राहुल गान्धी तीनपटक सांसद बनेको क्षेत्र अमेठीमा यसपटक भने स्मृति इरानीले  भारतीय जनता पार्टीको झन्डा गाडिदिएकी छन् । भारतमा सुन्दरी प्रतियोगितामा भाग लिइसकेकी तथा टेलिफिल्ममा देखिएकी स्मृति केही दिन अघिसम्म अमेठीमा चुनाव प्रचारमा व्यस्त थिइन् । स्मृति इरानी चुनाव प्रचारकै क्रममा अमेठीमा आगो लाग्दा  त्यसलाई निभाउनका लागि पानी झिक्न आफैं धारा चलाइरहेको दृश्य निकै रुचिकर थियो । 

तर राजनीतिभन्दा अघि उनको व्यावसायिक करीअर कलाबाट शुरू हुन्छ । आखिर कलाको दुनियाँबाट कसरी स्मृति इरानी राजनीतिमा प्रवेश गरिन् ? आज म तपाईंहरूलाई केही सन्दर्भ पेश गर्छु । 

स्मृति इरानीको नाम भारतीय राजनीतिमा सबैले जानेबुझेको नाम हो । कलाक्षेत्रमा पनि उनी परिचित थिइन् र छिन् । भारतीय जनता पार्टीको तर्फबाट सूचना तथा सञ्चारमन्त्री भइसकेकी स्मृति इरानी विना कुनै डर आफ्ना कुराहरू मिडियामा राख्न सक्ने नेत्रीका रूपमा चिनिन्छिन् । स्मृतिले राजनितीमा आउनुभन्दा पहिले टेलिभिजन र चलचित्रमा काम गरिसकेकी छन् । कलाकारको हैसियतमा उनले लामो समय काम गरिन्, अभिनय गरिन् । 

बेस्ट एक्ट्रेसको उपाधि ग्रहण गर्दै स्मृति इरानी

स्मृति इरानी कुनै समय पत्रकार पनि थिइन् । 'जी  न्यूजका' सम्पादक सुधीर चौधरीले लिएको अन्तर्वार्तामा उनले यस्तो खुलासा गरेकी हुन् ।

'सुधीरजी तपाईंका दर्शकलाई यो कुरा थाहा छैन, आजभन्दा १८/२० वर्ष पहिले म स्ट्रिन्जरको काम गर्थें ।  मेरो जिम्मेवारी रिपोर्ट गरेर पठाउने थियो । ती सारा रिपोर्ट जम्मा गरेर एडिट गरी दर्शकमाझ पेश गर्थे एक सज्जनले, ती सज्जनको नाम हो सुधीर,' स्मृतिले यसो भनिरहँदा सुधीर मुस्कुराउँदै सुनिरहे ।

अन्तर्वार्तामा उनले आफू अहिले जुन हैसियतमा पुगेपनि विगतमा सुधीर चौधरीको अधिनमा बसेर काम गरेको र आफू त्यतिखेर कनिष्ठ रिपोर्टर मात्र भएको समेत बताइन् ।

जवाफमा जी न्यूजका सम्पादक सुधीर चौधरीले भने, 'मसँगै काम गरेको सहकर्मी देशको ठूलो नेता भएको र गान्धीजस्तो ठूलो सम्पन्न परिवारको सदस्य राहुल गान्धीलाई चुनाव हराएकोमा एक सामान्य मानिस पनि मेहनत गर्‍यो भने उच्च स्थानमा पुग्न सक्ने सन्देश मिलेको छ ।'

स्मृतिका पूर्खा पञ्जाबी हुन् । उनका पिता अजय कुमार मल्होत्रा पञ्जाबी परिवारमा जन्मिएका थिए । तर उनकी आमा शिवानी भने एक बंगाली परिवारबाट आएकी हुन् । तीन दिदीबहिनीमध्ये स्मृति सबैभन्दा जेठी हुन् । सन् १९७७ मार्च २३ मा दिल्लीमा जन्मिएकी स्मृतिले नयाँ दिल्लीमा रहेको होली चाइल्ड अक्सिलियम स्कूलबाट १२ कक्षा पास गरिन् । र दिल्ली विश्वविद्यालयबाट डिग्री हासिल गरिन् । स्मृति इरानीको विवाह हुनुभन्दा अगाडिको नाम स्मृति मल्होत्रा हो । उनले आफ्नै बाल्यकालदेखिको साथी जुबिन इरानीसँग सन् २००१ मा विवाह गरिन् । जुबिन एक व्यापारी हुन् र उनले स्मृतिलाई दोस्री पत्नीका रूपमा भित्र्याएका थिए । उनीहरूका दुई सन्तान छन् :  एक छोरा र एक छोरी । छोराको नाम जोहर हो भने छोरीको नाम जोइस हो । 

स्मृति इरानी आफ्ना सपना पूरा गर्न सन् १९९० को दशकमा दिल्ली शहर छाडेर मुम्बई आएकी थिइन् । र उनी सन् १९९८ तिर फेमिना मिस इन्डिया सुन्दरी प्रतियोगितामा सहभागी भइन् । तर उनले यस प्रतियोगितामा सफलता हात पार्न सकिनन् । तैपनि उनले विजेताहरूको अन्तिम नामावलीमा आफ्नो नाम समावेश गराउन सकिन् । 

त्यसपछि उनले गायक मिका सिंहसँग एउटा गीतमा पनि अभिनय गरिन् । तर उनको सही अर्थमा पहिचान भने एकता कपूरद्वारा निर्मित टीभी शृंखला क्योंकी सास भी कभी बहु थीबाट मिल्यो । यसमा स्मृतिले तुलसी नामक महिलाको भूमिका निर्वाह गरेकी थिइन् । सिरियललाई दर्शकहरूले निकै मन पराए । यो सन् २००० जुलाई ३ देखि सन् २००८ नोभेम्बर ६ सम्म चल्यो । 

'क्योंकि सास भी कभी बहु थी' नाटकका साथसाथै स्मृति इरानीले अन्य धेरै नाटकहरूमा अभिनय गरिन् । जस्तो कि क्या हादसा क्या हकीकत, रामायण, मेरे अपने इत्यादि । स्मृतिले हिन्दीका साथसाथै तेलुगु र बंगाली भाषाका केही चलचित्रहरूमा समेत अभिनय गरेकी छन् । उनले रंगमञ्चमा गरेका अभिनयहरूको कुनै गन्ती नै छैन । क्योंकि सास भी कभी बहु थी सिरियलमा अभिनय गर्दा उनलाई नौवटा पुरस्कार हात लाग्यो । यसका साथसाथै अर्को सिरियल विरुद्धमा अभिनय गर्दा उनलाई  सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्रीको पुरस्कार मिल्यो । यो सन् २०१० तिरको कुरा हो । 

स्मृतिले सन् २००३ मा राजनीतितर्फको कदम बढाउनका लागि भारतीय जनता पार्टी चुनिन् । त्यतिखेर स्मृति इरानीका एकजना आफन्त आरएसएसका सदस्य थिए भनिन्छ । यही कनेक्सनमार्फत सन् २००४ मा स्मृतिलाई उनको पार्टीले महाराष्ट्र युवा विङको उपाध्यक्षको पद जिम्मा दियो । यहीँबाट शुरू भयो उनको राजनीतिक भविष्यको यात्रा । यसरी शुरू भएको उनको राजनीतिक यात्रा आज एउटा गन्तव्यमा पुगेको छ भन्न सकिन्छ ।  उनको १८ वर्षको राजनीतिक यात्रामा उनले थुप्रै महत्त्वपूर्ण भूमिकाहरू सफलताका साथ निर्वाह गरेकी छन् । सन् २०१४ मा स्मृतिलाई भाजपाले लोकसभा चुनावका लागि कांग्रेस पार्टीका तत्कालीन उपाध्यक्ष राहुल गान्धीका विरुद्घ उठाएको थियो । तर त्यसबेला स्मृति पराजित हुन पुगिन् । तैपनि भाजपाको जीतसँगै उनलाई केन्द्रीय मन्त्री बनाइयो । 

स्मृतिसँग जोडिएका विवादहरूको सूची निकै लामो छ । खासगरी उनको निर्णय र वक्तव्यको निकै आलोचना हुने गर्छ । उनी सन् २००४ मा नरेन्द्र मोदीमाथि खनिएकी थिइन् । एकप्रकारको राजनीतिक हमला गरेकी थिइन् । उनको भनाइ थियो, मोदीले गुजरातको मुख्यमन्त्री पदबाट राजीनामा दिनुपर्छ । गुजरातमा भएको साम्प्रदायिक हिंसालाई आधार बनाएर मोदीले राजीनामा दिनुपर्ने उनको भनाइ थियो । उनको यो बयानले पार्टी एकदमै दुःखी थियो । उनलाई आफ्नो बयान फिर्ता लिन पार्टीले अनुरोध गर्‍यो । अन्ततः पार्टीको कारवाहीबाट बच्न स्मृति आफ्नो बयान फिर्ता लिन बाध्य भइन् ।

स्मृतिसँग जोडिएको सबैभन्दा ठूलो विवाद उनले हासिल गरेको डिग्रीको विषयमा थियो । यस विवादले उनलाई एकदमै तनाव दियो । सन् २००४ को लोकसभाको चुनावमा उम्मेदवारी फारममा उनले आफ्नो अध्ययन बीएसम्म भएको लेखेकी थिइन् । दिल्ली विश्वविद्यालयबाट बीए पास गरेको भनिएकी उनले सन् २०१४ को लोकसभा निर्वाचनमा भने बीकम लेखिन् । दुईवटा निर्वाचनको उम्मेदवारी फारममा उल्लेख गरिएका दुईथरी शैक्षिक योग्यताले जनमानसमा उनीप्रति शंका बढायो । उनको एकदमै विरोध पनि भयो । यो विवाद अदालतसम्म पनि पुग्यो । उनी बहालवाला मन्त्री हुँदा नै यो विवाद उठेको थियो । 

मानव संसाधन विकासमन्त्री भएकै समयमा उनलाई तनाव दिने विवादको चुरो नागपुरमा रहेको विश्वेश्वर राय नेसनल इन्स्टिट्युट अफ टेक्नोलोजीको अध्यक्ष छान्नुमा थियो । उनी आरएसएसको कार्यकर्ता भएका कारण यस पदमा योग्य नभएको धेरैको भनाइ थियो । यसका साथै अर्को एउटा विवादले पनि स्मृतिलाई दुःख बनायो । उनले मानव संसाधन विकास मन्त्रालय सम्हालिरहेको समयमा केन्द्रीय विद्यालयमा पढाइ भइरहेको  जर्मन भाषा विषयलाई हटाइदिइन् । उनले सन् २०१४ मा केन्द्रीय विद्यालयलाई आदेश दिएर उनले जर्मन भाषाको सट्टा संस्कृत भाषा पढाउन भनिन् । यस विषयमा जर्मन चान्सलर एंगेला मार्केलले नरेन्द्र मोदीसँग कुराकानी समेत गरेकी थिइन् । 

सन् २०१४ को चुनाव हारेको भए पनि भाजपाले स्मृतिलाई मानव संसाधन विकास मन्त्रालयको जिम्मेवारी दिएको थियो । पछि त्यो जिम्मेवारी खोसेर उनलाई पार्टीले कपडा मन्त्रालयको जिम्मेवारी दियो । तर पछि उनलाई सूचना तथा सञ्चार मन्त्रालय जिम्मा दिइयो । 

नरेन्द्र मोदीले दोस्रोपटकको कार्यकालका लागि प्रचण्ड बहुमत पाएका छन् । अब बन्ने मन्त्रिमण्डलमा स्मृति इरानीलाई कस्तो जिम्मेवारी दिइनेछ भनी हेर्न बाँकी छ ।