चैत १, २०८०
सर्वोच्च अदालतको परमादेशले प्रधानमन्त्रीबाट पदमुक्त भएपछि नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली बालुवाटारबाट रित्तो हात फर्केका थिए, २०७८ असार ३० गते । संसद् विघटनको अवगाल छँदै थियो, लामो समय सँगै राजनीति गर...
केन्द्रीय कमिटीको दोस्रो पूर्ण बैठकको उद्घाटन मन्तव्यका क्रममा नेकपा अध्यक्ष एवं प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले बुधवार सरकारका काम कारवाहीको खुलेर प्रशंसा र भरमग्दुर बचाउ गरे ।
‘बिरामी प्रधानमन्त्री’ले झण्डै दुई घण्टासम्म चाखलाग्दो ढंगले सरकारका काम र उपलब्धिको फेहरिस्त प्रस्तुत गरे । संसद्मा राष्ट्रपतिले सरकारका नीति तथा कार्यक्रम प्रस्तुत गरेको झल्को आउने गरी प्रधानमन्त्रीले मन्त्रालयका प्रगति विवरण पेश गरे । सारमा बुधवार ओलीको भाषण सुन्नलायक थियो । कसैले पट्यार लागेर हाई काढेको या निदाएको देखिएन । कूशलतापूर्वक उनले सरकारले गरेका कामको बढाइचढाइ प्रस्तुत गरे ।
यति होल्डिङ कम्पनी र गोकर्ण फरेस्ट रिसोर्टलाई पोस्न कम मूल्यमा सरकारी जग्गा भाडामा दिइएको भनेर भइरहेका मिडियाबाजीप्रति उनले कठोर जवाफ फर्काए– ‘व्यापारिक घरानाको विवादमा सरकार फस्दैन’ भनेर ।
यतिमात्र होइन उनले ‘ब्ल्याकमेलर’हरूको स्वार्थ नमिले पनि सरकारले गल्ती नगरेको स्पष्टीकरण दिए । पार्टीमा र बाहिर चर्को बहस भइरहेको अमेरिकी सहयोग परियोजना मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन (एमसीसी) अनुमोदन गर्ने संकेत दिँदै केन्द्रीय समिति बैठकमा यसबारे धेरै बहस गर्नुको अर्थ नभएको सन्देश पनि ओलीले दिन भ्याए ।
जनताले अनुभूति गर्न नपाएका सरकारका उपलब्धि !
अन्य मञ्चमा जस्तै केन्द्रीय कमिटी बैठकमा पनि प्रधानमन्त्री ओलीले धेरै काम भएको दाबी गरे, अर्थात् सरकारका कामको पर्याप्त बचाउ गरे । बैठकको शुरूमै प्रधानमन्त्रीले आफ्नो सरकारले गरेका ‘राम्रा’ कामको बचाउ गरेर केन्द्रीय कमिटी बैठकमा सरकारको आलोचना गर्ने ठाउँ दिएनन् । नेकपा अध्यक्ष समेत रहेका प्रधानमन्त्री ओलीले यस्तो दाबी गरिरहँदा सँगै रहेका अर्का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’को मुहारमा भने उतिसारो चमक थिएन ।
नारायणी किनारमा अलि ठूलो आकारको डुंगा चलाएर पानीजहाज युगको शुरूआत भएको भन्नु, विराटनगरमा गोबरग्यास प्लान्ट उद्घाटन गरेर नेपालमा सिलिन्डर युगको अन्त्य भएको भन्नु र वर्षौंदेखि बहस हुँदाहुँदा बल्लबल्ल डोजर चल्ने अवस्थामा पुगेको नागढुंगा सुरुङ मार्गलाई लिएर नेपाल सुरुङ मार्गको युगमा प्रवेश गर्यो भन्नु आत्मरति मात्र हुनेछ ।
चितवनको ठूलो डुंगालाई देखाएर पानीजहाज युगमा प्रवेश गरेको प्रचार ‘हात्ती र हात्ती छाप चप्पल उस्तै हो नानू !’ भने जस्तै हो ।
सरकारले राम्रो काम गरेको भनेर जतिसुकै दाबी गरेपनि त्यसको अनुभूति जनताले गर्न पाएका छैनन्, यो कटुयथार्थ हो । प्रधानमन्त्रीले ह्याप्पिनेस इन्डेक्स (खुशी सूचकांक)मा नेपालको सुधार भएको भनेर दाबी गरे तर जनताको वास्तविक खुशी नाप्न घरदैलोमा पुग्नै पर्दैन, माइतीघर मण्डलामा खसेका उखु किसानका आँसु सम्झिए पुग्छ ।
करप्सन पर्सेप्सन इन्डेक्समा भएको सुधार भनेको २० को १९ मात्र हो, त्यो पनि प्रतिवेदनमा मात्र । सरकारी कार्यालयमा । शान्ति सुरक्षा सूचकांकमा १२ अंकको सुधार भएको दाबी ठट्टाजस्तो सुनिन्छि । अनियन्त्रित उत्खनन्को विरोध गर्नेहरू टिप्परले किचेर मारिनु, ठाउँ–ठाउँमा अवैध बन्दुक पड्किएर जनता आतंकित भइरहेका घटनालाई नजरअन्दाज गरेर शान्ति सुरक्षामा सुधार भयो भनेर भन्न मिल्छ ?
प्रधानमन्त्रीको निष्ठामाथि प्रश्न नगरौं, प्रतिकूल स्वास्थ्यका बावजुदपनि काममा खटिएको देखिन्छ । नेपाल सधैंभरि यस्तै गरीबीमा रहन सक्दैन भनिरहेका पनि छन्, तर सरकारको कार्यशैली र मन्त्रीको कार्यशैलीमा तात्विक भिन्नता देखिएको छैन । लोकेन्द्रबहादुरदेखि शेरबहादुरसम्मका मन्त्रीजस्तै अहिलेका मन्त्रीको काम पनि सिंहदरबार–पुल्चोकमा झण्डा हल्लाउँदै सडक जाम गर्नेबाहेक केही भएको छैन । आफ्नालाई पोस्नेबाहेक उनीहरूले जनताको पक्षमा खासै काम गरेका छैनन् । यो शैलीले आगामी तीन वर्षपछि पनि समृद्धि मृगतृष्णा जस्तै हुनेछ ।
प्रधानमन्त्री र विद्वान सल्लाहकारहरूले गैरसरकारी संस्थाका तथ्यांक र रिपोर्टलाई आधार मानेर जनताको खुशी मापन गरेका हुन् भने त्यो अर्को दृष्टिदोष हो । यस्ता इन्डेक्स त डा. रामशरण महत अर्थमन्त्री रहेको समयमा कति आए कति ! के जनताको जीवनस्तरमा परिवर्तन भयो ? यदि ती तथ्यांक (मिथ्यांक) सही भएको भए नेपाल रामराज्य भइसक्थ्यो । बेलायतको फाइनान्सियल टाइम्सले त महतलाई एसिया प्यासिफिक क्षेत्रको अब्बल अर्थमन्त्री घोषणा गरेको थियो । महत अर्थनीतिले नेपालका सीमित व्यापारिक घरनालाई अर्बपति बनाउने शिवाय केही गरेको होइन ।
चुनाव त फेरि पनि जितिन्छ, देश बनाउन गाह्रो रहेछ !
राष्ट्रिय सभागृहको मञ्चमा बसेका नेकपाका ९ मध्ये एक नेताले हालैको दिनमा पंक्तिकारसँग भनेका थिए– ‘चुनाव त अर्कोपटक पनि जितिन्छ, तर देश बनाउन गाह्रो रहेछ । बुधवारको सम्बोधनमा ओलीले भने– अर्कोपटक चुनावमा जाँदा जनतासँग भोट माग्ने विषय पर्याप्त छन् ।
प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रसभित्रको आन्तरिक कलह र विवादका कारण शायद अर्कोपटक पनि चुनाव जितिन्छ भन्ने आत्मविश्वास नेकपाका नेतामा होला । गत महिना चितवनको इच्छाकामना गाउँपालिकामा पुगेर प्रचण्डले अर्को चुनावमा नेकपाले दुईतिहाइ ल्याउने दाबी गरेका थिए । अहिलेका नेताहरू अर्को पटकको चुनावलाई हेरेर मात्र राजनीतिको गोटी चालिरहेको देखिन्छ । समकालीन नेताहरूले आफूलाई दूरदर्शी नेता बनाउन नचाहेजस्तो देखिन्छ ।
जमाना फेरिएर नया–नयाँ बाजागाजा र रेकर्डिङको प्रविधि भित्रिएपनि नेपालीहरू उही नारायण गोपाल, अरुण थापा र अरुणा लामाका गीत नै सुनिरहन्छन् । यति धेरै गायक जन्मेपनि नारायणगोपाललाई माथ गर्ने गायक निस्कन सकेन । नेपालको राजनीतिमा अहिलेपनि किन उनै बीपी कोइराला, कृष्णप्रसाद भट्टराई, मनमोहन अधिकारी र मदन भण्डारीको नाम लिइन्छ ? समकालीन नेताहरू बीपीजस्तै ५०औं वर्षपछि पनि स्मरणयोग्य किन बन्न सक्दैनन् ?
नेकपा सरकारको महान उपलब्धिको रूपमा प्रचार भइरहेको र निकट भविष्यमा नारायणी नदीमा चल्ने ‘पानीजहाज’ले चितवन नवलपरासीका केही मानिसलाई मनोरञ्जन देला, केहीले रमिता हेर्लान् । के यो पानीजहाज या विराटनगमा उद्घाटन गरिएको ग्यास पाइपलाइनले नेपाली जनताको जीवनस्तरमा सुधार र तात्विक भिन्नता ल्याउन सक्छ ? यति बलियो र स्थिर सरकारले जनताको जीवनमा सुधार ल्याउनेगरी काम गर्नुपर्ने होइन र ?
राष्ट्रिय सभा गृहमा ‘बफादार’ केन्द्रीय सदस्यहरूले सरकारले उत्पातै राम्रो गरेको छ भनेर सुनाउलान् तर स्वयं ती केन्द्रीय सदस्यहरू अनौपचारिक कुराकानीमा भने सरकारको कामबाट पटक्कै सन्तुष्ट देखिँदैनन् । प्रधानमन्त्रीले भनेको सही हो, धरहराको छैटौं तल्लाको ढलान भयो । धरहरा नहुनु नै काठमाडौंमा बस्ने सीमान्तकृत र मजदूर समुदायको दुःखको कारण थियो त ? चार धाम गएर पुण्य कमाएजस्तै धरहरा चढेपछि सर्वसाधारणको जीवनमा परिवर्तन आउने हो र ?
सरकारले उत्पातै काम गरेको दाबी गरेपनि काठमाडौंको धूलो ज्यूँकात्यूँ छ । बालुवाटार–सिंहदरबार रूटमा धूलो र खाल्डाखुल्डी अपवाद होलान्, तर काठमाडौंका अधिकांश स्थानमा स्कूले बालबालिका धूलो खाँदै हिँड्न विवश छन् । भक्तपुरबाट नगरकोट पुग्दा दक्षिण अफ्रिकाका पर्यटकका स्वरूप युरोपियन जस्ता देखिन्छन् । प्राथमिकता पानीजहाज नामको डुंगा चलाउनु हो कि ग्यास च्याम्बर जस्तै उकुसमुकुस भएको धूलो नियन्त्रण गर्नु हो ? चिकित्सकहरूका अनुसार अहिलेको यो धूलो र प्रदूषणको भयाभह केही वर्षमै देखिनेछ ।
बिचौलियाका कारण बजारमूल्य नियन्त्रण बाहिर छ । किसानले मूल्य पाएका छैनन्, उपभोक्ताले महंगो तिरिरहेका छन् । खाद्यान्नमा विषादी र मिसावटले जनताको स्वास्थ्य जोखिममा छ । शिक्षा र स्वास्थ्यको व्यापारीकरणको गति भ्यागुतोजस्तै उफ्रिरहेको छ । सरकारी अस्पताल सांसद प्रेम सुवालको भाषामा भूतघरजस्ता भएका छन्, उपचारका लागि निजीमा जानुपूर्व लालपूर्जा बन्दकी राख्नुपर्छ । न्युन र मध्यम वर्गीय परिवारका लागि शिक्षा पहुँचबाहिरको विषय बनेको छ ।
नेकपानिकट शिक्षा साहुका स्कूलमा नर्सरी र यूकेजीको मासिक शुल्क १० हजारभन्दा माथि छ । उनीहरूले गरिरहेको कालोबजारीबारे राज्यका निकाय मौनप्रायः छन् । यी कुरालाई नजरअन्दाज गरेर देशमा राम्रैराम्रो भइरहेको छ भन्ने कुरा नेकपाका कार्यकर्ताले पत्याउलान्, जनताले त खै !
सिंहदरवारका वातानुकूलित कोठामा बसेर म्याकबूक र आइप्याडमा टाइप गरिएका प्रतिवेदनलाई आधार मान्दा त समृद्धि नागढुंगा नजिकै आइसकेको छ, तर जनताको जीवनस्तरलाई हेरेर मूल्यांकन गर्दा समृद्धि अलि टाढा छ । यो वास्तविकतालाई प्रधानमन्त्रीले आत्मसात गरे समृद्धिको यात्रा वास्तविक धरातलबाट शुरू हुनेछ ।
सर्वोच्च अदालतको परमादेशले प्रधानमन्त्रीबाट पदमुक्त भएपछि नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली बालुवाटारबाट रित्तो हात फर्केका थिए, २०७८ असार ३० गते । संसद् विघटनको अवगाल छँदै थियो, लामो समय सँगै राजनीति गर...
एकाधबाहेक अधिकांश मन्त्रीले प्रभावकारी कार्यसम्पादन गर्न नसकेपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ स्वयंले मन्त्रीहरूलाई प्रस्ट चेतावनी दिएका छन् । नेपालीलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका ला...
फागुन २१ मा नाटकीय ढंगले सत्ता समीकरण बदलिएको दुई महिना पनि नबित्दै नयाँ समीकरणका लागि कसरत भइरहेको संकेत देखिएको छ । नेपाली राजनीति तथा सत्ताका खेलाडीसँग निकट विश्वसनीय स्रोतले भित्रभित्रै अर्को नयाँ स...
दुई–दुईपटक मिर्गौला फेरेको शरीर । मध्यजाडो नजिकिँदै गरेका मंसिरका चिसा दिन । त्यसमाथि वृद्धावस्था । यस्तो बेला ७० नाघेकाहरूको अधिकांश समय ओछ्यानमै बित्छ । नभए पनि घरको चार दिबारभित्र आराम गरेर अनि तात...
नेकपा एमालेसँग मिलेर नयाँ समीकरण बनाउने प्रयास भइरहेका बेला भित्रभित्रै वैकल्पिक गठबन्धनका लागि पनि प्रयास गरेपछि नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा फेरि एकपटक चिप्लिएका छन् । देउवाले एमालेसँ...
सत्ता र शक्तिको आडमा गैरकानूनी ढंगले सरकारी जग्गा हडप्ने नेपालको शक्तिशाली व्यापारिक घराना चौधरी ग्रुपमाथि राज्यको निकायले पहिलोपटक छानबिन थालेको छ । काठमाडौंको बाँसबारीमा ठूलो परिमाणमा सरकारी जग्गा...
नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलन कतिपटक विभाजन भयो ? पुनः एकता, मोर्चा गठन, विघटनलाई हेर्दा यसको जोडघटाउको लामै शृङ्खला बन्छ । र, त्यसमा मूलधारको राजनीतिबाट विभाजित कम्युनिस्ट पार्टी अर्थात् वामपन्थी पार्टीहरूको विसर्...
नेपालको निजामती सेवा (समग्र प्रशासन) कम व्यावसायिक भएको आरोप लाग्दै आएको छ । कर्मचारीहरूमा बुझाइको स्तर सतही देखिन थालेको छ । सकारात्मक सोच पनि खस्किएको छ । प्रस्तुतिमा आत्मविश्वास होइन, हीनभावना देखिन थालेको ...
निरन्तर १८ वर्ष लामो कन्जरभेटिभ पार्टीको सरकारलाई विस्थापित गर्दै लेबर पार्टीका नेता टोनी ब्लेयर सन् १९९७ को मे २ मा बेलायतको प्रधानमन्त्री बन्न सफल भएका थिए । लेबर पार्टीका नेता जोन स्मिथको निधनपश्चात पार्टीको ...