उड्डयन क्षेत्र नेपालको आधारभूत जीवनरेखा हो- प्रदीप अधिकारी

नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका महानिर्देशक प्रदीप अधिकारीले नेपालमा वर्षेनी एक करोडभन्दा बढी हवाई यात्रु रहेको बताएका छन् ।

साउदी अरबको रियादमा आयोजित 'फ्युचर एभियसन फोरम २०२४' मा एक अन्तरक्रिया कार्यक्रममा बोल्दै उनले नेपालको उड्डयन क्षेत्र अर्थतन्त्र, पर्यटन, व्यापारका लागि धेरै महत्त्वपूर्ण रहेको बताएका हुन् ।

'नेपालको उड्डयन क्षेत्र अर्थतन्त्र, पर्यटन, व्यापार र आन्तरिक कनेक्टिभिटीका लागि ठूलो आर्थिक संयन्त्र बनेको छ,' उनले भने, 'हामीसँग आन्तरिक र बाह्य गरी १० मिलियन (एक करोड) यात्रु छन् ।

उनले नेपालको उड्डयन क्षेत्र जनतालाई यातायात सेवा प्रदान गर्ने एक मात्र साधन रहेको बताए । विद्यार्थीका लागि स्कूल ड्रेस या पुस्तक, भान्छाका लागि नुन र चामल सबै ढुवानी गर्न नेपाल उड्डयन क्षेत्रमा निर्भर रहेको उनको भनाइ छ ।

'हाम्रा लागि उड्डयन वा एयरपोर्ट जनताको सेवा गर्ने एक मात्र माध्यम हो,' उनले भने, 'नुन, कपडा र पुस्तक सबै कुराको ढुवानी हामीले हवाई यातायातबाट गर्छौं । अरूका लागि उड्डयन रमाइलो विषय हुन सक्छ तर नेपालका निम्ति आधारभूत जीवनरेखा हो ।'

उनले उड्डयन क्षेत्र नेपालको अर्थतन्त्र, पर्यटन, व्यापारका लागि एकदमै महत्त्वपूर्ण रहेको बताए । 

उनले नेपालको उड्डयन क्षेत्र अन्य देशको तुलनामा बढी जोखिमयुक्त रहेको बताए । 'उच्च उचाइ, उच्च रनवे ढलान, अप्रत्याशित मौसमले अलिकति जोखिम बढाएको छ,' उनले भने । 

क्यानडा र युरोपको आन्तरिक विमानहरू अधिकतम १२ हजार फिटको उचाइमा उड्न सक्ने तर नेपालको हिमाली क्षेत्र नै २८ हजार फिटभन्दा बढीको रहेकाले यहाँ उडानमा अलिकति चुनौती रहेको उनको भनाइ छ ।

'यसको मतलब तपाईंले साँघुरो उपत्यकाबीच नेभिगेट गर्नुपर्छ,' अन्तरक्रियाका क्रममा उनले भने ।

उनले नेपालका लागि उड्डयन आधारभूत जीवनरेखा रहेको बताए ।

'किनभने हामीसँग पहाड र हिमालमा धेरै ठाउँ छन् । हामीसँग ५५ आन्तरिक र ३ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल छन् । तीमध्ये समतल क्षेत्रमा १० र हिमाली क्षेत्रमा ३३ विमानस्थल छन् । हामीले देशका सबै भागमा सडक बनाएका छैनौं,' उनले भने । 

उनले थपे, 'पहाडको बीचबाट पनि विमान उडिरहेको छ । विमानको दुवै छेउमा अग्ला पहाड छन् । विमान पहाडमुनि छ । यो अद्भुत दृश्य त हो, हाम्रा लागि चुनौती पनि हो ।'

उनले अधिकांश हाइड्रोलोजिकल मोडल नेपालमा सफल नभएको बताए । 

'नेपालको हिमाली क्षेत्रको मौसम एक वा दुई मिनेटपछि अनुमान गर्न सकिँदैन । दुई सेकेन्डपछि बादल आएर ढाक्छ । विमान पहाडमुनि उडिरहेको हुन्छ, त्यसैले अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा अभ्यासमा ल्याइएका कतिपय मोडेलहरू नेपालमा सफल हुँदैनन्,' उनले भने ।

उनले नेपाल जलवायु परिवर्तनको असरबाट धेरै प्रभावित भएको देश रहेको बताए । 

'नेपाल जलवायु परिवर्तनबाट ठूलो मात्रामा प्रभावित देश हो,' उनले भने, 'हाम्रा सेता हिउँका पहाड कालो ढुंगामा परिणत भइरहेका छन् र हाम्रा बाह्रमासे नदीका स्रोत घट्दै गएका छन् ।'

उनले बाढी हिमपहिरो, जलजन्य प्रकोपका कारण नेपालले धेरै विपत्ति भोग्नुपरेको बताए । 'हाम्रा लागि जलवायु परिवर्तन ठूलो समस्या हो । यद्यपि यो नेपालको मात्रै समस्या होइन,' उनको भनाइ छ ।

उनले जलवायु परिवर्तनको असरले विश्वभर प्रभाव पारेको बताए । 'यदि बाह्रै महिना बगिरहने नदी सानो हुँदैछ भने त्यो संसारभरका लागि थ्रेट हो,' उनले भने, 'यसले विश्वभर असर गर्नेछ । तपाईंको समुद्र पनि खतरामा छ, हैन ? त्यस कारण हामी अत्यन्तै नाजुक चरणमा छौं ।'

उनले नेपालका लागि जलवायु परिवर्तन एउटा महत्त्वपूर्ण अन्तर्राष्ट्रिय मुद्दा रहेको बताए । 

'हामीले यसलाई सबै अर्थमा न्यूनीकरण गर्नुपर्छ । जलवायु परिवर्तनमा नेपाललाई विश्वले साथ दिनुपर्छ, किनकि हामीले पीडा भोग्नुपर्यो भने विश्वले पनि भोग्नेछ,' उनले भने । 

उनले नेपाल पर्यटकीय हिसाबले अत्यन्तै राम्रो देश रहेको बताए । 

'नेपालजस्तो प्राकृतिक वातानुकूलित देश पाउन सकिँदैन । हामीले नेपालमा ३ वटा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण गरिसकेका छौं त्यो राम्रो पर्यटकीय पूर्वाधार हो । अब हामीले नेपाललाई पर्यटन हब बनाउन एयरलाइन्स, होटल, रेस्टुरेन्टमा थप लगानी गर्नुपर्छ,' उनले भने ।

उनले नेपालमा विदेशी लगानीका प्रमुख क्षेत्र पर्यटन, जलविद्युत् र कृषि पनि हुन सक्ने बताए । 

'धेरै क्षेत्र छन् जहाँ विदेशी लगानी गर्न सकिन्छ । हामीसँग नाफा दिने क्षमता धेरै छ । नेपाललाई पर्यटनको दृष्टिकोणले हेरिँदा, हामीसँग विश्वकै अग्लो शिखर सगरमाथा छ । एउटै सगरमाथा मात्र होइन हामीसँग विश्वका १० मध्ये अग्ला सात वटा हिमाल छन्,' उनले भने ।

अधिकारीले प्याराग्लाइडिङ, अल्ट्रालाइट एयरक्राफ्ट फ्लाइङ, स्काइडाइभिङजस्ता साहसिक पर्यटनका अवसर पनि नेपालमा प्रशस्त रहेको बताए । 

'नेपालमा पर्वतारोहण, पदयात्राजस्ता पर्यटनका प्रशस्त अवसर छन् । हामीसँग धेरै सुन्दर उपत्यका, धेरै सुन्दर पहाड र ताल, गुफा, झरना, सबै छन्,' उनले भने ।

हेर्नुहोस् अधिकारीसँग गरिएको अन्तरक्रियाको भिडियो