फ्राई परिकार स्वास्थ्यका लागि उत्तम छैन भन्ने धेरैले बुझ्दै आएका छन् । तेलको गुणस्तर कति दिन र कति पटकसम्म प्रयोग गर्न मिल्ने भन्ने जानकारी नहुँदा  पनि फ्राई परिकार बहिष्कार हुँदै गएको छ ।

फ्राइको विकल्प खोज्ने क्रममा पछिल्लो समय प्रविधिले ल्याएको एयर रोस्टिङ र स्टीम रोस्टिङ निकै लोकप्रिय हुन थालेको छ ।

तातो हावाले पाक्ने विधिलाई एयर रोस्टिङ भनिन्छ भने पानीको तातो बाफले पाक्ने विधिलाई स्टीम रोस्टिङ भनिन्छ । यी दुवै विधिका पकवान विधि घरायसी र व्यावसायिक रूपमा नेपालमा भित्रिएका छन् ।

धेरै घर र रेस्टुरेन्टहरूमा यो विधि अपनाएर स्वास्थ्यकर खाना पकाई खान थालिसकेका छन् ।

हामीले प्रमुख रूपमा चर्चा गर्न लागेको विषय भनेको यहाँ स्टीम रोस्टको हो । आगो या तेलको तापभन्दा पनि बाफको शक्ति पावरफुल हुने हुँदा खाना पकाउन ठूलाठूला होटल तथा क्याटरिङमा स्टीम प्रविधि नियमित प्रयोग हुन्छ । नियमित रोस्टिङको विपरीत स्टीम रोस्टले खाना पकाउने शुरूदेखि नै बढी तीव्र ताप उत्पन्न गर्छ, तपाईंको प्रोटिनहरू समान रूपमा पकाइएको र मासुलाई काँटा–टेंडर बनाउने स्वाद, जुस र पोषक तत्वहरू नगुमाई कुशलतापूर्वक पकाइएको सुनिश्चित गर्दछ ।

स्टीम प्रविधिबाट पकाएको खान्की बेस्वाद हुने भन्ने  गलत हो । यो प्रविधिमा खाना पकाउँदा पनि अन्य पकवान विधि जस्तै स्वादिलो मात्र होइन, स्वास्थ्यकर र इन्धन किफायत पनि हुन्छ । काठमाडौंका धेरै रेस्टुराँहरूमा यो प्रविधि जडान गरिएको छ र यसमा पकाएको खाना प्रायः सबैले मन पराएका छन् ।

कसरी काम गर्छ स्टीम रोस्टले ?

स्टीम रोस्ट विधिबाट १ घण्टाभित्र रोस्ट चिकन बनाउन सकिन्छ र स्मार्ट कूक प्रणालीले २ वा साढे २ किलोग्रामको स्टीम रोस्ट सजिलै पकाउन सक्छ । कोमल, स्वादिष्ट र ओसिलो कुखुराको मासु विना तेल कति स्वादिष्ट होला ?

अरु चिकन रोस्टजस्तै पहिला नै मोलेर रेस्ट गराएपछि स्टीम रोस्टमा पकाउन हालिन्छ । तातो बाफले चिकन वा फिस इच्छाअनुसार समय मापन गरेर पकाउन सकिन्छ ।

पाकिस्तानी चिकन स्टीम रोस्ट रेसिपी (जसलाई डेगी स्टीम रोस्ट पनि भनिन्छ) मा पूरै कुखुरा वा कुखुराका टुक्राहरूलाई कम आगोमा पकाइन्छ । भाप बनाउन भाँडोलाई बन्द गर्नुपर्छ र मासुलाई कम आचमा पकाउनुपर्छ । जसबाट स्वादिष्ट, रसदार र स्वास्थ्यकर चिकन तयार हुन्छ । यो विधि अलि परम्परागत भए तापनि स्टीम रोस्टको आधुनिक विधि बजारमा आइसकेका छन् ।

यो स्वादिष्ट रेसिपी दक्षिण एसियामा विवाह समारोह र ईद जस्तै विशेष अवसरमा ऐतिहासिक रूपमा लोकप्रिय छ । बाफको तातोमा रोस्ट गर्ने कुखुराको लोकप्रियता बढ्दै गएको छ । यसलाई पाकिस्तान र भारतमा लोकप्रिय सडक खानाको रूपमा हेरिन्छ । भारत वा पाकिस्तानमा शुक्रवार दिउँसो र आइतवारको भोजमा मसालेदार कुखुरा स्टीम रोस्ट खाने गरिन्छ ।

स्टीम रोस्टमा के–के बनाउन सकिन्छ ?   

स्टीम ओभनले कुनै पनि भान्सामा उत्कृष्टता थप्छ । ओभनसँगै पाइने चलाउने विधिबाट नै सहज रूपमा चलाउन र विविध परिकार पकाउन सकिन्छ ।

यसमा माछाका सबै परिकार सहज रूपमा पकाउन सकिन्छ । स्टीम रोस्टमा पकाउँदा ओसिलो र स्वादपूर्ण हुन्छ । यसले खानालाई स्वादिलो, पोषिलो र भिटामिनयुक्त बनाउन मद्दत गर्छ । यसमा झिङ्गे माछा लगायतका सबै खालका माछा पकाउन सहज हुन्छ ।

खसीको मासु, टर्की, कुखुरा, बंगुर सबै खालका मासु स्टीम रोस्टमा पकाउन मिल्छ । गेडागूडी होस् वा सब्जीका परिकार सबै स्टीम रोस्टमा बाफमा पकाउन सकिन्छ । रोटी र पास्ताका परिकारहरू पनि टाइमर राखेर सहज पकाउन सकिन्छ । तेलमा तारेको र तेलले ढाकेर रोस्ट गरेकोभन्दा पानी बाफको शक्तिले पाक्ने विधि विश्वभर निकै लोकप्रिय र स्वास्थ्यका हिसाबले उपयोगी मानिएको छ ।