फागुन ७ गतेदेखि शुरू हुने नेपाली कांग्रेसको महासमिति बैठकमा उपसभापति पूर्णबहादुर खड्काले मूल प्रस्ताव, महामन्त्री गगन थापाले सांगठनिक प्रतिवेदन र अर्का महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्माले समसामयिक प्रतिवेदन प्रस्तुत गर्दैछन् । 

तर, पार्टीका मुख्य प्रस्तावलाई पनि चुनौती दिने गरी डा. शेखर कोइराला, हिन्दू धर्म पक्षधर केही नेता र विभिन्न युवा नेताले पनि दबाबमूलक विषय प्रवेश गराउने तयारी गरेका छन् । 

अरू प्रतिवेदन र प्रस्तावलाई पार्टीले औपचारिक रूपमा अन्तिम रूप दिइरहेका बेला हिन्दू धर्मको विषयमा पनि दबाब दिने गरी नेताहरूले तयारी थालेका हुन् । 

केन्द्रीय सदस्य शंकर भण्डारीको संयोजकत्वका सनातन हिन्दू राष्ट्र नेपाल स्थापना महाअभियानले महासमिति बैठकका लागि घोषणापत्र नै जारी गर्ने जनाएको छ । आइतबार काठमाडौंमा बसेको महाअभियानको बैठकले महासमिति बैठकका लागि एजेन्डा तय गर्ने र घोषणापत्र सार्वजनिक निर्णय गरेको छ ।

बैठकले महाअभियानको सह–संयोजकमा देवेन्द्रराज कंडेल र लोकेश ढकाललाई चयन गरेको छ । कोषाध्यक्षमा भानुभक्त ढकाल र सल्लाहकार परिषद्को संयोजकमा लक्ष्मणप्रसाद घिमिरेलाई जिम्मा दिइएको थियो । 

‘आजैको बैठकबाट नेपाली कांग्रेसको आसन्न महासमिति बैठकपूर्व नै फागुन ५ गतेका दिन नयाँ बानेश्वरस्थित बानेश्वर ब्यांक्वेट अपरान्ह १२ः३० बजेदेखि महासमितिमा उठान गर्ने प्रमुख एजेन्डासहितको नेपाली कांग्रेस, सनातन हिन्दूराष्ट्र नेपाल स्थापना महाअभियानको घोषणा–पत्र जारी गरिने कार्यकमसमेत तय भएको छ,’ महाअभियानले विज्ञप्ति जारी गर्दै भनेको छ, ‘ज्ञातव्य रहोस्, आउँदा दिनमा चरणबद्धरूपमा यो समितिलाई विस्तार गर्दै जाने समेत निर्णय भएको छ ।’ 

अघिल्लोपटकको महासमिति बैठकमा हिन्दू राष्ट्रका लागि भन्दै हस्ताक्षर बुझाउन खोजे पनि पार्टीले स्वीकार गरेको थिएन । तर, पछिल्लोपटक पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाले नै संघीयता र गणतन्त्रमाथि प्रश्न उठाउन नमिल्ने तर धर्मनिरपेक्षताका विषयमा सोच्न र छलफल गर्न सकिने बताएका थिए । पार्टी सभापतिले नै सार्वजनिक मञ्चबाट यस्तो भनेपछि पार्टीभित्रका हिन्दूवादी नेताहरू हौसिएका छन् । 

यो अभियानका सह–संयोजक लोकेश ढकाल अघिल्लोपट बहुसंख्यक महासमिति सदस्यको भावनालाई पार्टीले अनादर गरे पनि यसपटक सभापतिका र शीर्ष नेताको भनाइबाट आफूहरू उत्साही भएको बताउँछन् । 

‘हामीले अघिल्लोपटक नै वैदिक सनातन हिन्दू राष्ट्र अभियानका लागि महासमितिका बहुसंख्यक साथीहरूको हस्ताक्षरलाई पार्टीमा बुझाएका थियौं । तर, पार्टीले अनादार गर्‍यो’, ढकालले लोकान्तरसँग भने, ‘तर, हामीले यो महाअभियानलाई पुनर्गठन गरेर फेरि यो विषयलाई महासमिति र त्यसपछि अगाडि बढाउने तयारी गरेका छौं । पार्टी सभापतिले सार्वजनिक मञ्च र सत्ता गठबन्धनसहित अन्तरपार्टीका विशिष्ट बैठकमा धर्मनिरपेक्षताको विषयमा कुरा उठाउन सक्ने बताएपछि हामीलाई नैतिक बल प्राप्त भएको छ । यसैले पार्टीले यसपटक सनातन हिन्दू राष्ट्रको स्वामित्व पार्टीले लिन्छ भन्नेमा हामी ढुक्क छौं ।’

देउवाले केही समयअघि नवलपुर पुगेर धर्मनिरपेक्षताको विषयमा कुराकानी गर्न सकिने बताएका थिए । 

‘जनताले संविधानमार्फत फालिसकेको राजतन्त्र अब फर्कने कुनै सम्भावना छैन । केहीले देउवा केही दिनदेखि देखिएको गतिविधिका विषयमा बोलेनन् भनिरहेका छन् । संघीयता र गणतन्त्रविरुद्ध हुने कुनै पनि गतिविधि हामीलाई मान्य छैन,’ देउवाले नवलपुरको जिल्ला सम्मेलनमा गत मंसिर ११ गते भनेका थिए, ‘यो कांग्रेसको स्पष्ट धारणा हो । कसैले धर्मनिरपेक्षताको विषय उठाएका छन्, यसमा सोच्न सकिन्छ । पार्टीमा छलफल गर्न सकिन्छ, तर गणतन्त्र निर्विकल्प हो ।’

महासमिति बैठक शुरू हुने दुई दिनअगाडि ५ फागुनमा पत्रकार सम्मेलन गर्दै आफूहरूले हिन्दू राष्ट्रका लागि घोषणापत्र सार्वजनिक गर्ने तयारी गरेको ढकालले बताए । 

‘पार्टीका पदाधिकारी, केन्द्रीय सदस्यसहितका धेरैलाई हिन्दू राष्ट्र चाहिए पनि बोल्न सकिरहनुभएको छैन । तर, भित्रभित्रै संगठित हुने धेरैको चाहना छ,’ उनी भन्छन्, ‘कतिपयमा त्रास छ । हामी आश र त्रास मुक्त छौं । यसैले यो देशलाई  अप्ठ्यारोबाट जोगाउने नै कांग्रेसले हो । यसैले हामी यो अभियानमा छौं ।’ 

फेरि पनि हस्ताक्षरसहितका दबाबमूलक विषयलाई अघि बढाउने उनी बताउँछन् । 

अपर्झट ल्याइएको धर्मनिरपेक्षताको विषयले राष्ट्रियतालाई कमजोर बनाएको र देशको वैभव नै समाप्त पार्ने काम गरेकाले आफूहरू सक्रिय हुनुपरेको उनी बताउँछन् । 

‘वैदिक सनातन हिन्दू राष्ट्रको विषय धर्मसँग मात्रै सम्बन्धित छैन । वैदिक सनातन धर्मले राष्ट्रियतालाई बलियो बनाउँछ । हिमाल, पहाड र तराईलाई जोड्छ,’ ढकाल भन्छन्, ‘हामीलाई बलियो बनाउने वैदिक सनातनी धर्म र परम्परा हुन्, वैभव हुन् । यसैले रातारात पेलेर यस्ता वैभवको जरोकिलो फालेर धर्मनिरपेक्षता बनाउँदा देश कमजोर भएकाले यो अभियानमा छौं ।’ 

यस्तो अभियानमा डा. शशांक कोइराला, भीम पराजुली, तारानाथ रानाभाट, मोहनबहादुर बस्नेत, पुष्पा भुसालसहितका नेताहरूको पनि दरिलो साथ रहेका नेताहरू बताउँछन् । थप केन्द्रीय सदस्यसँग संवाद गरेर अभियानमा जोड्ने तयारीमा रहेको ढकालले बताए । 

संविधान आएपछि कांग्रेसले विधान संशोधन गरे पनि यसमा गणतन्त्र, संघीयता, समावेशिता जस्ता मुद्दाको विषयलाई प्राथमिकतासाथ उठाएको छ । तर, धर्मनिरपेक्षता भन्ने शब्दावली कांग्रेस विधानको प्रस्तावना, आदर्श र उद्देश्य खण्डमा उल्लेख नहुनुलाई नेताहरू कांग्रेसले ठाउँका रूपमा व्याख्या गर्छन् । सांस्कृतिक एवं धार्मिक अधिकार मात्रै भनेर धर्मको विषयलाई टुंग्याउनुले हिन्दू धर्मको विषयलाई लिएर नरम बन्न सकिने संकेत कांग्रेसको रहेको दाबी ती नेताहरूको छ । 

गत निर्वाचनबाट स्वतन्त्र दलहरू उदाएकाले, राष्ट्रियता, हिन्दू धर्मजस्ता कार्ड फ्याँकेर चुनावमा जान सकिए बलियो प्रभाव जमाउन सकिने तर्कसमेत केही नेताले गर्दै आएका छन् । विकास र समृद्धिभन्दा हिन्दू कार्ड धेरै नै बलियो हुने भन्दै यसलाई पार्टीले औपचारिकरूपमा बोक्नुपर्ने दबाबसमेत कांग्रेसमा केही नेताले बनाउने गरेका छन् । 

अरूका पनि उत्तिकै दबाब

पार्टीले संस्थागतरूपमा राजनीतिक, सांगठनिकसहितका प्रस्ताव ल्याउने तयारी गरे पनि अरू नेताले पनि विभिन्न माग राख्दै आ–आफ्ना एजेन्डा अगाडि सार्ने तयारी गरेका छन् । हिन्दूवादीले घोषणापत्र नै जारी गरेर एजेन्डा राख्ने, हस्ताक्षर बुझाउने तयारी गरिरहेका बेला डा. शेखर कोइरालाले पनि महासमितिका लागि अनलाइनमार्फत सुझाव दिन नागरिकमा अपिल गरेका छन् । युवा नेताद्वय नैनसिंह महर र भुपेन्द्रजंग शाहीले महासमितिमा युवाको एजेन्डा अगाडि सार्न सुझाव माग गरेका छन् । महरले प्रवासमा रहेका नेपालीको सुझावलाई समेट्न जनसम्पर्क समितिका पदाधिकारीसँग छलफल गरेका छन् । उनले थप सुझाव पनि मागेका छन् ।

शाहीले देश दौडाहाका क्रममा नागरिकले भोग्नुपरेका समस्यालाई लिएर १५ बुँदामा प्रस्ताव तयार गरेको बताएका छन् । पार्टीले औपचारिक रूपमा प्रस्ताव र प्रतिवेदन पेश गरे पनि आफूले पनि पूरक प्रस्तावमा रूपमा नागरिकका सरोकारका विषयलाई महासमितिमा लैजाने उनी बताउँछन् । विदेशमा रहेका नेपालीको पूँजी, ज्ञान र सीप नेपालको हितका निम्ति लगाउन सक्नुपर्ने उनको भनाइ छ ।

शाहीले आमचुनावको दुई वर्षअघि नै अनिवार्य महाधिवेशन गर्ने गरी विधानमै व्यवस्था गरिनु पर्ने, एक व्यक्ति एक जिम्मेवारी, सम्पत्ति छानबिनका लागि आयोग गठन, जनताबाट प्रत्यक्ष निर्वाचित प्रधानमन्त्री, अवसरको समान वितरण, दुई–दुई वर्षमा वडा अधिवेशन, जातीय/धार्मिक विवादमा पर्न नहुने, गठबन्धन गर्न नहुने, भ्रातृ संस्थालाई प्रभावकारी बनाउनुपर्ने र युवालाई अवसर दिनुपर्नेसहितका माग गरेका छन् ।

अरू नेताले पनि महंगी, मूल्यवृद्धि, बेरोजगारी, पार्टीमा अवसर नपाउनेसहितका विषयलाई लिएर पार्टीभित्र दबाब बढाउने तयारी गरेका छन् ।