सिन्धुपाल्चोकको प्रतिनिधिसभा क्षेत्र नम्बर २ मा चारपटक उम्मेदवार बनेर २ पटक जितेका एमाले नेता शेरबहादुर तामाङको ह्याट्रिक सपनालाई चुनौती दिन पुगेका छन्, कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य मोहनबहादुर बस्नेत ।

साविकको निर्वाचन क्षेत्र बदलेर प्रतिनिधिसभा सदस्य बन्ने होडमा बस्नेत सिन्धुपाल्चोकको प्रतिनिधिसभा क्षेत्र नम्बर २ को उम्मेदवार बनेका हुन् ।

आफूले चाहेको कुरा पूरा गर्नका लागि साम, दाम, दण्ड, भेद जुनसुकै विकल्प पनि चाल्न सक्ने भएकाले कतिपयले बस्नेतलाई 'बाहुबली' उम्मेदवार पनि भन्ने गरेका छन् ।

सत्तारूढ गठबन्धनमा सीट र निर्वाचन क्षेत्र बाँडफाँटको क्रममा सिन्धुपाल्चोकको २ निर्वाचन क्षेत्रमध्ये निर्वाचन क्षेत्र नम्बर १ माओवादी केन्द्रको र क्षेत्र नम्बर २ कांग्रेसको भागमा परेको थियो ।

यसअघि बस्नेत क्षेत्र नम्बर १ बाट उम्मेदवार बन्दै आएका थिए । मंसिर ४ मा हुने निर्वाचनका लागि बस्नेत क्षेत्र नम्बर १ बाटै तयारी गरेका थिए । आफूले सिन्धुपाल्चोकमा टिकट नपाए विद्रोह गर्ने धम्की बस्नेतले केन्द्रीय समिति बैठकमै दर्ज गराएका थिए । 

२०७४ को चुनावमा एमालेको सहयोगमा माओवादी केन्द्रका नेता अग्नि सापकोटाले क्षेत्र नम्बर १ बाट चुनाव जितेका थिए । 

सापकोटासँग उनै बस्नेत पराजित भएका थिए । यसअघि जितेको आधारमा पनि क्षेत्र नम्बर–१ माओवादीकै भागमा परेपछि बस्नेतले कि त उम्मेदवारी छाड्नुपर्ने नभए क्षेत्र परिवर्तन गनुपर्ने बाध्यतामा उनी क्षेत्र नम्बर २ मा एमालेका स्थापित नेता शेरबहादुर तामाङसँग प्रतिस्पर्धा गर्न पुगेका छन् । 

अघिल्ला दुई चुनावमा तुलनात्मकरूपमा सहज जीत निकालेका तामाङका लागि कांग्रेसका उम्मेदवार हेभीवेटको रूपमा आएको चर्चा सिन्धुपाल्चोक–२ मा हुने गरेको छ । 

सिन्धुपाल्चोकको दुवै निर्वाचन क्षेत्र कांग्रेस र एमालेको तीव्र प्रतिस्पर्धा रहेको निर्वाचन क्षेत्र हो । सिन्धुपाल्चोक–१ बाट कांग्रेसले पटक–पटक निर्वाचन जितेको छ तर, क्षेत्र नम्बर–२ बाट भने कांग्रेसले प्रतिनिधि सभाका जीत निकाल्न सकेको छैन ।

कांग्रेस नेता बस्नेत २०४८ कै आम निर्वाचनमा सिन्धुपाल्चोक– १ मा चुनाव लडेका थिए । त्यसबेला उनको प्रतिस्पर्धा एमाले र राप्रपासँग थियो । एमालेबाट अमृतकुमार बोहोरा उम्मेदवार थिए भने राप्रपाबाट पशुपतिशमशेर राणा उम्मेदवार थिए । त्यसबेला एमालेका बोहोराले चुनाव जितेका थिए । ०५१ मा बस्नेतले टिकट नै पाएनन् । 

तर, ०५६ मा बोहोरा र बस्नेत नै चुनावी मैदानमा होमिए । त्यसबेला चुनावी प्रचारमा जाँदा बस्नेतले सांसद नभई बिहे नै नगर्ने चर्चा समेत गर्थे । ०५६ को चुनाव बस्नेतले आफ्नो पक्षमा पारेका थिए । 

त्यसपछि, तीब्र बनेको माओवादी द्वन्द्वका कारण लामोसमय चुनाव नै हुन पाएन । ०६४ बस्नेतले टिकट त पाएका थिए तर माओवादी केन्द्रका उम्मेदवारसँग बस्नेत पराजित भए ।  त्यसपछि ०७० मा बस्नेतले एमालेका उम्मेदवार अरुण नेपाललाई ३२ मतले पराजित गरे । त्यसबेला चुनाव जितेका उनी सञ्चारमन्त्री समेत बन्न सफल भए । 

२०७४ मा भएको चुनाव एमाले–माओवादी गठबन्धनका उम्मेदवार अग्नि सापकोटासँग बस्नेतको जोर चलेन । 

२०७४ को चुनावमा सिन्धुपाल्चोक– १ मा एउटा शब्द चर्चित थियो– ह्याकुलाले पेल्ने । बस्नेतले माओवादी नेता सापकोटालाई ह्याकुलाले पेलेरै जित्ने भनेपछि माओवादी नेता सापकोटाले त्यसको सशक्त प्रतिवाद गरेका थिए ।

२०४८ देखि २०७४ सम्मका कुनैपनि चुनावमा सिन्धुपाल्चोक– २ बाट कांग्रेसले चुनाव जितेको रेकर्ड छैन । आफूले जित्दै आएको क्षेत्र छाडेर २ मा आएका बस्नेतलाई इतिहास रच्ने मौका र चुनौती दुवै छ । हुन त २०७० सम्म सिन्धुपाल्चोकमा ३ वटा निर्वाचन क्षेत्र थियो । त्यसबेलाको क्षेत्र नम्बर २ लाई १ र ३ मा बराबरी बाँडेर दुईवटा मात्रै निर्वाचन क्षेत्र बनेको हो । तर, क्षेत्र नम्बर–२ बनेको निर्वाचन क्षेत्रबाट कांग्रेसले जित निकाल्न सकेको छैन । 

नेकपा एमालेका स्थायी समिति सदस्यसमेत रहेका शेरबहादुर तामाङले २०७० मा सिन्धुपाल्चोक– ३ बाट चुनाव जितेका थिए । ०७४ मा क्षेत्र घटेपछि क्षेत्र नम्बर– २ बाट उम्मेदवार बनेका तामाङ त्यसबेला पनि निर्वाचित भएका थिए । तर, ०६४ को पहिलो संविधानसभा निर्वाचनमा उनी माओवादीका दावा तामाङसँग ९८ मतले पराजित भएका थिए । तामाङ अहिले भने एमालेमै छन् । 

शेरबहादुर पहिलोपटक ०५६ मा नेकपा मालेबाट सिन्धुपाल्चोक– ३ मा उम्मेदवार बनेका थिए । त्यसबेला उनी पशुपति शमशेर राणासँग पराजित भएका थिए । 

सिन्धुपाल्चोकमा तीनवटा निर्वाचन क्षेत्र हुँदा राणा क्षेत्र नम्बर १ र ३ बाट उम्मेदवार हुने गरेका थिए । राणा १ बाट सधैँजसो हार्थे भने ३ बाट जित्थे । २०६४ बाट भने राणाको जीतमा ब्रेक लाग्यो । 

तामाङले भने ०७० बाट जितको खाता खोलेका हुन् । २०७० संविधानसभाको दोस्रो चुनावपछि २०७२ मा संविधान बन्यो । एमालेको नेतृत्वमा सरकार बन्यो । ओली क्याबिनेटमा तामाङ कानून मन्त्री बनेका थिए । 

नौ महिनामै ओलीको सरकार ढल्यो र प्रचण्ड प्रधानमन्त्री भए । केही समय सरकार चलाएर चुनावी सरकारको नेतृत्व कांग्रेस सभापति देउवालाई दिए । २०७० मै चुनाव जितेका बस्नेत देउवा क्याबिनेटमा सूचना तथा सञ्चारमन्त्री नियुक्त भए । 

२०७० मा तामाङ र बस्नेत दुवै फरक निर्वाचन क्षेत्रबाट चुनाव जितेका थिए । दुवै नेताले मन्त्री हुने अवसर पाए । २०७४ को चुनाव एमाले र माओवादीको पक्षमा थियो । तामाङ हार्ने कुरै भएन । २०७४ को चुनाव जितेपछि पनि शेरबहादुर तामाङ स्वाथ्य तथा जनसंख्या मन्त्री नियुक्त भए । पार्टीभित्रको अन्तर्विरोधका कारण उनले १९ दिनमै क्याबिनेटबाट फिर्ता हुनुपर्‍यो । 

सत्ताको स्वाद चाखिसकेका दुवै नेता आ–आफ्ना पार्टीमा उत्तिकै प्रभावशाली छन् । तामाङ एमालेमा अध्यक्ष केपी ओली निकट र विश्वासपात्र समेत हुन् । उनी एमालेको स्थायी सदस्य छन् । 

कांग्रेसका बस्नेत सभापति देउवाका निकटस्थ हुन् । उनी पार्टीका केन्द्रीय सदस्य छन् ।

चुनावी अवस्था

सिन्धुपाल्चोक–२ को स्थानीय तहको मत हेर्ने हो भने एमालेभन्दा कांग्रेस–माओवादी गठबन्धन निकै अघि छ । 

एमालेको ३१ हजार ७७६ मत छ भने कांग्रेस, माओवादी र नेकपा एसको मत जोड्दा ४७ हजार हाराहारी मत हुन्छ । कांग्रेस एक्लैको २९ हजार ३०२ मत छ । 

ब्यालेट पेपरमा कांग्रेस–माओवादी फ्युजन राम्रो हुँदा एमालेका शेरबहादुर तामाङलाई जित निकाल्न साह्रै कठिन देखिन्छ । तर, कांग्रेस–माओवादी भित्रको अन्तर्विरोधमा खेल्ने रणनीतिमा एमाले छ । 

त्यसबाहेक, नेकपा एसको मत आकर्षित गर्नुपर्ने दबाब पनि तामाङमाथि छ । 

नेकपा छुट्टिएर पूर्ववत् एमाले र माओवादी केन्द्र फर्किएपछि सिन्धुपाल्चोक–२ का माओवादी केन्द्रका धेरै नेता कार्यकर्ता एमालेमै रहेका छन् । स्थानीय तहको निर्वाचनमा सामान्य प्राविधिक व्यवस्थापन मिलाउन नसक्दा चुनाव हारेको एमालेको विश्लेषण छ । 

त्यसलाई आगामी चुनावमा सच्च्याउने प्रतिबद्धतासहित एमालेका नेताहरू चुनावी मैदानमा होमिएका छन् । 

एमालेका उम्मेदवार तामाङप्रति भने एमालेमा रहेका पूर्व माओवादी समूहको व्यवस्थापनमा विशेष ध्यान दिन नसकेको प्रारम्भिक टिप्पणी पनि सुन्न थालिएको छ । 

तर, कांग्रेसमा भने चुनावी कौशल भएका नेता क्षेत्र नम्बर–२ मा आएको भनेर कार्यकर्तामा उत्साह छ । कांग्रेसका उम्मेदवार बस्नेतका अगाडि प्रभावकारी तयारी गरेको क्षेत्र छाड्नुपर्दा निर्वाचनकै लागि असाध्यै धेरै मेहनत गर्नुपर्ने देखिन्छ ।

अर्कातर्फ बस्नेतले सिन्धुपाल्चोक कांग्रेसलाई एकीकृतरूपमा व्यवस्थापन गर्न सकेका छैनन् ।

पार्टीभित्र बस्नेतविरूद्धको ठूलो समूह प्रतिद्वन्द्वितामा छ । बस्नेतलाई आफ्नै पार्टीभित्रको व्यवस्थापन मुख्य चुनौती रहेको सिन्धुपाल्चोक कांग्रेसकै नेता कार्यकर्ता स्वीकार्छन् । 

तामाङका लागि जनता र कार्यकर्ताको आशा र असन्तुष्टि सम्बोधन मुख्य चुनौती हो । उनले त्यस क्षेत्रबाट दुईपटक चुनाव जितिसकेका छन् । त्यस अवधिमा उनी समक्ष जनताका कैयौं अपेक्षा थिए । उनले ती सबै सम्बोधन गर्न भ्याएका छैनन् । मतदाताको घरदैलोमा पुगिरहेका तामाङ मतदाताका यिनै प्रश्नहरु सामाना गरिरहेका छन् । 

निर्वाचन क्षेत्र आफ्ना लागि मन्दिर भएको र त्यहाँका जनता भगवान भएको भन्दै भगवानको सेवामा आफू निरन्तर लागिरहेको तामाङ बताउँछन् । 

उनको उम्मेदवारी तय हुनुअघि आफ्नो निर्वाचन क्षेत्रको लागि कायापलट गर्ने योजना भन्दै निर्वाचन क्षेत्र रणनीतिक सडक योजना शिलान्यास गरेका थिए । 

उक्त सडक निर्माण सम्पन्न हुँदा त्यस क्षेत्रको आर्थिक सामाजिक आयाममा ठूलो फेरबदल आउने तामाङको विश्वास छ ।

त्यसबाहेक, उनले उम्मेदवारी दर्ताको दिन आफूले प्राथमिकतामा राखेका मुख्य ७ योजना सार्वजनिक गरेका छन् । त्यसमा केही निर्वाचन क्षेत्र केन्द्रित आयोजना छन् भने केही राष्ट्रिय महत्त्वका आयोजना छन् । 

नेकपा एमाले सिन्धुपाल्चोक जिल्ला कमिटीका अध्यक्ष कमल नेपाल भने एमालेको बलियो संगठन नै सिन्धुपाल्चोकमा एमालेको जीतको आधार रहेको बताउँछन् । 

‘एमालेले गरेको काम जनतामा स्पष्ट छन् । हाम्रो नीति र विचार उत्कृष्ट छ जसलाई जनताले मन पराएका छन् । उम्मेदवार पनि जनताले चाहेअनुसारकै छन् । गठबन्धनले देशको विकास गर्दैन भन्ने पछिल्ला केही महिनामा स्पष्ट भइसकेको छ’, नेपाल भन्छन् ।

कांग्रेसका उम्मेदवार मोहनबहादुर बस्नेतले भने डेंगु संक्रमण भएर आराम गरिरहेकाले अहिले निर्वाचनसँग सम्बन्धित विषयमा कुरा गर्न नसकिने बताए । उनले उम्मेदवारी दर्ताको समयमा सञ्चारकर्मीहरूसँग प्रतिक्रिया दिँदै सिन्धुपाल्चोक– २ मा बाढी पहिरोले दिएको दुःखको दीर्घकालीन समाधानको प्रयास गर्ने र अन्य भौतिक पूर्वाधार विकासमा योगदान गर्ने आफ्नो योजना रहेको बताएका थिए । 

पूर्वाधार विकासका लागि आफूले बजेटको व्यवस्थापन र परिचालन गर्न सक्ने, त्यसैको आधारमा ठूला विकास आयोजना सञ्चालन हुने भन्दै त्यसैका लागि मतदाताले आफूलाई चुनाव जिताउने बस्नेतको विश्वास छ ।