सरकारले प्रहरी महानिरीक्षक (आईजीपी) र अतिरिक्त प्रहरी महानिरीक्षक (एआईजी) बढुवा गरेसँगै प्रहरी नायब महानिरीक्षक (डीआईजी)को १३ दरबन्दी रिक्त छ । 

रिक्त रहेको दरबन्दीमा वर्तमान आईजीपी वसन्त कुँवरका ब्याचीसहित ५३ जना एसएसपीहरू प्रतिस्पर्धामा छन् । आईजीपी कुवँरका ब्याची प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक (एसएसपी)हरू जनकराज भट्टराई,  भरतबहादुर बोहोरा, कुबेर कडायत, केदार ढकाल र रवीन्द्र के.सी बढुवाको माथिल्लो लाइनमा छन् ।  उनीहरू २०५१ चैत ५ मा प्रहरी निरीक्षकमा भर्ना भएका थिए ।

२०५१ भदौ १६ गते भर्ना भएका एसएसपी विष्णुकुमार केसी पनि प्रतिस्पर्धामा छन् । २०७७ वैशाख १६ गते प्रहरी उपरीक्षकबाट एसएसपीमा बढुवा भएका राजेशनाथ बास्तोला, लालमणि आचार्य, यज्ञविनोद पोखरेल र चन्द्र कुवेर खापुङ पनि बढुवाको लाइनमा छन् ।

यस्तै सुरेन्द्रप्रसाद मैनाली, कृष्णहरि शर्मा पोखरेल, चक्रबहादुर सिंह, दिल्लीराज पन्त, मधुसुदन लुइँटेल, मोहनप्रसाद पोख्रेल, अनुरागकुमार द्विवेदी, राजेन्द्रसिंह खड्का र योगबहादुर पाल पनि प्रतिस्पर्धामा देखिएका छन् । 

यस्तै आईजीपीकै ब्याचीहरू अर्जुन चन्द ठकुरी, विकासराज खनाल, ध्रुवराज राउत, भोलाबहादुर रावल र गणेश चन्द पनि प्रतिस्पर्धामा छन् । तर, पछिल्लो लाइनमा रहेका उनीहरू यसपालि डीआईजीमा बढुवा हुने सम्भावना कम देखिन्छ । 

पछिल्लो समय प्रहरीमा चेनअफ कमान्डको पालना भएको देखिएको छ । प्रधानमन्त्री कार्यालयले डीआईजीबाट एआईजीमा बढुवा गर्दा मेरिटको आधारमै गरिएको बताएको थियो । त्यसैलाई निरन्तरता दिँदै पहिलो वरीयताका कुवँरलाई आईजीपीमा बढुवा गरिएको थियो ।

आईजीपी कुँवर अब हुने बढुवा पनि मेरिटकै आधारमा हुनुपर्ने पक्षमा छन् । 

‘अहिले मेरिटकै आधारमा बढुवा हुने चिफ सा‘बको मानसिकता देख्दा प्रस्ट हुन्छ । उहाँ पनि त्यसरी नै माथि आउनुभएको हो,’ आईजीपी कुँवरको सचिवालयका एक प्रहरी अधिकारीले लोकान्तरसँग भने । 

यसरी हेर्दा अब बढुवा हुने १३ जना डीआईजी रोलक्रम अनुसार नै हुने देखिन्छ । त्यस्तो अवस्थामा एसएसपीहरू जनक भट्टराई, विष्णुकुमार केसी, भरतबहादुर बोहोरा, कुबेर कडायत, केदार ढकाल, रवीन्द्र केसी, राजेशनाथ बास्तोला, लालमणि आचार्य, यज्ञविनोद पोखरेल, चन्द्रकुवेर खापुङ, अर्जुनचन्द ठकुरी, सुरेन्द्रप्रसाद मैनाली र कृष्णहरि शर्मा पोखरेल बढुवा हुने प्रबल सम्भावना देखिन्छ ।

यसमा राजनीतिक दबाबले केही नाम तलमाथि हुन सक्ने सम्भावना समेत रहेको प्रहरी स्रोत बताउँछ । आईजीपी कुँवरले दबाबलाई कसरी ट्याकल गर्छन्, त्यसैले धेरै कुरा निर्धारण गर्नेछ ।

भर्खरै नयाँ गृहमन्त्रीको रूपमा नेकपा माओवादी केन्द्रका वरिष्ठ उपाध्यक्ष नारायणकाजी श्रेष्ठ आएका छन् । उपप्रधानमन्त्री समेत रहेका उनले सुरक्षा निकायमा हुने सरुवा बढुवामा आफ्नो हस्तक्षेप नहुने बताएका छन् । उनी आफ्नो अडानमा कतिसम्म टिक्छन्, त्यो भने हेर्न बाँकी छ ।

सरकारले चैत १० गते आईजीपीमा वसन्तबहादुर कुवँरलाई बढुवा गरेको थियो । लगत्तै खाली भएका ४ जना एआईजीको बढुवा सिफारिश गरेको थियो । डीआईजीहरू सन्दीप भण्डारी, सुदीप गिरी, मिरा चौधरी र टेकबहादुर तामाङलाई चैत १३ गते बढुवा सिफारिस गरिएको थियो । 

त्यसको केही दिनअघि मात्र वसन्त कुँवर, टेकप्रसाद राई, दीपक थापा, श्यामलाल ज्ञवाली र किरण बज्राचार्य एआईजीमा बढुवा भएका थिए । केही दिन मात्र एआईजी रहेर कुँवर आईजीपी बनिसकेका छन् ।

निवर्तमान आईजीपीसिंहसँगै एआईजीहरू सहकुलबहादुर थापा, उत्तम सुवेदी र दिवेश लोहनीले अवकाश पाएपछि एआईजीको ४ पद रिक्त भएको थियो ।

प्रहरी नियमावली २०७१ को नियम २७ उपनियम (१) (ख) बमोजिम डीआईजीमा बढुवा हुने व्यवस्था छ । त्यसका लागि गृहमन्त्रालयका सचिव अध्यक्ष, आईजीपी सदस्य र आईजीपीले तोकेको एक जना एआईजी सदस्य सचिव रहने समितिले बढुवा सिफारिश गर्ने व्यवस्था छ । 

प्रहरी नियमावली नियम ३० को उपनियम (१) अनुसार समितिले प्रहरी कर्मचारीलाई कार्यक्षमता बापत पाएको अंकका आधारमा बढुवा सिफारिस गर्ने व्यवस्था छ ।

कार्यसम्पादन मूल्याङ्कन बापत ४० अंक, ज्येष्ठताबापत २२ अंक, भौगोलिक क्षेत्रमा काम गरेको अनुभवबापत ८ अंक, शैक्षिक योग्यताबापत १० अंक, तालिमबापत ७.५ अंक, चुनौतीपूर्ण वा विशेष जिम्मेवारीबापत ५ अंक र बढुवा समितिले दिने ७.५ अंकका आधारमा बढुवा हुने व्यवस्था नियमावलीमा गरिएको छ ।