दाङ– १ (२) बाट निर्वाचित कांग्रेस सांसद अनुराग खड्काको घोराही र काठमाडौंमा घर छ । स्व. कांग्रेस नेता खुमबहादुर खड्काका छोरा अनुरागले लुम्बिनी प्रदेशसभा भवन भएकै क्षेत्रबाट चुनाव जितेका हुन् ।

आर्थिकरूपमा सम्पन्न खड्काले घर मर्मत खर्चका नाममा प्रदेश सभाबाट मासिक भत्ता बुझ्दै आएका छन् । तर, कान्छा सांसद खड्का आफूलाई यसरी रकम लिनु आवश्यक नरहेको बताउँछन् ।

दाङ–१ (१) बाट निर्वाचित नेकपा माओवादी केन्द्रका सांसद तथा पूर्वमन्त्री इन्द्रजित थारु पनि स्थानीय नै हुन् ।

उनले पनि प्रदेशसभाबाट घरभाडाबापतको रकम बुझ्दै आएका छन् । पूर्वमन्त्री समेत रहेका थारूले नैतिकताका आधारमा घर ममर्त खर्च लिन्नँ भनेका छैनन् । 

दाङकै एमाले सांसद सीता शर्माले पनि यसैगरी रकम बुझ्छिन् । तर, सांसद शर्माले आफूहरूले घरभाडा नभई घर मर्मत खर्च पाउने गरेको बताइन् ।

८७ सदस्यीय लुम्बिनी प्रदेशसभामा दाङबाट प्रत्यक्ष ६ र समानुपातिक ३ गरी ९ जना सांसदको प्रतिनिधित्व छ । 

प्रदेशसभा सचिवालयका अनुसार दाङमा घर नभएका सांसदहरूलाई घरभाडा र दाङमा घर भएका सांसदहरूलाई घर मर्मतसम्भारका नाममा हरेक महिना रकम उपलब्ध हुन्छ ।

लुम्बिनी प्रदेशसभा सचिवालयले गृहजिल्लामा घर भएकालाई घर मर्मत खर्चबापत मासिक ७ हजार ५०० र अन्य सांसदलाई घरभाडाबापत मासिक १५ हजार रुपैयाँ उपलब्ध गराउँदै आएको हो । 

प्रदेशसभा सचिवालयका सूचना अधिकारी सम्झना सुवेदीले सभामुख र उपसभामुख, मन्त्री भएका समयका सांसदले बाहेक सबैले घरभाडा र घरभाडाबापतका रकम भुक्तानी गरिएको बताइन् ।

‘सभामुख र उपसभामुखलाई सरकारी आवास हुन्छ,’ सुवेदीले भनिन्, ‘प्रदेशसभा सदस्य र पदाधिकारीहरूको सेवासम्बन्धी ऐनअनुसार सुविधा पाइरहनुभएको छ । कुनै सांसदले पनि हामीलाई घरभाडाबापतको रकम लिन्नौं भन्नुभएको छैन ।’ 

अघिल्लो कार्यकालमा पनि रूपन्देही घर हुने र नहुने सबैले घरभाडा लिएपछि चर्को आलोचना भएको थियो ।

यो कार्यकालमा प्रदेशको राजधानी बुटवलबाट सरेर दाङको देउखुरी पुगेको छ । नैतिक दृष्टिकोणले आफैंले निर्णय गरी आफ्नै सुविधा पाउने व्यवस्था गर्नु नीतिगत भ्रष्टाचारजस्तै भएको विज्ञहरू बताउँछन् । 

लुम्बिनी प्रदेशसभाले सांसदहरूको घरभाडाका लागि वार्षिक १ करोड रूपैयाँभन्दा बढी खर्च गर्दै आइरहेको छ । कपिलवस्तु, रूपन्देही, प्युठान र अर्घाखाँचीका सांसदहरू घरबाटै संसदमा आउजाउ गर्ने गर्छन् ।

लुम्बिनी प्रदेश सभाका सांसदहरूले मासिक पारिश्रमिकबापत ४५ हजार रुपैयाँ पाउँछन् । आवास सुविधाबापत मासिक १५ हजार थपिँदा सुविधा मासिक ६० हजार पुग्छ । 

त्यसबाहेक सञ्चार सुविधा भनेर मासिक २ हजार, बैठक भत्ता १ हजार, बिजुली पानीको मासिक १ हजार ५०० रुपैयाँ पाइन्छ ।

सांसद निर्वाचित भएर आएपछि फर्निचर खर्च भनेर एकमुष्ट ४५ हजार रूपैयाँ पाउने व्यवस्था रहेको सुवेदीले बताइन् । 

आन्तरिक (देशभित्र) भ्रमणमा निस्किए सांसदले प्रतिदिन २ हजार, वैदेशिक भ्रमणमा गएको अवस्थामा प्रत्येक दिन १७५ अमेरिकी डलर पाउने कानून रहेको छ । यातायात सुविधा भनेर बैठक भत्ताबाहेक थप ५०० रूपैयाँ पाउँछन् । त्यो ५०० रुपैयाँ बैठक बसेको दिनको हो । लुम्बिनी प्रदेशसभा ८७ सदस्यीय छ । 

सांसदहरूले उपचार खर्च पनि पाउँछन् । अस्पताल भर्ना हुनुपरेको अवस्थामा सरकारी अस्पतालमा भर्ना भएमा बिलअनुसारको सबै रकम र निजी अस्पतालमा भर्ना भएको भए बिलको आधा रकम सांसदहरूले पाउने गरेका छन् । 

प्रदेशसभाका सहायक लेखापाल विनोद न्यौपानेले प्रदेशसभाका पदाधिकारी तथा सदस्यको पारिश्रमिक र सुविधासम्बन्धी ऐन, २०७५ का आधारमा सुविधा पाउने बताए । सुशासनविद् खेमराज रेग्मी प्रदेश संरचनाकै औचित्यबारे जनताबाट धेरै गुनासो आएका बेला सांसदहरूले सेवा सुविधाबारे सोच्नुपर्ने अवस्था आएको बताउँछन् । सांसदहरू मितव्ययी बनेर संघीयप्रति वितृष्णा आउन दिन नहुने उनको सुझाव छ ।