मोरङको बेलबारी नगरपालिका वडा नं. २ लालभित्तीका इन्द्रजीत साह (रीतेश) भर्खर १५ वर्षका भए । उनी सुन्दरहरेँचामा रहेको सुकुना माध्यमिक विद्यालयमा अध्ययनरत छन् । कक्षा– ९ मा पढ्ने उनै इन्द्रजीतले इलेक्ट्रिक बाइक (विद्युतीय मोटरसाइकल) बनाएका छन् । कवाडी सामग्री भेला गरेर उनले मोटरसाइकल बनाएका हुन् । आफ्ना भाइले साना–साना गाडीका मोटरहरू भेला गरेर ब्याट्रीबाट चल्ने गाडी र ड्रोन बनाउने गरेको दिदी मनीषाले बताइन् । 

त्यसो त इन्द्रजीतले एक वर्षअघि नै इलेक्ट्रिक साइकल बनाएका थिए । त्यही साइकल चढेर उनी पढ्न जान्थे । ८ महिना जति कुदाएपछि ब्याट्रीले काम गर्न छाडेको उनले बताए । त्यो पाइडल मार्ने साइकलभन्दा सजिलो र छिटो कुद्ने गरेको उनको भनाइ छ । ‘पाँच हजार रुपैयाँको ब्याट्री किनेँ । अनि कवाडीमा गएर साइकलका अन्य सामग्री किनेर ल्याएँ । यसपछि साइकल तयार भयो,’ उनले भने । 

बेलबारी जेसिजले गरेको कार्यक्रममा इन्द्रजीतले बनाएको त्यो साइकल प्रदर्शनीमा राखिएको थियो  । उक्त कार्यक्रममा उनको साइकलले निकै चर्चा पाएको थियो । त्यहाँ आएका धेरैको आँखामा त्यो साइकल परेको थियो । बेलबारीमै रहेको गुरुकुल इंग्लिस स्कूलका प्रिन्सिपल कुमार खुलाल र जेसितकै पूर्वअध्यक्षसमेत रहेका सोही स्कूलका संस्थापक माधवराज थापाले विशेष चासो दिएका थिए । त्यही साइकललाई विद्यार्थीको सिकाइको माध्यम बनाएर उनीहरूले इन्द्रजीतले बनाएको साइकल विद्यालयमा राख्ने योजना बनाएका थिए । त्यसपछि उनीहरूले त्यो साइकल आफ्नो विद्यालयमा लगेको उनले बताए । उनले साइकल बनाउँदा १५/२० हजार रुपैयाँ खर्च गरेका थिए । 

साइकल लगेबापत गुरुकुल स्कूलले इन्द्रजीतलाई ३५ हजार रुपैयाँ बराबरको ब्याट्री किनेर दियो । ब्याट्री किनेर दिएपछि फाइनल परीक्षा दिएर खाली भएको समयमा मोटरसाइकल बनाएको उनले बताए । करिब ४५ हजार रुपैयाँको लागतमा मोटरसाइकल तयार भएको इन्द्रजीतको भनाइ छ । उनले १० देखि १५ दिनमा सो मोटरसाइकल बनाएका थिए ।

१२ भोल्टको ब्याट्री, ७५० आरपीएमको मोटर, डिजिटल डिस्प्ले स्पीड मिटर, इलेक्ट्रोनिक सर्किट बोर्ड र अन्य सामग्रीको प्रयोग गरेर निर्माण गरेको उनले बताएका छन् । यी सामग्री उनले नयाँ खरिद गरेका हुन भने अन्य सामग्री भने कवाडीबाट किनेपछि धोएर कलर गरेको उनले बताए । कवाडीबाट भने उनले ६ हजार रुपैयाँ बराबरको सामग्री किनेका थिए । 

‘मात्र ५ रुपैयाँ खर्च गर्दा एकपटक ब्याट्री फुल चार्ज हुन्छ,’ उनले भने, ‘ब्याट्री कस्तो प्रयोग गर्नु हुन्छ त्यही अनुसार टिक्ने न टिक्नेमा चाहिँ भर पर्छ,’ उनी भन्छन्, ‘चार दिनमा मैले ५–६ किलोमिटर कुदाइ सकेको थिएँ ।’ एकपटक चार्ज गर्दा ३५ किमीसम्म चल्ने उनको दाबी रहेको छ ।

इन्द्रजीतले विद्युतीय मोटरसाइकल बनाएको थाहा पाएपछि उनी विद्यालयले उनलाई बोलायो । त्यसपछि उनी मोटरसाइकल नै लिएर विद्यालय गए । विद्यालय प्रशासनले इन्द्रजीतले बनाएको मोटरसाइकल अन्य विद्यार्थीलाई पनि देखाएको छ । आफूले गरेका कामलाई धेरैले प्रशंसा गरेको इन्द्रजीतले बताए । ‘बेलबारी– २ का वडा सदस्य दीपक लिम्बूले घरमै आएर हामी तिमीलाई सहयोग गर्छाैँ भन्नुभएको छ,’ उनले भने, ‘मैले पढ्ने विद्यालयले पनि सहयोग गर्ने भनेको छ ।’ 

आमा बबिता र बुबा सुनिलको हौसलाका कारण पनि विद्युतीय सामाग्री बनाउन सहज भएको इन्द्रजीत बताउँछन् ।  आमा बबिता स्थानीय ठाउँमै चटपटे बेच्छिन् भने बुवा सुनिल वैदेशिक रोजगारीबाट भर्खर मात्रै घरमा आएका छन् ।  

इन्द्रजीतले ड्रोन, रिमोट कन्ट्रोल कारहरूबारे घरमै सिकेर मोटरसाइकल बनाएका हुन् । अहिलेसम्म कुनै औपचारिक तालिम नलिएको उनी दाबी गर्छन् । ‘मोटरसाइकल बनाउन भनेर अहिलेसम्म कुनै  तालिम लिएको छैन,’ उनी भन्छन्, ‘नागरिकता बनाएपछि व्यावसायिक रूपमा नै लाग्ने योजना बनाएको थिए । त्यही गरेको हुँ ।’ 

बजेट र तालिमको व्यवस्थापन सरकारले गर्दिए गाडीसम्म बनाउन सक्छु भन्ने आफूमा आत्मविश्वास रहेको इन्द्रजीत बताउँछन् । आफ्नो पहिलो परियोजना भएकाले अहिले बनाएको विद्युतीय मोटरसाइकल आफूले नबेच्ने उनले बताए । 

समय पविर्तनशील रहेकाले भविश्यमा अझ उद्यमको जमाना आउने इन्द्रजीत ठोकुवा गर्छन् । यसर्थ सबै नेपाली केही नकेही उद्यममा लाग्नु पर्नेमा उनको जोड छ । ‘विश्वमा नयाँ–नयाँ प्रविधिको विकास भइरहेको छ । हामी पनि प्रविधिसँग जोडिनु पर्छ,’ उनको तर्क छ । विद्यालय स्तरबाटै यस्ता विषयमा पठन–पाठन गरिनु पर्ने उनले बताए । इलेक्ट्रिक उद्यममा लाग्दा इन्द्रजीतको औपचारिक पढाइमा भने केही असर पुगेको छ । तर यसमा उनी त्यति दुःखी देखिएनन् । इन्द्रजीत पढाइ र उद्यमपछि बचेको समय फूटबल खेल्न मन पराउँछन् ।