दशैं बजारमा मनोमानी : व्यापारीका अगाडि सरकार निरीह !

काठमाडौं – बडादशैं जति नजिकिँदैछ, रौनकता पनि त्यति नै थपिँदैछ । दशैं मनाउने तयारीमा रहेका उपभोक्ता भने मंहगीको मारमा छन् । डेढ महिनायता दैनिक उपभोग्य वस्तुको भाउ बढेकोबढ्यै छ । पछिल्लो आंकडाअनुसार कम्तिमा १५ प्रतिशत मूल्य बढेको छ ।

व्यापारीहरूले चाडबाडको मौका छोपेर खाद्यान्न, लत्ताकपडा लगायतका उपभोग्य वस्तुको मूल्य बढाएका हुन् । उपभोक्ता अधिकार अनुसन्धान मञ्चका अध्यक्ष माधव तिमिल्सिनाका अनुसार बजारमा सुनदेखि नुनसम्मको भाउ बढेको छ । सबै क्षेत्रमा मूल्यवृद्धि भएपनि अनुगमन प्रभावकारी हुन सकेको छैन । उनका अनुसार अनुगमनका नाममा झारा टार्ने काम भएको छ ।

बजार अनुगमनको जिम्मा पाएका वाणिज्य आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण विभाग, खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभाग, गुणस्तर विभाग, यातायात विभाग मौन छन् । आपूर्ति र खाद्य प्रविधि विभागले बेलाबेला अनुगमन गरे पनि उपभोक्ताले अनुगमनको अनुभूति पाएका छैनन् । अनुगमनका लागि बेलाबखत सरकारका मन्त्री पनि बजारसम्म पुग्ने गर्छन् ।

चाडबाडका बेला गरिने अनुगमन कर्मकाण्डी मात्रै हुने गरेको उपभोक्ता अधिकारवादीको आरोप छ । अनुगमन हुँदैछ भनेर गरिने अनुगमनको कुनै औचित्य नै नहुने उनीहरू बताउँछन् । सरकारले आफ्नो उपस्थिति देखाएर मात्रै नहुने उनीहरूको भनाइ छ । मञ्चका अध्यक्ष तिमिल्सिना चाडवाडमा मात्रै नभएर ३६५ दिन नै अनुगमन हुनुपर्ने बताउँछन् ।

चाडबाड नजिकिँदै जाँदा देशैभर उपभोग्य सामग्रीको मूल्य जसरी वृद्धि भएको छ, त्यसले व्यवसायीको मनोमानीका अगाडि राज्य संयन्त्र निरीह भएको देखाएको छ । व्यापारीले जथाभावी मूल्यवृद्धि गर्दा पनि सरकारले संयन्त्र बनाएर बजार व्यवस्थित गर्न सकिरहेको छैन । सरकारले महंगी रोक्ने प्रयास गर्न त परै जाओस् गुणस्तरमा पनि निगरानी गर्न सकेको छैन । 

सरकारका मन्त्रीले नै यो स्वीकार गरेका छन् । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्री चक्रपाणि खनालले सार्वजनिक कार्यक्रममै कालोबजारी नियन्त्रण गर्न नसकेको स्वीकारे । बजारमा सरकारको दरिलो उपस्थिति देखाएर जनतालाई स्वस्थ्य उपभोग्य वस्तु आपूर्ति गर्नुको सट्टा उनले मासु त नखान सुझाएका छन् । यसले व्यवसायी झन् हौसिएका छन् ।

तरकारी गत वर्षको तुलनामा एक सय ७१ प्रतिशतसम्म महंगिएको छ भने खाने तेल र मैदाको मूल्य वृद्धिको अवस्था पनि उस्तै छ । गाडीभाडा तेब्बरसम्म असुलेको गुनासो आएको छ । प्रतिकिलो ५९ रुपैयाँसम्म ओर्लेको चिनीको भाउ ८५ रुपैयाँ पुगेपछि संसद्को सार्वजनिक लेखा समितिले मूल्य घटाउन निर्देशन नै दिनुपर्‍यो । समितिको निर्देशनप्रति उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्री मातृका यादवले पत्रकार सम्मेलन गरेरै असन्तुष्टि जनाए । 

इन्धनमा भएको मूल्य वृद्धिले ढुवानी भाडा बढ्दा सबै किसिमका उपभोग्य वस्तुको मूल्य वृद्धि भएको छ । मूल्य वृद्धिको अवस्था राजधानी काठमाडौं र देशका अन्य ठूला शहरमा मात्र होइन, पहाडी जिल्लाका दुर्गम गाउँमा पनि उस्तै देखिएको छ । यता सत्ताको बागडोर सम्हालेको नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले पनि महंगीका बारेमा आफूहरू बेखबर नरहेको बताएका छन् । 

उनले महंगी नियन्त्रण गर्ने बारेमा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँग छलफल भइरहेको शनिबार आयोजित शुभकामना आदानप्रदान कार्यक्रममा जानकारी गराए ।

सरकारले अनुगमन संयन्त्रहरूलाई व्यापक रूपमा सक्रिय बनाई मूल्य वृद्धि नियन्त्रण गरेर बजारलाई उपभोक्तामैत्री बनाउनेतर्फ ध्यान दिनै पर्छ ।