कोभिड महामारी शुरू भएको लगभग दश महिना भएको छ र यसबाट मुक्ति पाइने कुनै संकेत भेटिएको छैन । कोरोनाका कारण संसारभरि साढे नौ लाखभन्दा बढी मानिसको ज्यान गइसकेको छ । 

डिसेम्बर २०१९ को अन्त्यमा चीनको वुहानमा देखिएको कोरोनाले संसारभरिका २१३ देशलाई आक्रान्त पारिसकेको छ । वैज्ञानिक तथा स्वास्थ्यविद्हरूले कोभिड–१९ रोक्नका लागि खोप बनाउने काम जोडतोडका साथ गरिरहेका छन् । तर सबैको मनमा एउटै प्रश्न छ– महामारी अन्त्य कसरी होला ? 

यस प्रश्नको ठ्याक्कै उत्तर दिन गाह्रो छ । सैद्धान्तिक रूपमा महामारीका अन्त्यका लागि दुईवटा परिदृश्य देखिन्छन् । पहिलो भनेको मेडिकल अन्त्य हो अनि दोस्रो चाहिँ सामाजिक अन्त्य हो । 

प्रभावकारी र सुरक्षित खोप विकास भएर अनि सामाजिक मर्यादा कठोरतापूर्वक पालन गरेर महामारीको अन्त्य गर्न सकिन्छ । 

आजका मितिसम्म १६५ वटा खोपका विभिन्न चरणमा परीक्षण चलिरहेका छन् र ३३ वटाले महत्त्वपूर्ण अन्तिम चरणको परीक्षण गरिरहेका छन् । हतार गरेर खोप बनाइएकाले यो पूर्ण प्रभावकारी नहुन सक्छ तैपनि यसले महामारी फैलिनबाट रोक्नेछ । 

अमेरिकाका अग्रणी सरुवा रोग विशेष डा एन्थोनी फाउचीले सुरक्षित तथा ५० देखि ६० प्रतिशत प्रभावकारी खोप पनि स्वीकार्य हुने बताएका छन् । तर वैज्ञानिकहरू ७५ प्रतिशत प्रभावकारी हुने खोप विकसित गरिरहेका छन् । 

प्रारम्भिक अध्ययनका डेटाले विभिन्न खोपका सकारात्मक परिणाम देखाएका छन् । सन् २०२१ को पहिलो त्रैमासिकमा मध्यम प्रभावकारी खोपको अपेक्षा हामीले गर्न सक्छौं ।

सुरक्षित र प्रभावकारी खोपहरू सबैतिर बाँडेर व्यापक रूपमा खोप लगाइन थालेपछि कोरोनाका केसहरू बिस्तारै घट्नेछन् र मृत्युदर पनि कम हुनेछ । खोपहरूले महामारीविरुद्ध लड्ने राम्रो अवसर दिनेछन् र स्वास्थ्य प्रणालीमाथिको भार घटाउनेछन् । महामारी अन्त्यका लागि यो अग्रगामी कदम मानिनेछ । 

महामारीको अर्को अन्त्य चाहिँ सामाजिक अन्त्य हुन सक्नेछ । अघिल्लो शताब्दीको स्पेनिस फ्लुले संसारभरि ५० करोड मानिसलाई संक्रमित गरेको थियो र त्यतिखेरको जनसंख्याको एक प्रतिशतलाई सखाप पारेको थियो ।

मानिसहरूले भाइरसविरुद्धको इम्युनिटी पाएपछि दुई वर्षमा महामारी अन्त्य भएको थियो । ठूलो जनसंख्याले नियन्त्रणबाट वाक्क भएर घरबाहिर आउन थालेपछि यस्तो अन्त्य पनि देखिन सक्छ । 

मानिसहरू सामान्य अवस्थामा फर्किन थाल्दा धेरैभन्दा धेरै मानिस संक्रमित हुन्छन् र भाइरसविरुद्ध रोगप्रतिरोधक क्षमता बढाउँछन् । तर हर्ड इम्युनिटी र सामाजिक अन्त्यको मूल्य हामीले सोचेभन्दा बढी हुन सक्छ । 
 
स्वास्थ्यविद्हरूका अनुसार, महामारी अन्त्य हुने कुनै एक उपाय छैन । बरू हामीले रोग नियन्त्रणलाई जोड दिनुपर्ने हुन्छ । यसका लागि हर्ड इम्युनिटी, भौतिक दूरीका नियम पालना तथा सुरक्षित र प्रभावकारी खोप नै उपयुक्त माध्यम हुन् । यी तीनैको समन्वयले रोग फैलिनबाट रोकिन्छ ।