नेपाली संगीतमा आधुनिक तथा पप गीतले एकछत्र राज गरेको थियो एक समय । केही दशकसम्म यस्ता गीतले बजारले नेपाली संगीतमा राम्रै प्रभाव पार्‍यो ।

आधुनिक गीतको बजार उकालो लागिरहँदा लोकगीतको माहोल कम चर्चामा थियो । आधुनिक गीत सुन्ने पारखीले लोकगीतका श्रोता तथा दर्शकलाई हेयका दृष्टिले हेर्नेसमेत गरिन्थ्यो । तर अहिले समय फेरिएको छ ।

लोकगीतको जगेर्ना गर्ने चलन पहिलेदेखि नै क्रमिक रुपमा भएको थियो । यसका स्रोता सीमित थिए । तर आजभोलि आम मान्छेको बोलीचालीको ‘भाका’  बन्न थालेको छ । समाजमा प्रचलित लोकभाका (जस्तैः देउडा, सोरठी, रोइला, दोहोरी, सालैजो आदि) को जगेर्नाका साथै रेकर्ड गरिने चलन पनि बढ्दो छ ।

एक दशक अघिसम्म सुदूरपश्चिममा स्थानीय लवजअनुसारका विभिन्न भाकामा देउडा मात्र गाउने चलन थियो । तर अहिले सुदूरपश्चिममै पनि लोकगीतमा विविधता थपिँदै गएको छ ।

लोकशैलीका गीतलाई अहिले मात्र रुचाइएको होइन । चलचित्रमै समेटिएका लोकभाकाका ‘सुन सुन सानु’, ‘वारि जमुना’, ‘मोहनी लाग्ला है’ ‘कान्छी हे कान्छी’, ‘अच्छा लेकिन लण्डनको चिसोले समाउला’, ‘चट्ट रुमाल क्या मालुम्’ लगायतका गीत अहिले पनि उत्तिकै लोकप्रिय छन् ।

त्यस्तै पप गीतमा पनि लोकशैली समेटिएको ‘झ्याम्म झ्याम्म’, ‘जर्मनको धावामा’, ‘सान्नानी तिमीलाई’ लगायतका गीत दर्शक/श्रोताले सर्वाधिक रुचाएका छन् ।

दर्शकले चलचित्रमा समेत लोकशैलीका गीतलाई बढी रुचाउन थालेका छन् । पछिल्लो समय ‘हिट’ भएका गीतमध्ये धेरैजसो लोकशैलीकै गीतहरू छन् । असारे मैनामा, आमाले सोध्लिन् नि जस्ता लोकशैलीका भाका अहिले पनि दर्शकले रुचाएका छन् ।

‘यो युग सामाजिक सञ्जालको युग हो । त्यसो त पहिले पनि लोकशैलीका गीत रुचाइन्थे तर त्यतिखेर संसारभर श्रोताको पहुँच पुग्न नसकेकाले कति गीत ओझेलमा परेका हुन्’, कुटुमा कुटु, चिरबिर चिरबिर चाँचरी, पूर्व पश्चिम रेल जस्ता बहुचर्चित गीतका गीतकार तथा गायक राजनराज शिवाकोटी भन्छन्, ‘अहिले लोकभाकाका गीत रुचाइनुमा शब्द, संगीत, गायन, अभिनय सबै कुराको तालमेल नै मुख्य कारण हो ।’
लोकगीतको ‘शक्ति’ शब्दको मौलिकतामा भेटिने शिवाकोटीको बुझाइ छ । उनी भन्छन्, ‘गीतको पनि चल्ने कुनै समय हुन्छ । अहिले लोकशैलीका गीत दर्शकले रुचाउनुभएको छ । भोलि कस्ता गीत रुचाउनुहुन्छ भन्न सकिन्न ।’

लोकगीत मात्र नभई अहिले आधुनिक, पप, –याप आदि गीत सुन्ने स्रोता तथा दर्शक पनि उत्तिकै छन् । तर लोकशैलीलाई नै अंगालेको नेपथ्य र कुटुम्ब ब्याण्डका गीत रुचाइएको देखिन्छ । संगीतमा नेपाली बाजाको प्रयोग पनि बढ्दै जानुलाई पनि धेरैले नेपाली संगीतमा मौलिकताका रूपमा हेर्ने गरेका छन् ।

वरिष्ठ लोकगायिका तथा सर्जक हरिदेवी कोइराला आजभोलि लोकगीतको माहौल व्यापक बन्दै गएको स्वीकार्छिन् । लोकशैलीमा भएको मौलिकता र अपनत्वले लोकगीतलाई सधैं जीवित बनाउँछ भन्ने तर्क राख्छिन् कोइराला ।

‘केही समय दर्शकले लोकशैलीका गीतभन्दा अन्य गीतलाई बढी रुचाउनुभयो होला तर लोकगीत कहिल्यै ओझेलमा पर्दैन,’ कोइराला थप्छिन्, ‘सरल र सबैको मनमा भिज्न सक्ने भएकाले लोकगीत नेपाली संगीतको जननीजस्तै भएको छ ।’

अहिले युवापुस्ताले पनि लोकशैलीलाई रुचाउन थालेकोमा कोइराला खुशी छिन् । लोकगीतमा हुने आफ्नोपनको प्रभावले गर्दा कहिल्यै ओझेलमा नपर्ने उनी बताउँछिन् । ‘लोकगीत भनेको लोकको गीत हो, त्यसैले लोकगीत आज पनि प्रभावशाली छ । यो त भोलि पनि मर्दैन’, कोइराला भन्छिन् ।

---

---