृष्ठभूमिका व्यक्तिसँग ऋण लिन थालेका छन् । त्यो ऋण तिर्न नसक्दा अपराधीहरूले ऋण लिने व्यक्तिको अंग निकालेर बेच्ने गरेका छन् । सिरिजमा अंगहरूको त्यस व्यापारलाई हिंस्रक तरिकाले देखाइएको छ ।
सिरिजमा हिंस्रक खेल खेल्नेहरूलाई लोभ्याउनका लागि एउटा ठूलो पारदर्शी थैलोमा पैसा देखाइन्छ । त्यो थैलो पूँजीवादले निर्माण गरेको योग्यताको भाष्यको प्रतीक हो । अर्कालाई पछारेर अघि बढ्न सक्ने व्यक्ति नै पैसा कमाउन योग्य छ भनी लोभ्याउने काम उक्त थैलोले गर्छ । अर्थात्, पूँजीवादले मानिसमा रहेको लोभ जस्तो नकारात्मक भावलाई उत्तेजित पार्ने काम गर्छ ।
पूँजीवादको यस घिनलाग्दो अनुहारलाई स्क्विड गेमले कलात्मक रूपमा पस्केकाले यो संसारभरि लोकप्रिय बनेको हो । यसको कथा पूर्ण मौलिक हैन । यस्तो कथा जापानी फिल्म ब्याटल रोयाल, हलिउडले बनाएको हंगर गेम्स र दी एक्जाममा पनि देखिएको हो ।
तर कथामा रहस्यलाई राम्रो गरी कायम गरिएको अनि प्रमुख कलाकारहरूको अभिनय उम्दा रहेकाले यो यस्तै किसिमका अन्य कथाभन्दा अब्बल छ । तर यो कथा अयथार्थवादी हो भनी दर्शकले बुझ्नुपर्छ ।
हिंस्रक सामग्री हेर्न हिचकिचाउने गर्नुभएको छैन भने यो सिरिज कुनै हालतमा नछुटाउनुहोला । यसले बोकेको सन्देश निकै गहन छ ।
कुनै राजनीतिक संक्रमण वा अवरोध नभएको समयमा मन्त्रीहरूबीच कसले राम्रो काम गर्ने भनेर प्रतिस्पर्धा हुनुपर्ने हो । तर, विडम्बना ! सहज राजनीतिक अवस्थामा पनि झन्डै एक वर्षसम्म सरकारमा रहेका अधिकांश मन्त्रीको कार्यप्रगति ...
दुई–दुईपटक मिर्गौला फेरेको शरीर । मध्यजाडो नजिकिँदै गरेका मंसिरका चिसा दिन । त्यसमाथि वृद्धावस्था । यस्तो बेला ७० नाघेकाहरूको अधिकांश समय ओछ्यानमै बित्छ । नभए पनि घरको चार दिबारभित्र आराम गरेर अनि तात...
सत्ता र शक्तिको आडमा गैरकानूनी ढंगले सरकारी जग्गा हडप्ने नेपालको शक्तिशाली व्यापारिक घराना चौधरी ग्रुपमाथि राज्यको निकायले पहिलोपटक छानबिन थालेको छ । काठमाडौंको बाँसबारीमा ठूलो परिमाणमा सरकारी जग्गा...
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
देशका विभिन्न शहरमा गरिब–मजदूरहरूले छाक काटेर सहकारीमा जम्मा गरेको पैसा बदनियतपूर्ण ढंगले हिनामिना गरेर टेलिभिजनमा लगानी गरेको विषयले बजार तातिरहेको छ, जसमा जोडिएका छन् रास्वपा सभापति रवि लामिछाने...
चरम आर्थिक संकटबाट गुज्रिएको श्रीलंकाले सन् २०२२ को अन्त्यतिर औषधि किन्ने क्षमता पनि गुमाएको थियो । ५० अर्ब डलरभन्दा बढीको विदेशी ऋण 'डिफल्ट' भएको थियो भने लाखौंले रोजगारी गुमाएका थिए । दशौं लाख मान्छे...
स्वधर्म भन्ने शब्द हामीमध्ये धेरैले सुन्ने गरेका छौँ । स्वधर्मको आदि शिक्षक, प्रचारक वा आचार्य भगवान् कृष्ण हुन् । उनले सर्वप्रथम अर्जुृनलाई यसको शिक्षा दिएका थिए कुरुक्षेत्रको युद्ध मैदानमा । यसका आधुनिक व्याख्याता भने ...
गठबन्धनको नयाँ समीकरणसँगै पुनर्गठित मन्त्रिपरिषद्मा नेकपा (माओवादी केन्द्र)का तीन मन्त्री दोहोरिए । पार्टी नेतृत्वको निर्णयप्रति केही युवा सांसदले आक्रोश व्यक्त गरे । माओवादी पार्टी एउटा भए पनि सहायक गुट धेरै छन्...
उमेरले ३५ वर्ष पुग्नै लाग्दा मैले लोकसेवा आयोगको फाराम भरें । ३५ वर्ष कटेको भए फाराम भर्न पाउँदैनथें, तर नियुक्ति लिँदा भने ३५ वर्ष कटिसकेको थिएँ । लोकसेवा आयोगको सिफारिशअनुसार क्षेत्रीय सिञ्चाइ निर्देशनालयले...