मजदुर पृष्ठभूमिबाट उदाएका नेकपा एमालेका लीला गिरी लुम्बिनी प्रदेशको मुख्यमन्त्री बनेका छन् ।

एमाले पोलिटब्युरो सदस्य समेत रहेका ६८ वर्षीया गिरी प्रदेशको संसदीय राजनीतिको दोस्रो यात्रामा मुख्यमन्त्री बनेका हुन् । गिरीलाई प्रदेश प्रमुख अमिक शेरचनले संविधानको धारा १६८ को उपधारा (२) बमोजिम मुख्यमन्त्री नियुक्त गरेका छन् । गिरीलाई ७ दल र २ स्वतन्त्रसहित ५८ सांसदको समर्थन छ ।

गिरी एमाले उपाध्यक्ष विष्णु पौडेलसँग निकट भएर काम गरेका नेता हुन् । पौडेलकै निर्वाचन क्षेत्र रूपन्देही २(१) बाट लगातार दोस्रोपटक प्रदेश सभामा निर्वाचित गिरी प्रदेश सभामा सबैभन्दा ‘सिनियर’ र पाका नेतामा पर्छन् ।

विक्रम संवत् २०११ चैत १४ गते गुल्मीको रूरूमा बुवा बुद्धिनाथ र आमा केशवकुमारीका ५ सन्तानमध्ये जेठा छोराका रूपमा जन्मिएका गिरीको हालको स्थायी बसाइँ रूपन्देहीको तिलोत्तमा नगरपालिका–१ मा छ । बाल्यकाल गुल्मीमा बिताएका मुख्यमन्त्री गिरीको परिवार विक्रम संवत् २०३४ सालमा बसाइँसराइँ गरी रुपन्देही झरेको हो ।

गिरी २०२२ सालमै १२ वर्षकै उमेरमा तत्कालीन पञ्चायतविरुद्ध अगुवा शिक्षक सिद्धिनाथ ज्ञवालीसँग सहभागी भएर राजनीतिमा होमिएका हुन् । सामाजिक र राजनीतिक दुवै क्षेत्रमा सक्रिय गिरी बहुदल आएपछि रूपन्देहीको तत्कालीन शंकरनगर गाविस अध्यक्षमा निर्वाचित भए ।

गिरी एमाले रूपन्देहीको २०६१ सालमा सचिव, २०६९ सालमा अध्यक्ष बने । एमालेको नवौं महाधिवेशनमा केन्द्रीय सदस्य र दशौं महाधिवेशनमा पोलिटब्युरो सदस्य बने । तत्कालीन नेकपा हुँदा लुम्बिनी प्रदेश अध्यक्षको नेतृत्व पनि गिरीले गरे ।

विक्रम संवत् २०७४ सालमा शंकर पोखरेल नेतृत्वको पहिलो प्रदेश सरकारको उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्रीको जिम्मेवारी सम्हालेका गिरीले साढे ३ वर्ष मन्त्रालय चलाए । लामो समय प्रदेश सरकारको जिम्मेवारी सम्हालेकाले पनि गिरी प्रदेश चिनेको नेतामा पर्छन् ।

राजनीति शास्त्रमा स्नातकसम्मको अध्ययन गरेका गिरी पञ्चायत र तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्र शाहको शासनविरुद्ध लाग्दा पटक–पटक पक्राउ परे । त्यसक्रममा उनले १ वर्षभन्दा बढी जेलमा यातना समेत भोगे । गुल्मीको ठूलो लुम्पेक र रूपन्देहीको डिंगरनगरमा केही वर्ष अध्यापक गराएको अनुभव पनि गिरीसँग छ । 

इमान्दार र सादगी नेता गिरी निरन्तर पार्टीमा गरेको योगदानका आधारमा मुख्यमन्त्री बनेका एमाले रुपन्देहीका सचिव यज्ञ गैरे बताउँछन् । ‘उहाँसँग मैले राजनीतिदेखि किसान आन्दोलनमा पनि सँगै काम गरेको छु । पार्टीले सही व्यक्तिलाई बनाएको छ । उहाँले मजदुरदेखि किसान आन्दोलनसम्म पार्टीलाई ठूलो योगदान गर्नुभएको छ । मुख्यमन्त्री पदले त्यो योगदानलाई सम्मान पुगेको छ,’ सचिव गैरेले भने । 

गत मंसिर ४ गतेको निर्वाचनमा नवनिर्वाचित मुख्यमन्त्री गिरीले तत्कालीन गठबन्धन अन्तर्गत कांग्रेसका दीर्घबहादुर केसी (कुमार) लाई २ हजार ६३४ मतले पराजित गरेका थिए । एकातिर पार्टीभित्र अन्तरद्वन्द्व, अर्कोतिर ५ दलीय गठबन्धनका कारण चुनाव सहज थिएन ।

लुम्बिनीमा सर्वसम्मत संसदीय दलको नेता हुनु र केन्द्रमा एमाले र माओवादीको नयाँ समीकरण बन्नु एकैपटक जस्तो भयो । प्रतिपक्षी दलको नेता बन्ने अवस्थामा पुगेका प्रदेशसभा सदस्य गिरीलाई मुख्यमन्त्री बन्ने अवसर जुर्‍यो । सत्ता साझेदार दलहरूबीच आइतवार साँझ भएको सहमतिअनुसार गिरीले ५ वर्ष नै लुम्बिनी प्रदेश सरकारको नेतृत्व गर्ने भएको थियो तर माओवादीले आलोपालो हुनुपर्ने अडान लिएपछि अब आधाआधा कार्यकाल मुख्यमन्त्रीमा आलोपालो हुनेछ ।

माओवादीसहित जनता समाजवादी पार्टी (जसपा), राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा), जनमत पार्टी सहितका साना दललाई मुख्यमन्त्री गिरीले मन्त्रिपरिषद्देखि संसदसम्म चित्त बुझाएर अगाडि हिँड्नुपर्ने चुनौती छ । 

यसअघिका मुख्यमन्त्रीले शुरूआत गरेका प्रदेश गौरवका आयोजनाको प्राथमिकता र आउँदा दिनमा अगाडि सार्ने विकास र जनतासँग जोडिएका कामले गिरीको भावी राजनीतिक यात्रामा पनि अर्थ राख्छ । स्थायी पूर्वाधार नबन्दै बुटवलबाट दाङको भालुवाङ प्रदेश राजधानी सारिएको छ । लुम्बिनीले पहिलो ५ वर्षमा २ जना मुख्यमन्त्री पायो । पहिलो मुख्यमन्त्री एमालेका शंकर पोखरेल र त्यसपछि माओवादी केन्द्रका कूलप्रसाद केसी मुख्यमन्त्री बनिसकेका छन् ।