अर्घाखाँचीबाट ‘अबिराम’ चुनाव जित्दै आएका नेकपा एमालेका सचिव टोपबहादुर रायमाझीको राजनीतिक जीवनमा ‘खग्रास ग्रहण’ लागेको छ ।

नक्कली शरणार्थी प्रकरणमा संलग्न रहेको आरोपमा पक्राउ पुर्जी जारी भएका रायमाझी यही वैशाख २० गतेदेखि फरार छन् । आरोप लागिसकेपछि अनुसन्धानमा सघाउनुको साटो फरार भएपछि उनी थप आलोचित छन् ।

आफ्नो राजनीतिलाई सुरक्षित गर्न नेकपा (माओवादी केन्द्र) बाट नेकपा हुँदै एमाले बनेका रायमाझी नेपाली नागरिकलाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका लैजाने धन्दामा संलग्न रहेको आरोपमा पक्राउ पुर्जी जारी भएको हो ।

रायमाझीको लामो राजनीतिक जीवन र भविष्यको सम्भावनालाई समेत प्रभावित पार्ने गरी कालो दाल लागेको छ । उनी पटक–पटक सत्ता र शक्तिमा पुगेका नेता हुन् ।

नक्कली शरणार्थी बनाएर अमेरिका पठाउने भन्दै रकम असुल्ने गिरोहमा संलग्न रहेको आरोपमा उनका छोरा सन्दीपसहित १२ जना पक्राउ परी प्रहरी हिरासतमा छन् ।

शुरूमा कारबाहीका लागि आनाकानी गरेको एमालेले बाहिर चर्को आलोचना र पार्टीभित्र आवाज उठेपछि रायमाझीलाई निलम्बन गरेको छ ।

माओवादीमा छँदा पार्टी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ र नेता डा. बाबुराम भट्टराईबीच मध्यस्तकर्ताको भूमिका निभाउँदै आएका रायमाझी एमाले प्रवेशपछि पनि अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको विश्वास जितेर सचिव बन्न सफल भए । 

वि.सं. २०६४ यता लगातार चारपटक अर्घाखाँचीबाट चुनाव जितेका रायमाझीलाई मानव तस्करीको बात लागेपछि राजनीतिक जीवन पुरानै लयमा फर्किने सम्भावना क्षीण बनेर गएको उनका पूर्व सहकर्मीहरू बताउँछन् ।

उनको पुरानो दल माओवादी केन्द्रका सचिव डिलाराम आचार्यले रायामाझीलाई यस्तो मुद्दा लाग्नु दुर्भाग्यपूर्ण भएको बताए ।

‘उहाँ (रायमाझी) मा कहीँ न कहीँ पैसाको लोभले विचलन आएको जस्तो देखियो,’ आचार्यले लोकान्तरसँग भने, ‘पार्टी र सरकारमा माथि पुग्नु एउटा पाटो हो, तर चेतनाको साइडबाट हेर्दा उहाँ गम्भीर नेता होइन । जसले जे भने पनि भइहाल्छ नि, गरौंला नि भन्ने नेता हो । त्यो बानीले गर्दा अहिलेको अवस्था आयो कि जस्तो लाग्छ ।’ 

नेता आचार्य थप्छन्, ‘सर्वहारा वर्गको उत्थान गर्न राजनीतिमा लागेका व्यक्ति यस्ता आरोपमा मुछिँदा हाम्रो आदर्श बचेन । अझै उहाँ फरार हुनु हुँदा उहाँको कमजोरीलाई झनै बढावा मिल्यो । टोपबहादुरजीकै कारण छोरा सन्दीपलाई पनि जीवनभर दाग लाग्यो ।’

रायमाझीले उपप्रधानसहित भौतिक योजना तथा निर्माण, स्थानीय विकास, शान्ति तथा पुनर्निर्माण र ऊर्जासहितका मन्त्रालयको नेतृत्व सम्हालिसकेका छन् । उनी पाँचपटकका मन्त्री हुन् ।

रायमाझीले २०४६ मा अखिल छैठौंको अध्यक्ष बनेर सक्रिय राजनीति शुरू गरेका थिए । २०४८ मा जनमोर्चाको तर्फबाट अर्घाखाँची– १ मा चुनाव लडेका उनी २०५२ देखि माओवादी जनयुद्धमा होमिएका थिए ।

रायमाझीको घर सन्धिखर्क नगरपालिका वडा नम्बर– ९ अर्घामा पर्छ । गएको स्थानीय तह निर्वाचनमा जिल्लामा खटिएर गठबन्धनविरुद्ध जीत निकाल्नुका साथै संसदीय निर्वाचनमा आफैं विजयी हुँदा एमाले पंक्तिबाट उनी प्रशंसित थिए ।

एमाले अर्घाखाँचीका अध्यक्ष पिताम्बर भुसालले टोपबहादुर रायमाझीमाथि लागेको आरोपले जिल्लावासीमा संशय र दुविधा सिर्जना भएको बताए ।

‘उहाँ (टोपबहादुर) लाई अर्घाखाँचीका जनताले विकासवादी नेताको रूपमा चिन्छन्,’ अध्यक्ष भुसालले लोकान्तरसँग भने, ‘हामीले यो घटनामा कतै षड्यन्त्र मिसिएको छ कि भन्ने आशंका पनि गरेका छौं । यद्यपि घटना बाहिर आइसकेपछि अब उहाँ प्रहरीको सम्पर्कमा आउनुपर्छ । आफू निर्दोष हो भन्ने भए अनुसन्धानलाई सघाउनुपर्छ ।’

आर्थिक रूपमा लोभ गर्ने स्वभाव रायमाझीमा आफूले नदेखेको बताउँदै भुसालले उनीमाथि लागेको आरोप ठहर नहुनेमा आफू विश्वस्त रहेको दाबी गरे ।

माओवादी द्वन्द्वकालमा सरकारसँग वार्ता गर्न माओवादीले गठन गरेको वार्ता टोलीका सदस्य समेत रहेका रायमाझी कुनै बेला डा. बाबुराम भट्टराईको विश्वासपात्रको रूपमा चिनिन्थे । 

तर, वि.सं. २०७२ मा संविधानसभाबाट संविधान जारी भएपछि त्यसप्रति असन्तुष्टि व्यक्त गर्दै भट्टराईले माओवादी छाडे पनि उनी माओवादीमै रहे ।

अधिवक्ता तथा प्राध्यापक जगन्नाथ भुसालले टोपबहादुरले आफूउपर लागेको आरोपको सामना गर्दै प्रहरीसमक्ष गिरफ्तारी दिनु राम्रो हुने बताए ।

‘कानूनको सम्मान गएको भए राम्रो हुन्थ्यो,’ भुसालले भने, ‘कानूनी राज्यमा आफ्नो पक्षबाट सफाइ पेश गर्नुपर्थ्यो । ठूला नेता यसरी भाग्दा कानूनी राज्यको खिल्ली उड्यो ।’

पछिल्लो समय रायमाझीले रुपन्देही, पाल्पा, अर्घाखाँचीलगायतका जिल्लाका पार्टी कार्यक्रमलाई बढी समय दिन्थे । जिल्लाका कार्यक्रम निम्तो पाएसम्म छुटाउँदैनथे । 

अहिले उनी प्रहरीको खोजी सूचीमा छन् । अर्घाखाँचीबाट रुपन्देही झरेका रायमाझी त्यसयता सम्पर्कविहीन छन् ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालय रुपन्देहीका प्रवक्ता डीएसपी श्याम अर्यालले रायमाझीको खोजी कार्य जारी रहेको बताए । तर, यो समाचार तयार पार्दासम्म उनी पक्राउ परेका छैनन् ।