छिमेकी मुलुक भारतका विभिन्न शहरबाट फर्किएका र फर्किने तयारीमा रहेका प्रवासी नेपालीलाई राख्न रुपन्देहीका पालिकाहरू क्वारेन्टाइन निर्माणमा केन्द्रित भएका छन् तर कोरोना भाइरस संक्रमित थपिए अस्पतालमा बिरामी राख्ने शय्या छैनन् ।

सीमावर्ती भारतीय शहर र दशगजासम्म आएर बसेका नेपालीलाई उद्धार गर्न क्वारेन्टाइन बनाउने काम धमाधम भइरहेको छ । सिद्धार्थनगर नगरपालिका, लुम्बिनी सांस्कृतिक नगरपालिका, बुटवल उपमहानगरपालिका, सैनामैना नगरपालिका, तिलोत्तमा नगरपालिका, देवदह नगरपालिकासहित रुपन्देहीका १६ वटै पालिकाहरू क्वारेन्टाइनको व्यवस्थापनमा केन्द्रित भएका छन् ।

बुधवार सुनौलीबाट उद्धार गरिएका ५१० जनालाई तिलोत्तमा र सिद्धार्थनगरका विभिन्न क्वारेन्टाइनमा राखिएको छ । 

भारतबाट आउने प्रवासीलाई सकभर पायक मिलाएर सम्बन्धित पालिकामै क्वारेन्टाइन बनाएर राखिने र त्यस्तो सम्भव नहुनेलाई अन्य कुनै पालिकामा व्यवस्थित गरेर राख्ने गरी तयारी भइरहेको बताइएको छ । पहिलो चरणमा कति हजार नेपाली आउँछन्, त्यो हेरेर अरु विस्तार गर्ने गरी तयारी भइरहेको छ ।

बुटवल, भैरहवा, सैनामैना र तिलोत्तमामा यसअघि नै क्वारेन्टाइन निर्माण भइसकेका छन् । पहिले भएका क्वारेन्टाइनलाई अझ व्यवस्थित बनाउने, नयाँ ठाउँमा विस्तार गर्ने र आवश्यक स्रोतसाधन जुटाउने काममा केन्द्रित भएको बुटवल उपमहानगरपालिकाका प्रमुख शिवराज सुवेदीले जानकारी दिए । 

बुटवलले तामनगरको कोरियन इन्स्टिच्यूटमा क्वारेन्टाइन निर्माण गरिसकेको छ भने अब धेरै जनालाई व्यवस्थित गर्ने गरी नयाँ ठाउँमा तयारी भइरहेको छ । भारतका विभिन्न शहरबाट सिमामा आएर बसेका प्रवासीलाई सीमावर्ती जिल्लाका पालिकामा क्वारेन्टाइनमा राख्ने तयारीस्वरुप क्वारेन्टाइन थप्न लागिएको नगरपालिका संघका प्रदेश संयोजक समेत रहेका बुटवलका प्रमुख सुवेदीले बताए ।  

बुटवलमा धागो कारखानाको बन्द रहेका भवनमा उपमहानगर र प्रादेशिक अस्पतालको सहकार्यमा कोरोना विशेष आइसोलेसन अस्पताल निर्माण भएको छ । त्यहाँ आईसीयू समेत ६० वटा शय्या छन् भने हाल ३६ जना उपचाररत छन् । उपचार गराइरहेका रुपन्देहीका पहिलो कोरोना संक्रमित युवा भने डिस्चार्ज भएका छन् । 

दशगजा क्षेत्रमा आएर बसेका केही प्रवासी नेपालीलाई बुधवार स्वदेश ल्याइएको छ । जिल्ला प्रशासन कार्यालय रुपन्देही र स्थानीय तहको सहकार्यमा एक हजारभन्दा बढी नेपाली स्वदेश फर्किएका छन् । उनीहरूलाई राख्ने ठाउँबारे रुपन्देहीका केही पालिकाले भने विरोध जनाएका छन् । कोरोना अस्पतालमा पनि २०० शय्याको आइसोलेसन प्रदेश सरकारले थप्दैछ । 

रोहिणी र मायादेवी गाउँपालिकाले क्वारेन्टाइनमा राख्न नसक्ने भन्दै बुधवार अबेरसम्म विरोध गरेका थिए । केही पालिकाले भने स्थानीयको बहानामा सरकारलाई असहयोग गर्न खोजेका छन् । रोहिणी गाउँपालिका अध्यक्ष सनोज यादवले स्थानीयले प्रवासी नेपाली नल्याउन दबाब दिएको बताए । स्वदेश फर्किन लागेका नेपालीले भारतका विभिन्न शहरमा क्वारेन्टाइन अवधि पूरा गरिसकेको जनाइएको छ ।

सीमाबाट ल्याइएका नेपालीलाई रुपन्देहीको सिद्धार्थ नगरपालिका, ओमसतिया र रोहणी गाउँपालिका विभिन्न विद्यालयमा निर्माण गरिएका क्वारेन्टाइनमा राख्ने तयारी थियो । त्यहाँ नअट्ने र थप आउनेलाई अरु पालिकामा बनिरहेका क्वारेन्टाइनमा राखिने छ । 

सीमापारि झण्डै १ हजार ६०० नेपाली १ महिना अघिदेखि आएर क्वारेन्टाइनमा बसेका छन् । तीबाहेक खुला सीमाको फाइदा उठाउँदै दशगजाबाट हिँडेरै लुकेर छिर्नेहरूको संख्या पनि धेरै छ । उनीहरूलाई पनि सोधीखोजी गरेर क्वारेन्टाइनमा राख्ने तयारी भइरहेको छ । 

सिमानामा सुरक्षाकर्मी तैनाथ भएपनि लुकेरै आएका व्यक्तिले जोखिम बढाएको भन्दै समुदायलाई नै सक्रियता बढाउन जनप्रतिनिधिले आग्रह गरेका छन् । सीमामा आएका नेपाली गुल्मी, पाल्पा अर्घाखाँची, स्याङ्जा, रुपन्देहीलगायत जिल्लामा रहेका बताइएको छ । यसका अतिरिक्त प्रवासी नेपालीलाई नै लक्षित गरेर भारतले रेल सेवा शुरू गरेपछि अरु हजारौंको संख्यामा नेपाली आउने अनुमान गर्न थालिएको छ । 

स्वदेश फर्किन चाहने नेपालीलाई आउन दिने तर उनीहरूको नाम, ठेगाना लगायतका विवरण पहिल्यै संकलन गरेर सम्बन्धित पालिकामा पायक मिलाएर राख्ने गरी व्यवस्था मिलाउनुपर्ने नेपाल पत्रकार महासंघ ५ नम्बर प्रदेश उपाध्यक्ष भरत केसीको सुझाव छ । स्वास्थ्य परीक्षण गरेर ल्याउने र क्वारेन्टाइनमा पनि नियमित स्वास्थ्य चेकजाँच गरेर राख्नुपर्ने उनको सुझाव छ । 

अलपत्रलाई सीमापारि नै रोक्दा लुकीछिपी नेपाल प्रवेश गर्न क्रम बढेपछि संक्रमणबाट जोगिन वैधानिक रुपमा नाकाबाट ल्याउन लागिएको जिल्ला प्रशासन कार्यालयले जनाएका छन् । रुपन्देही, कपिलवस्तु, नवलपरासी, बाँकेसहित ६ जिल्लाहरू भारतीय सीमासँग जोडिएका छन् । भारतबाट कतिको संख्यामा आउने हुन् भन्ने कुनै यकिन छैन । हजारौंको संख्यामा अहिले नै सीमावर्ती क्षेत्रमा रहेकाले भारतमा रेल सेवा सहज भएपछि त्यो संख्या बढ्ने निश्चित छ । 

जिल्ला प्रहरी कार्यालय रुपन्देहीका प्रहरी उपरीक्षक हेमकुमार थापाले सीमा क्षेत्रमा नियमित निगरानी गस्ती भएपनि खुला सिमानाको गलत फाइदा उठाउनेहरू चुनौती कायमै रहेको बताउँछन् । उनले वैधानिक रुपमै सीमा नाकाबाट स्वास्थ्य परीक्षण गरेर भित्र्याउने गरी तयारी भइरहेको बताए ।  

सिद्धार्थनगर नगरपालिकाका प्रमुख हरि अधिकारीले रुपन्देहीका स्थानीय तहको सहकार्यमा अलपत्र नेपालीलाई भित्र्याउन लागिएको बताए । ‘सबैलाई सुरक्षित ल्याउनुपर्नेछ, सुरक्षित रुपमै राख्नुपर्छ,’ उनले भने ।

कपिलवस्तुका केही स्थानीय तहले पनि मंगलवार ५०० अलपत्रलाई जिल्ला भित्र्याएर क्वारेन्टाइनमा राखेको त्यहाँका प्रमुख जिल्ला अधिकारी दीर्घनारायण पौडेलको भनाइ छ । सिमामा बुधवारसम्म मात्रै १ हजार ५०० जना प्रवासी रहेका छन् । प्रदेशमा कोरोना संक्रमितको संख्या ९३ जना पुगेको छ ।