कांग्रेस प्रवक्ता डा प्रकाशशरण महतले अर्थमन्त्री नियुक्त भएसँगै अर्थतन्त्रका संयन्त्र बुझ्न थालेका छन् । शुक्रवार साँझ अर्थमन्त्रालय प्रवेश गरेका महतले आइतबारदेखि औपचारिक रूपमा मन्त्रालयको नियमित काम गर्न थालेका हुन् । उनले पहिलो दिन मन्त्रालय अन्तर्गका ५ वटा महाशाखाबाट प्रस्तुतीकरण लिएका छन ।

अर्थ मन्त्रालयका सूचना अधिकारी वसन्तराज तिवारीका अनुसार मन्त्री महतले आइतबार मन्त्रालय अन्तर्गत विभिन्न महाशाखा प्रमुखसँग बसेर प्रस्तुतीकरण लिएका छन् । मन्त्रालय र मातहतका  महाशाखाबाट हुने कामकारवाही, कामको अवस्था, प्रगति, चुनौती, समस्या र समाधानका उपयुक्त विकल्पसहितको प्रस्तुतीकरण मन्त्री महतले लिएका छन् ।

यस्तो प्रस्तुतीकरणमा अर्थमन्त्रीले आ–आफ्नो कामको प्रकृतिको बारेमा जानकारी लिएको तिवारीले बताए । उनले भने, ‘मन्त्रालयका ९ वटा महाशाखामध्ये ५ वटाको एकैदिन प्रिजेन्टेसन भएको छ । मन्त्रीलाई ब्रिफिङ गराउने क्रममा मन्त्रालय अन्तर्गतका बजेट तथा कार्यक्रम, राजस्व व्यवस्थापन, अन्तर्राष्ट्रिय आर्थिक सञ्चालन समन्वय, वित्तीय क्षेत्र सञ्चालन तथा समन्वय र आर्थिक नीति विश्लेषण महाशाखाले आ–आफ्नो कार्य प्रकृतिको जानकारी मन्त्रीलाई गराएका छन् ।

अझै अर्थ मन्त्रालय भित्रैकै प्रशासन, वित्तीय संघीयता समन्वय, कानुन तथा न्याय कार्यान्वयन महाशाखा, र योजना अनुगमन तथा मूल्यांकन महाशाखाको प्रस्तुतीकरण बाँकी रहेको छ । ‘अर्थमन्त्री आएको दोस्रो दिन भएकोले ध्यानपूर्वक सुन्ने काम गर्नुभएको छ । अहिलेसम्म कुनै औपचारिक निर्देशन वा निर्णय भएको अवस्था भने छैन’, सूचना अधिकारी तिवारीले भने । 

अर्थमन्त्री महतले आइतबार नै निजी क्षेत्रको अगुवा संगठन नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका पदाधिकारीसँग भेट गरेका छन् । भेटमा महासंघले अर्थतन्त्रको संकट टार्न बजारमा पर्याप्त तरलता प्रवाह गर्न र बैैंक तथा वित्तीय संस्थाले लिइरहेको चर्को ब्याजदर घटाउन सुझाव दिएका छन । निजी क्षेत्रले अर्थतन्त्रमा देखिएको शिथिलता हटाउन र बजारलाई चलायमान बनाउन अर्थ मन्त्रालयले केन्द्रीय बैंकको सहकार्यमा तरलता सहज तरलता सहज बनाउनुपर्ने सुझाव महासंघका अध्यक्ष शेखर गोल्छाले दिए । 

अर्थतन्त्र सुधारमा निजी क्षेत्रले सबैभन्दा बढी जोड बैैंकहरूमा तरलता बढाउन र बैँकहरूले निजी क्षेत्रबाट लिने ब्याजदर घटाउनमा छ । ब्याजदर घटाए लागत सस्तो पर्ने र उद्योगी व्यवसायीले बजारको बढी माग सिर्जना गराउने गरी काम गर्न सक्ने दाबी उनीहरूको छ । पछिल्लो समय बजारमा माग सिर्जना नभएको, महंगोमा प्रयोग गर्न नसक्ने अवस्थामा सर्वसाधारण पुगेको र लागत खर्च बढी हुँदा धान्न सक्ने अवस्थामा उद्योगी व्यवसायी नहुनुको असर अर्थतन्त्रमा परेको बुझाइ पनि निजी क्षेत्रको छ । 

निजी क्षेत्रले सकारलाई खर्च बढाउन र बजारमा माग सिर्जना हुने गरी काम गर्न पनि सुझाव दिएका छन् । अहिले सरकारको विकास खर्च जम्मा २५ प्रतिशत पुगेको छ । चालू आर्थिक वर्षको ९ महिना पूरा हुन लागि नसक्दासम्म एक चौथाइ मात्रै खर्च भएकोले अवको तीन महिनामा एक तिहाइ खर्च गर्न मुश्कील पर्ने अवस्थामा छ । 

सकारले चालू आर्थिक वर्षको कुल १७ खर्ब ९३ अर्बको जम्मा ४६ प्रतिशत अर्थात् ६ खर्ब ५५ अर्ब रूपैयाँ मात्रै खर्च भएको छ । यस्तो खर्चमा चालू खर्च ५५ प्रतिशत भएपनि  विकास खर्च भने न्यून भएको गुनासो निजी क्षेत्रले गरिरहेका छन । 

अर्थमन्त्री महतले भने समस्याग्रस्त अर्थतन्त्र सुधार गर्ने मन्त्रालयको पहिलो प्राथमिकता पर्ने बताएका छन् । उनले निजी क्षेत्रका छाता संस्थाको सुुझाव र सहकार्यबाट मन्त्रालय अगाडि बढ्ने बताए । महतले निजी क्षेत्रको मनोबल घट्न नदिने र निरन्तर संवादमा रहेर आवश्यक सुझाव लिँदै अर्थतन्त्रका समस्या समाधान गर्दै जाने समेत बताए ।

यो पनि

यस्तो छ बजेट निर्माणको कार्यतालिका