सत्तारुढ दल नेकपा (माओवादी केन्द्र)को विधान अधिवेशनमा पार्टीको चुनाव चिन्ह ‘गोलाकारभित्रको हँसिया हथौडा’ फेर्नुपर्नाका कारणबारे विचित्रका सुझाव आएका छन् । कमलादीस्थित राष्ट्रिय सभागृहमा बुधवार विधान मस्यौदामाथि धारणा राख्ने क्रममा माओवादीका प्रतिनिधिहरूले पार्टीको चुनाव चिन्ह अप्ठ्यारो भएको भन्दै फेर्न प्रस्ताव गरेका हुन् । 

‘बुधवार दिउँसोबाट छलफल शुरू भएकोमा २० मध्ये १३ समूहको रिपोर्टिङ सकिएको छ । यस क्रममा पार्टी अध्यक्षदेखि पदाधिकारी प्रत्यक्ष निर्वाचित गर्नुपर्ने, पार्टीको चुनाव चिन्हसँगै नाम पनि फेर्नुपर्ने प्रस्ताव आएका छन्,’ बैठकमा सहभागी प्रतिनिधि शैलेन्द्र घिमिरेले लोकान्तरसँग भने, ‘चुनाव चिन्ह भद्दा भयो । मतदान गर्न जनतालाई बुझाउन पनि गाह्रो भयो, यसैले यसलाई नै फेरौं भन्ने प्रस्ताव पनि आएको छ ।’

अर्का एक प्रतिनिधिका अनुसार चुनाव चिन्ह फेर्नुपर्नाका कारण पनि अलि अस्वाभाविक लाग्ने खालका छन् । 

‘चुनाव जित्नका लागि गठबन्धन गरिरहनुपर्ने हुन्छ । यस्तोमा लोकतन्त्र पक्षधरले कम्युनिस्ट, त्यसमा पनि माओवादीलाई भोट दिएनन् । कतिपयबाट गठबन्धन संस्कृति रहिरहने हो भने चुनाव चिन्ह पनि बदलौं भन्ने कुरा आएका छन्,’ ती प्रतिनिधिले भने, ‘गोलाकारभित्रको हँसिया हथौडामा भोट दिनुस् भन्दा लामो र गाह्रो भयो । यसैले एक शब्दको चुनाव चिन्ह राख्नुपर्छ भन्ने मत देखिन्छ ।’ समूह नेता सरल सहयात्री, हरिराज अधिकारी र परशुराम रम्तेलले समूहमा पार्टीको चुनाव चिन्ह फेर्नुपर्ने प्रस्ताव आएको उल्लेख गरेका थिए । 

पार्टीको नाम फेर्नेबारे ‘अस्वाभाविक’ सुझाव

पछिल्लो समय माओवादीलाई वामपन्थीइतर दलसँग पनि मिलेर चुनाव लड्नुपर्ने बाध्यता छ । यस्तोमा गैरकम्युनिस्टले  कम्युनिस्टलाई भोट नदिने गरेको भन्दै माओवादीभित्र पार्टीको नाम पनि फेर्न प्रस्ताव आएको छ । शहरी मतदाताले माओवादीलाई नपत्याएकाले धेरैले ‘माओवादी’ शब्द नै हटाउनुपर्ने सुझाव आएको एक नेताले दाबी गरे । 

‘माओवादी नै हाम्रो पहिचान हो, यो नाम कतै न कतै राख्नुपर्छ भन्ने मत पनि छन् । तर नेकपा (माओवादी केन्द्र) हटाएर ‘नेकपा समाजवादी केन्द्र’ नाम राख्नुपर्नेमा धेरैको जोड छ,’ ती नेताले भने, ‘कम्युनिस्ट पार्टी वा समाजवादी फुर्को जोडेर नयाँ नाम राखौं भन्ने हाम्रो सुझाव छ ।’

अध्यक्षदेखि पदाधिकारी सबैको चुनाव माग

माओवादीका निरन्तर टिके प्रथा चल्दै आएकोविरुद्ध यसपटक भने पार्टी अध्यक्षदेखि पदाधिकारी प्रत्यक्ष निर्वाचित र छरितो बनाउनुपर्ने सुझाव आएका छन् । पार्टीमा टिके प्रथा हुँदासम्म आकर्षण नदेखिने भन्दै निर्वाचन गर्नुपर्ने मत बलियो भएको माओवादी नेता हरि दाहाल बताउँछन् । 

‘प्रतिस्पर्धी, बलियो र नागरिकमा आकर्षण बढाउन पनि पार्टी अध्यक्षदेखि पदाधिकारी र सबै संरचनामा प्रत्यक्ष निर्वाचन गर्नुपर्ने मत बलियो रुपमा उठेको छ,’ उनले भने, ‘निर्वाचित भएर आउने भएपछि उमेर, अवधि केही पनि तोक्नु पर्दैन । जित्ने आउँछ । हार्ने पाखा लाग्छ भन्ने धेरैको मत छ ।’

समूहको सुझाव पेश गर्दै नेता हिमाल शर्माले पदाधिकारी प्रत्यक्ष निर्वाचित गर्नुपर्ने माग गरे । पार्टी र राजकीय पदमा एकैपटक बस्न नपाउने व्यवस्थाको मागसमेत उनले गरे । 

केन्द्रीय कमिटी बढीमा १५१ सदस्यीय राख्नुपर्नेमा धेरैको जोड रहेको एक प्रतिनिधि बताउँछन् । पदाधिकारी सात सदस्यीय बनाउने भए स्थायी कमिटी राख्नुपर्ने तर १७ सदस्य सदस्यीय पदाधिकारी राखे स्थायी कमिटी नराखेर पोलिटब्युरोले काम चलाउनुपर्ने सुझाव पनि आएका छन् । 

युवराज चौलागाईंले प्रत्यक्ष निर्वाचित पदाधिकारी हुने भएपछि स्थायी कमिटी नै आवश्यक नपर्ने सुझाव दिए । 

यी सबै रिपोर्टिङ सकिएपछि अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले जवाफ दिनेछन् । बिहीवार साँझसम्ममा विधान अधिवेशन सकाउने तयारी माओवादीको छ । एउटा पदमा दुई कार्यकालभन्दा बढी बस्न नपाइनेमा पनि आवाज उठेको छ ।

थरिथरिका सुझाव

समूह नेता झक्कुप्रसाद सुवेदीले नागरिकता पाएपछि मात्रै पार्टीमा सदस्य बनाउनुपर्ने सुझाव आएको बताए । माथि पदाधिकारी र तल पोलिटब्युरो भएपछि बीचमा स्थायी कमिटी नचाहिने सुझाव उनले टीमको तर्फबाट पेश गरे । 

अर्का नेता हरिराज अधिकारीले पनि नेपाली नागरिकता पाएपछि मात्रै पार्टी सदस्यता दिनु उचित हुने बताए । पार्टीको प्रदेश कमिटीलाई बलियो बनाउनुपर्ने, अनलाइनबाट पार्टी सदस्य नवीकरण गर्नेपर्ने तथा वैज्ञानिक समाजवादको विषय विधानको प्रस्तावमा लेख्नुपर्ने सुझाव दिए ।

नेताको सम्पत्ति छानबिन गर्नुपर्ने आवाज​

माओवादी केन्द्रभित्र नेताको सम्पत्ति छानबिन गर्नुपर्ने पनि आवाज उठेको छ । मंगलवारदेखि जारी विधान सम्मेलनमा भएको समूहगत छलफलमा नेताको सम्पत्ति छानबिनको आवाज उठेको हो । 

बुधवार मस्यौदामाथि टोली नेताले सुझाव राखिरहेका छन् । बुधवार २० मध्ये १३ जना टोली नेताले समूहगत धारणा राखेका छन् । 

२५८ केन्द्रीय सदस्यको पद धरापमा !

माओवादी केन्द्रले केन्द्रीय सदस्यको संख्या १५१ जनामा सीमिति गर्ने भएको छ । जारी विधान सम्मेलनमा अध्यक्ष प्रचण्डले पेश गरेको विधान मस्यौदमा केन्द्रीय समिति १५१ सदस्यीय बनाउने उल्लेख छ । यो विधान कार्यान्वयनमा गएपछि माओवादीका २५८ सदस्यको पद धरापमा पर्नेछ । 

माओवादीमा हाल ४०९ जना केन्द्रीय सदस्य छन् । पछिल्लो पटक २०८० साउन २१ गते विस्तार गरिएको केन्द्रीय समितिमा ४०९ जना सदस्य थिए । केन्द्रीय समिति १५१ जनामा सीमित गर्दा कम्तीमा २५८ जनाको पद धरापमा पर्ने भएको हो । 

उपाध्यक्ष पम्फा भुसाल संयोजकत्वको कार्यदलले बनाएको विधान मस्यौदामा केन्द्रीय समितिका सदस्यले अध्यक्ष, वरिष्ठ उपाध्यक्ष, महासचिव लगायतका पदाधिकारी चयन गर्ने प्रस्ताव गरेको छ । केन्द्रीय समितिका एक-तिहाइलाई पोलिटब्युरोमा राख्न प्रस्ताव गरिएको छ । केन्द्रीय समिति जम्बो बनाउँदा पार्टी कमिटी चुस्त बन्न नसकेको निष्कर्षसहित माओवादीले आकार घटाउने तयारी गरेको हो ।